Brussel bant vervuilende auto (en niemand weet het)
Na Antwerpen mogen de meest vervuilende wagens sinds 1 januari ook Brussel niet meer in. Alleen, je moet wel bijzonder goed zoeken naar bordjes om daar ook van op de hoogte te zijn. De grote communicatiecampagnes zijn pas voor later dit jaar gepland.
"Zou ik hiermee niet meer binnen mogen? Wat denkt u?" Een jongeman wijst naar de oude witte bestelwagen die hij net volgetankt heeft. Het deksel van de tank houdt hij nog in zijn handen, het is stuk. "Voiture de merde", sakkert hij lachend. Hij heeft absoluut geen idee of de wagen wel aan de nieuwe normen voldoet. "Het is de auto van mijn baas, ik ben verhuizer. Dus het is zijn probleem, in feite. Mijn eigen auto is nieuwer, die is zeker in orde."
Vraag op een regenachtige eerste januari aan tien automobilisten die op het punt staan om Brussel binnen te rijden of ze weten dat de lage-emissiezone (LEZ) is ingegaan en negen kijken alsof er net marsmannetjes geland zijn. Dat er iets zal veranderen voor oude auto's, dat hebben de meesten wel horen waaien. Maar van de term LEZ hebben ze nog nooit gehoord. Dat die op 1 januari al geïnstalleerd werd, evenmin.
Boete van 350 euro
Dat is niet verwonderlijk, want in het straatbeeld is er bitter weinig van te merken. Hingen er boven de invalswegen naar Antwerpen grote aankondigingen toen daar begin vorig jaar de LEZ geïnstalleerd werd, in Brussel moet je al arendsogen hebben om de bordjes langs de kant van de weg op te merken die aangeven dat je de lage-emissiezone binnenrijdt.
De grote communicatiecampagne moet nog starten, geeft staatssecretaris voor Digitalisering Bianca Debaets (CD&V) toe. Pas vanaf oktober zullen dieselvoertuigen zonder Euronorm of met Euronorm 1 die toch binnen de zone rondrijden een boete van 350 euro krijgen. Dan komt er ook een campagne. Overtreders krijgen voor die tijd enkel een waarschuwing in de bus.
Tegen oktober moeten ook alle verkeersborden geplaatst zijn, 277 in totaal, en 200 slimme camera's over het grondgebied van het volledige Brusselse gewest. De camera's zijn gelinkt aan de database van de Dienst Inschrijvingen van Voertuigen (DIV), waardoor er voor iedere nummerplaat snel kan worden nagegaan of een auto voldoet aan de normen.
Enige probleem: buitenlandse wagens kunnen zo door de mazen van het net glippen. Zij staan niet in de database van DIV. De bedoeling is dat houders van buitenlandse nummerplaten zich vooraf online registreren. Wie dat niet doet en in overtreding is, loopt het risico om gecontroleerd te worden door de politie en zo beboet te worden.
Of dat vooruitzicht afdoende is om buitenlandse bestuurders zich te laten schikken naar de nieuwe regels? Bianca Debaets meent van wel. "Als wij naar Londen of Parijs gaan, passen we ons intussen toch ook aan? Ik ga ervan uit dat buitenlanders snel op de hoogte zullen zijn. We rekenen ook op hotels om hun gasten in te lichten."
Ook het kabinet van Brussels minister voor Mobiliteit Pascal Smet (sp.a) gaat ervan uit dat buitenlanders zich vrijwillig zullen registreren. "Het klopt dat de pakkans voor hen op die manier minder groot is. Maar het alternatief was werken met vignetten. We hebben heel bewust gekozen om voor een moderne aanpak te gaan, zonder al die paperassen."
Blijft de vraag of de invoering van de maatregel ook veel zoden aan de dijk zal zetten voor de luchtkwaliteit in het hoofdstedelijk gewest. 19.000 wagens die in Brussel zijn ingeschreven mogen volgens de nieuwe normen niet meer in het gewest rondrijden. Als de maatregel op 1 januari 2019 verstrengd wordt en ook oude benzinewagens en dieselwagens vanaf Euronorm 2 niet meer binnen mogen, zullen dat er minstens 60.000 zijn. Vanaf 2020 wordt de maatregel nog strikter.
Maar toch zal dat al bij al weinig effect hebben, voorspelt professor milieu-epidemiologie Tim Nawrot van de UHasselt. "Buitenlandse studies tonen aan dat luchtkwaliteit er nauwelijks met enkele procenten op vooruitgaat, wanneer er een lage-emissiezone wordt geïnstalleerd." Maar, benadrukt hij: plaatselijk kan het wel een verschil maken. "Zeker in nauwe straten kunnen de concentraties ultrafijne partikels en roet dalen. En alle beetjes zijn meegenomen."
Dat vindt ook Tim Cassiers, stafmedewerker van BRAL, de Stadsbeweging voor Brussel. "We zijn blij dat de Brusselse regering tenminste iets doet. Maar meer dan een eerste stap is het niet. We weten uit voorbeelden uit het buitenland dat vervuilende auto's doorgaans gewoon vervangen worden door minder vervuilende auto's. Je krijgt dan wel een file van properdere auto's in de stad, maar de uitstoot blijft gigantisch."