'Soms leef ik een beetje schizofreen'

Hannelore Knuts (34) en David Bowie. Ze hadden broer en zus kunnen zijn. De gebroeders Dewaele van Soulwax waren niet de eersten die haar vroegen om in de huid van de Britse popster te kruipen. Ze deed het eerder. Voor shoots en modeshows. Afgelopen zomer nog voor Jean-Paul Gaultier.

Het is dat androgyne uiterlijk. Zij is jongensachtig, hij een artiest die van genderbending zijn handelsmerk maakte. In zijn imago, maar ook in zijn werk. You've got your mother in a whirl, she's not sure if you're a boy or a girl, zong hij in 'Rebel Rebel'. Niet toevallig is het een van de nummers uit zijn Ziggy Stardustperiode.

"Bowie spelen was niet moeilijk", vertelt Knuts. "Het ging vanzelf. Hij is natuurlijk een vrouwelijke man. Hij is mooi, let op zijn houding. In de mode ziet men mij als het androgyne en ernstige type. Het is een stempel waar ik maar niet vanaf raak. Ook al draag ik jongensachtige kleren, ik ben wel een echt meisje, hoor."

Enerzijds, anderzijds. De eerste keer valt het niet zo op. Maar tegen het einde van ons gesprek vraag ik haar bij wijze van grap of haar sterrenbeeld Tweelingen is. Dat is ze niet, ze is een Schorpioen. Maar het had ook Weegschaal kunnen zijn. Omdat het telkens opnieuw op het volgende neerkomt. Een jongensachtig meisje. Een Belgische die in New York woont. Behoefte hebben aan nestwarmte, maar toch een eenzaat zijn. Hannelore Knuts is een meisje van uitersten. Een vat vol tegenstellingen ook. Ze wil niet vastgepind worden op een moment in de tijd, een geslacht, een beroep. Beroemd, androgyn, model. Voor haar is het leven niet of/of maar en/en. Ze wil gewoon Hannelore zijn. Soms beroemd, soms anoniem. Soms mannelijk, soms vrouwelijk. Soms model, soms artiest. En ze verwacht van anderen dat die dat totaalplaatje zien. Wie haar wil vangen en in een hokje stoppen, faalt bij voorbaat. Mag het verbazen dat haar leven wel in een Bowiesong past?

My mother said to get things done ('Ashes To Ashes')

"Ik hou er niet van als mensen me naar mijn beroep vragen. 'I am a model', die zin roept zoveel vooroordelen op. Hoewel ik erg trots ben op mijn fantastische job, kijken veel mensen vooral of ik mijn bord wel leeg eet. Dat doe ik trouwens altijd, omdat ik niet wil dat men denkt dat ik anorexia heb.

"Een ander misverstand waar je als model tegen moet opboksen is dat je dom bent en gemakkelijk geld verdient. Men denkt bijvoorbeeld dat ik kan meedoen aan Sterren op de dansvloer omdat ik binnen ben. Ik doe het nochtans voor een deel omdat ik níét binnen ben. (lacht)

"De enige goedbetaalde jobs waarvan een model kan leven, zijn reclamecampagnes. Voor een modeshoot in Vogue krijg je bijna niets. Een model in haar topjaren, zoals Hanne Gaby nu, of ik in mijn beginperiode, weet dat ze het volgende seizoen opnieuw zal worden gevraagd. Nu is dat niet meer het geval. Als ik één of twee campagnes per seizoen doe, moet ik met dat geld vier of vijf maanden overbruggen. Veel heb je niet over om te sparen. Ik ben niet de eerste om mensen uit te nodigen achter-de-schermen-van-de-mode, maar ik vind wel dat men mag weten dat ik hard heb gewerkt voor de dingen die ik heb bereikt. Ik doe mijn job goed omdat ik zo ben opgevoed, niet omdat ik een zondagskind met sterallures ben. Ik ben nog steeds de dochter van mijn moeder."

Fame, what you like is in the Limo. Fame, what you get is no tomorrow. ('Fame')

"Toen men me vroeg of ik wilde deelnemen aan Sterren op de dansvloer, was mijn eerste reactie: 'Ja!' Maar toch heb ik er ernstig over nagedacht. Die avond ging ik toevallig dineren met Jean-Paul Gaultier. Ik vroeg hem of het niet nadelig zou zijn voor mijn carrière. Hij reageerde kinderlijk enthousiast. 'Ik hou van dat programma. Mocht men het mij vragen, ik zou meteen meedoen.' Dat was het signaal dat ik nodig had, de bevestiging dat de modewereld positief zou reageren.

"Die bekendheid, ook dat deed me twijfelen. Ik ben altijd een anonieme BV geweest. Ineens word je publiek bezit, dat voel ik nu al. Ik vertrouw erop dat de Vlamingen discreet genoeg zijn om me met rust te laten en ik hoop dat ze me zullen waarderen zoals ik ben. En als het allemaal tegenvalt, kan ik me lekker verstoppen in New York, waar niemand me kent. Voor mijn job moet ik een beetje een entertainer zijn, extravert. Dat verwacht men van me. Maar als ik thuis ben, ben ik erg stil en in mezelf gekeerd. Saai, bij momenten."

Let's dance put on your red shoes and dance the blues. ('Let's Dance')

"Ik heb altijd gedanst. Op mijn kinderkamer al. Met de deur dicht, want ik was een verlegen meisje. Toen ook al, ja. Onze familiefeesten eindigen ook altijd op de dansvloer. Op alles dansen we. Swing, jive, disco. Muziek is mijn medicijn en dansen houdt me mentaal gezond. Omdat ik zoveel reis, is het de enige constante in mijn leven. 's Avonds, op mijn hotelkamer, dans ik om de lastige momenten te verjagen. Het is als Prozac. Daarna voelde ik me energiek, en trek ik in mijn eentje de stad in."

Listen to me, don't listen to me. Talk to me, don't talk to me. ('Fashion')

"Ik ben intussen bijna 35 en ik werk nog steeds als model. Maar mijn carrière liep niet altijd over rozen. Een paar jaar geleden was ik wat aangekomen. Maatje 38 in plaats van 36. Dat deed de ronde. 'Hannelore is verdikt!' Leuk was dat niet. Men had me er wel voor gewaarschuwd, dat mijn lichaam zou veranderen zodra ik de dertig zou naderen. Het heeft iets met hormonen en het metabolisme te maken. Ik was in die periode ook niet echt gespierd, had inderdaad een beetje cellulitis. Dat mag niet voor een topmodel. Je moet de perfectie benaderen. Ook al bestaat er zoiets als Photoshop, ja. Men verwacht dat je je entree maakt.

"Ik heb toen beslist om ermee te kappen. Ik was het beu, leefde al zolang in functie van die job. Je geeft veel op. Routine, een sociaal leven. Je moet voortdurend stand-by zijn, je kunt zelden afspreken met vrienden. Is het dat maar?, dacht ik. Vliegen voor de minste scheet. Geen sociaal leven. En dan ook nog eens op diéét moeten? (lacht) Ik wilde een eigen leven. Ik vroeg me af wie Hannelore was. Wat ze zou doen als ze zich verveelde. Wie haar vriendinnen waren, dat vooral. Ik ben toen in Antwerpen gaan wonen."

It's an invitation across the nation A chance for folks to meet ('Dancing In the Street')

"Drie jaar later had ik het eindelijk allemaal: een gezellige vriendenkring, een warme thuisbasis. En toen kwam de paniek. Ik moest me toch nog eens smijten, voor het te laat was. Mijn vrienden en mijn familie spoorden me aan om mijn vleugels te spreiden en naar New York te trekken. Dan had ik eindelijk een nest, liet ik het zelf in de steek. Gelukkig bestaat er zoiets als Skype. Mijn petekind heeft lang gedacht dat ik in de computer woonde.

"Mijn vriendinnen merkten in die tijd wel eens op dat ik te gesloten was. Terwijl ik best fysiek ben, ik pak mijn vrienden graag vast. Maar ik ben ook een eenzaat. Ook daarom is New York voor mij de ideale plek om te wonen. Daar móét ik wel vrienden maken. Het is er gemakkelijk om mensen te ontmoeten, men spreekt je zó aan. In het begin was ik er nog altijd op uit om die gesprekken zo snel mogelijk af te sluiten, maar ik heb intussen wel geleerd om een fijne conversatie te hebben met een wildvreemde. Niet dat we beste vrienden moeten worden, maar ik leer er wel iets van.

"Met mijn vriend Nicolas (Provost, red.) woon ik in een loft in Bushwick, Brooklyn, een wijk die grenst aan Queens. In het begin was het nog een getto, maar de voorbije drie jaar wordt het er overspoeld door hipsters. Ik woon er graag. Dat is precies wat ik op dit moment nodig heb. De juiste energie, de juiste uitdagingen. Negen op de tien New Yorkers zijn naar de stad getrokken met een doel, om iets te bereiken. Er wonen dus erg veel gedreven mensen. De ratrace forceert mensen ook om gemotiveerd te zijn, om actie te ondernemen. Een idee van gisteren is men vandaag al aan het uitvoeren. Terwijl men hier drie weken later nog aan de toog zit na te denken."

I'll stick with you baby for a thousand years. ('Golden Years')

"Ik probeer loyaal te zijn, maar het is niet gemakkelijk om vriendschappen te onderhouden als je zulke verschillende levens leidt. Velen hebben intussen een gezin. Het moederschap houdt me wel bezig. Het is iets wat ik erg graag wil, al heel lang. Je hoort al die mooie verhalen. Over de onvoorwaardelijke liefde, dat je er zelf beter van wordt. Maar als ik eerder al aan kinderen was begonnen, was dat uit egoïsme geweest. Die behoefte aan nestwarmte is groot. Als kind had ik ook altijd last van heimwee, ik ging zelden bij iemand logeren. Als ik alleen reis moet ik dat overwinnen.

"'You're lonely, not alone'. In het begin van mijn carrière herhaalde ik die woorden in mijn hoofd. Als een mantra. Telkens opnieuw. Ik rationaliseerde mijn gevoelens. Vertelde mezelf dat ik alle kansen kreeg, dat ik fantastische dingen aan het doen was, dat ik spijt zou hebben als ik het niet deed. Het gekke is dat ik er helemaal niet voor gekozen heb om model te worden. Ik ben er ingerold. Het was eind de jaren negentig, en ik bleek de juiste look te hebben voor de heroin chic-trend van toen. Na twee castings mocht ik meteen zeven shows lopen. Ik kreeg een kans en heb die gegrepen. Ik zou wel dom zijn geweest om dat niet te doen.

"Maar ik zat op een rollercoaster, had niet door op welk niveau ik aan het spelen was. Net dat maakte het zwaar. Maar ik deed het, want ik ben een braaf Limburgs meisje dat doet wat van haar wordt gevraagd. Om te overleven moest ik mijn eigen beste vriend worden. Nu heb ik vrede met die wereld."

There's a starman waiting in the sky, he'd like to come and meet us, but he thinks he'd blow our minds. ('Starman')

"Tijdens het reizen heb ik ook geleerd me op te trekken aan kleine positieve dingen. Iemand die naar me lacht, bijvoorbeeld. Of zoals vandaag, ik vond meteen een parkeerplaats voor de deur. Dat soort dingen kunnen mijn dag goedmaken. Als je de dag met goede vibes begint, voelt alles veel beter aan. En als er niet meteen iets leuks gebeurt, kijk ik naar boven en begin ik te onderhandelen. Eén parkeerplaatsje maar, meer vraag ik niet. En als ik er dan eentje heb gevonden, dan zeg ik beleefd dankuwel. (lacht)

"Ik wil graag geloven dat mijn engeltjes voor me zorgen. Al blijft het allemaal speels: als er iets tegenzit, geloof ik dat niet meer. Dan ga ik vloeken. Want ik mag dan zen lijken, ik heb een vuile bek. En ik ben ook erg koppig. Dat mag, toch? Ik hoef niet altijd lief te zijn. Niet dat ik erop uit ben om mensen pijn te doen of iemands plannen te saboteren. Maar ik kan wel grenzen trekken. Ik heb geen probleem met nee zeggen. Daartegenover staat dat ik, als ik ja op iets zeg, er altijd voor de volle honderd procent sta. Dat is een kwestie van professioneel zijn."

We can be heroes, just for one day. ('Heroes')

"Ik kan me ergeren aan domheid en egoïsme, maar ik ben niet iemand die op de barricaden staat om te vechten tegen het onrecht in de wereld. Wel ben ik het gezicht van Designers against Aids. Ik vind dat een belangrijk project. Aids hoeft niet te bestaan, kan opgelost worden als we allemaal onze kop gebruiken en veilig vrijen. Maar ik zal niet snel een vuist maken en daarmee op tafel slaan. Niet dat ik daar fier op ben, het zou af en toe wel eens mogen.

"Mijn normen en waarden kun je vrij eenvoudig samenvatten met 'mijn vrijheid stopt waar die van een ander begint'. Als iedereen nu zo zou denken, een beetje geven en nemen, zou de wereld er dan niet veel beter uitzien? Ik geloof niet in strakke opgelegde regels. Was het Serge Gainsbourg niet die zei dat we lijnen nodig hadden om binnen te kleuren, maar ook om er af en toe eens fel over te gaan?"

And I think my space ship knows which way to go. ('Space Oddity')

"New York is een hoofdstuk in mijn leven. Een katalysator. Maar ik denk niet dat ik er voor altijd blijf. Ik kom nog steeds graag naar België. De kwaliteit van het leven is hier beter, de mentaliteit zachter. De ratrace en de comfort zone, ik heb ze alletwee nodig. Ik leef een beetje schizofreen, ja. Enerzijds behoefte aan rust, anderzijds nog zoveel willen doen.

"Acteren is leuk, maar om nu te zeggen dat ik actrice wil worden... Het ligt in het verlengde van modellenwerk, dat wel. Ik geniet ervan om mijn tanden in zo'n verhaal te kunnen zetten. Maar het is niet iets wat ik najaag.

"Artdirector, dat lijkt me wel iets. Een idee uitwerken met een team, zoals voor mijn tentoonstelling in Hasselt van twee jaar geleden. Dan geniet ik, als ik ideeën kan bedenken en uitwerken. Uiteindelijk doe ik dat al een tijd. Ik heb een handtas ontworpen voor Delvaux, creëerde een fiets voor Marniek Kint die te zien is op Interieur in Kortrijk. Ik ben betrokken geweest in het creatieve proces van ontwerpers als Azzedine Alaïa en Haider Ackermann. Wat ik in de toekomst ook ga doen, het zal alleszins een creatief beroep zijn. Ik wil esthetisch bezig zijn. Dat is het plan. Voor ik aan kinderen begin, wil ik mijn toekomst veiligstellen. Bijvoorbeeld: een échte job vinden, met een vast salaris op het eind van de maand. Dat zou mooi zijn." (lacht)