Is kanker binnen 20 jaar een chronische ziekte in plaats van een dodelijke?

Het is een verhaal dat we vaker horen. In 1971 kondigde Nixon de War on Cancer aan: kanker zou binnen vijf jaar te genezen zijn. Nobelprijswinnaar James Watson - de ontdekker van de structuur van DNA - bezwoer in 1998 dat medicijnen die de bloedtoevoer naar tumoren afsnijden, kanker binnen twee jaar zouden overwinnen. In 2003 voorspelde het National Cancer Institute in de VS dat kanker voor 2015 de wereld uit zou zijn. Wetenschappers en politici blijven ons maar verzekeren: de oplossing is dichtbij.

Een onderzoek in Archives of Internal Medicine liet in 2010 een deel van het probleem zien. Een analyse van de berichtgeving toonde aan dat de meeste artikelen zich richten op genezing en verbetering, terwijl de realiteit van kanker is dat ruwweg de helft van alle patiënten eraan overlijdt - zelfs met de inzichten van de afgelopen veertig jaar. Is kanker binnen twintig jaar oplossen in dat licht realistisch? En waarom 90 procent, en niet 80 of 95 procent? Sommige experts beweren: als de overlevingskans per jaar net zo hard toeneemt als de afgelopen jaren, komt deze in 2033 op 76 procent. De nieuwe techniek zou dan zorgen voor de overige 14 procent. De realiteit is echter evenzeer dat het aantal doden door kanker de afgelopen jaren juist iets is toegenomen, onder meer doordat meer vrouwen longkanker krijgen, door huidkanker en doordat we minder overlijden aan hart- en vaatziekten.

Ondanks alle toekomstmuziek lijkt er maar één oplossing echt effectief te zijn: preventie. Stoppen met roken leidde de afgelopen jaren in de VS tot een afname met een derde van alle kankergevallen. Minder roken en minder lang in de zon liggen zijn misschien wel de beste oplossingen om de sterftecijfers terug te dringen. Daar kan geen kankermedicijn tegenop.

Hoe kan het dat één kant van het lichaam allergischer is dan de andere?

Er zijn verschillende verklaringen voor de vaststelling dat maar één kant van het lichaam gevoelig reageert op een bepaalde stof. Eén hypothese is dat de meer gevoelige kant de eerste kant was waar de stof een reactie veroorzaakte en dat er "immuuncellen in dit lichaamsgebied blijven die sneller reageren", zegt Donald Belsito, dermatoloog aan het Columbia University Medical Center.

Een andere mogelijke verklaring is dat dit stuk van het lichaam intenser reageert omdat het de hoogste dosis chemie te verwerken kreeg bij het eerste contact. Het is aangetoond dat hoe hoger de concentratie aan chemische stof is, hoe minder ervan nodig is om die reactie opnieuw op te roepen.

Wanneer het om een reactie van de ogen gaat, blijkt duidelijk dat rechtshandigen de neiging hebben meer in hun rechteroog dan in hun linkeroog te wrijven, waardoor die kant meer reageert. De vele allergiecellen rond de ogen, de zogenaamde mastcellen, kunnen fysiek verstoord worden, zodat zwellingen ontstaan, wat dan weer tot roodheid en jeuk leidt.

In de huid kunnen mastcellen meer gaan voorkomen op de ene plek dan op de andere. In zeldzame gevallen is het dan ook zo dat een arm die gevoelige reageert op één specifieke stof ook overreageert op een andere stof.

Klopt het dat het beter is voor de baby de navelstreng pas na een tijd door te knippen?

In de meeste ziekenhuizen knippen artsen de navelstreng minder dan een minuut na de geboorte door, omdat dat te veel bloedverlies bij de moeder zou voorkomen. Maar een nieuwe analyse toont dat wanneer de navelstreng pas na een minuut wordt doorgeknipt, waardoor er meer bloed van de placenta naar de baby vloeit, de gehaltes aan ijzer en hemoglobine toenemen zonder de risico's voor de moeder te verhogen.

De timing van het doorknippen is al jaren onderwerp van discussie. In het nieuwste onderzoek, gepubliceerd in het vakblad The Cochrane Database of Systematic Reviews, toont dat pasgeborenen bij wie de navelstreng later werd doorgeknipt 24 tot 48 uur na de geboorte meer hemoglobine in het bloed hadden en zes maanden later minder ijzertekorten hadden dan baby's bij wie het doorknippen meteen gebeurde. Bij de eerste groep baby's lag het geboortegewicht ook iets hoger, vooral omdat ze meer bloed meekregen van hun moeder. Bij de moeders is geen toegenomen bloedverlies of verlaagd hemoglobineniveau vastgesteld. Het onderzoek is een analyse van vijftien studies bij 3.911 vrouwen en hun baby's. Volgens de auteurs zijn de implicaties groot. Enkel omdat een gewoonte is aangeleerd om de navelstreng vroeg door te knippen wordt pasgeborenen nu doorgaans 30 tot 40 procent van de bloedtoevoer ontzegd vlak na de geboorte.

De Wereldgezondheidsorganisatie raadt ook aan de navelstreng door te knippen binnen de één tot drie minuten na de geboorte.

Is het resultaat hetzelfde wanneer je dagelijks een half uur sport maar dat opsplitst in drie keer 10 minuten?

Volgens de meest recente wetenschappelijke bevindingen hebben kortere sportsessies dezelfde positieve effecten als één onafgebroken sessie. Soms zijn de kortere sessies zelfs nog beter.

Onderzoekers aan de Capital University of Physical Education and Sports in Peking bevestigden kleine monitors aan de enkels van een groep gezonde mannen. De toestellen meten veranderingen in de bloedtoevoer, wat een indirecte manier is om de stijfheid van de aderen te meten. Hoe miniemer die is, hoe gezonder iemand is.

Iedere man fietste om de dag op een hometrainer of rustte uit voor telkens een half uur. Sommigen fietsten onafgebroken een half uur, anderen fietsten twee ker een kwartier met 20 minuten rust tussen. Na de sportsessies waren de aderen van de mannen altijd plooibaarder dan wanneer ze niet hadden gesport. Maar de voordelen verdwenen binnen de 40 minuten na een half uur onafgebroken sporten, terwijl bij wie in blokken had gesport de voordelen langer dan 40 minuten aanhielden.

In een ander onderzoek is gekeken naar de bloeddruk. Een wandeling in de namiddag van een half uur verbeterde een te hoge bloeddruk 24 uur lang. Wie drie keer 10 minuten wandelde doorheen de dag genoot van hetzelfde voordeel maar de kortere wandelingen voorkwamen ook pieken in de bloeddruk.

Hoe kort de sessies precies kunnen zijn om nog enig effect te hebben is niet meteen duidelijk.