Bij de mormonen is Romney geen thema

'En als je daar op klikt, kun je een profiel aanmaken." De zondagsles loopt ten einde, wanneer we het hoofdzaaltje van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen in Sint-Denijs-Westrem betreden. Gelegen boven een elektrozaak langs de drukke Kortrijksesteenweg, lijkt het een wat vreemd oord des geloofs, maar eenmaal binnen waan je je in een kerk als een andere. Zij het dan in een sobere variant, want heiligenbeelden, schilderijen of biechtstoelen vind je hier niet.

Lesonderwerp vandaag: de website mormon.org, waarvan de Vlaamse versie net online ging. Ook Vlaamse mormonen kunnen er nu een profiel op aanmaken, chatten met geloofsgenoten en 'niet-leden' - zoals zij hen consequent noemen - informeren over het mormonisme. Facebook voor mormonen dus, al krimpt Bart*, die naast me is komen zitten, een beetje in elkaar wanneer ik de website zo noem. "Ik zie het vooral als een middel om informatie te verspreiden en het contact met niet-leden te verbeteren", zegt hij.

Het is geen overbodige luxe. Over het mormonisme tieren de clichés nog altijd welig. Ze zouden een sekte hyperconservatieve polygamisten zijn die van deur tot deur gaan en nog met paard en kar rondrijden. Mensen gooien wat ze weten over mormonen, getuigen van Jehova en de Amish nu eenmaal graag op een hoopje. "We boksen nog steeds tegen vooroordelen op", zucht Bart. "Polygamie is binnen de mormoonse gemeenschap al meer dan 100 jaar verboden, onze zendelingen gaan zo weinig mogelijk van deur tot deur en we rijden heus al een hele tijd met auto's (lacht). En een sekte? Het staat iedereen vrij onze kerk te verlaten. Mijn kinderen deden het, net als mijn vrouw."

Je zou denken dat een figuur als Mitt Romney als een door God gezonden engel wordt beschouwd in een gemeenschap die met zo veel desinformatie worstelt. Maar het feit dat één van hen de machtigste man ter wereld kan worden, wordt hier op schouderophalen onthaald. "Mitt Romney is geen gespreksonderwerp", zegt Bart. "Hij heeft de interesse voor het mormonisme wel aangewakkerd en daar zijn we blij om, maar politiek en geloof houden wij toch liever strikt gescheiden."

Dat ze in België een absolute minderheidskerk vormen, helpt de zaak van de mormonen weinig vooruit. Met amper 6.000 zijn ze, van wie 2.000 in Vlaanderen. Op wereldschaal vormen de mormonen echter wel een behoorlijk grote kerk. 14 miljoen mensen geloven dat de engel Moroni in 1823 aan de boerenjongen Joseph Smith verscheen en dat hij de gouden platen met tekens in 'hervormd Egyptisch' waarnaar de engel hem had geleid, vertaalde om in 1830 het Boek van Mormon te publiceren. Net als de Bijbel is dat voor de mormonen een Heilig Schrift. Het is het relaas van hoe een groep Israëlieten in 600 voor Christus naar Amerika trokken, aangevuld met profetieën, waarschuwingen gericht aan de hedendaagse mensheid. Maar bovenal is het, zo valt te lezen in een propagandafoldertje, "een testament dat getuigt dat Jezus Christus op aarde heeft geleefd, dat Hij de Zoon van God was en is." Lees: het mormonisme is een door en door christelijk geloof.

Charlene Verdegem - bloem in het haar, gebloemde stiletto's aan de voeten - heeft het Boek van Mormon net dichtgeslagen wanneer we haar aanspreken. 20 jaar is ze en net "geroepen" de volwassenen uit haar geloofsgemeenschap - de mormoonse "gemeente" of "unit" Gent - te onderwijzen op zondag. Charlene groeide op in de mormoonse kerk en koos er naar eigen zeggen bewust voor gelovig te blijven.

"Dat deed ik een eerste keer op mijn achtste, de leeftijd waarop je bij ons gedoopt wordt, maar ook daarna. Ook al heb ik vooral niet-mormoonse vrienden en ook al was ik steeds de enige in mijn klas die mormoonse was, het geloof heeft mij altijd gelukkig gemaakt. Niet dat het altijd makkelijk is. Wij moeten een gezondheidswet respecteren. Alcohol, koffie, thee en tabak zijn uit den boze. Maar met begrijpende vrienden kom je al een heel eind. Voor onze honderd dagen op school kochten mijn vrienden voor mij een fles kinderchampagne. Zo lief."

Ironisch genoeg lag een tienerverliefdheid - nog zo'n taboe binnen het mormoonse geloof - aan de basis van Charlenes geloof. "Ken je The Osmonds, die popgroep uit de jaren 70? Zij waren broers en allemaal mormoon. Mijn moeder was een grote fan, en uiteraard smoorverliefd op één van de broers (lacht). Daarom begon ze zich te verdiepen in hun geloof. Mijn grootouders hadden haar graag zien trouwen met een goede katholieke jongen en dat gebeurde ook. Alleen bekeerden ze zich een jaar na hun huwelijk allebei tot het mormonisme."

Ook Koenraad Van Hees, de "gemeentepresident", groeide op in een katholiek nest. "Maar ik kreeg nooit antwoorden op de vele vragen die ik had", vertelt hij wanneer ik hem opzoek in zijn kleine bureautje. Vanaf een tekening aan de muur waakt Joseph Smith over ons. "Op een kantelpunt in mijn leven, negen jaar geleden nu, ben ik in contact gekomen met een paar mormoonse zendelingen. Zij hadden wel antwoorden. Zo kon ik nooit geloven dat er na Jezus Christus nooit andere profeten waren geweest, dat God was opgehouden te communiceren via de mens. En wat bleek? Er was Joseph Smith geweest en verschillende anderen na hem, tot nu Thomas S. Monson. Ik wist het!"

De mormonen gaan er prat op terug te zijn gekeerd naar de oorspronkelijke organisatie van de kerk van Jezus. "Terwijl andere christelijke godsdiensten verwaterden, keerden wij terug naar de bron", zegt Van Hees. Daarom hebben ze nog steeds een profeet en twaalf apostelen. Daarom ook leggen ze de nadruk op de individuele relatie van de mens met God. "Dat we het enige ware Geloof zijn, zal je me niet horen zeggen", aldus Van Hees. "Wel dat we de enige ware Kerk zijn."

En in die enige ware Kerk mag het best rumoerig zijn, zo blijkt even later tijdens de eredienst. Het is vandaag de eerste zondag van de maand en dus "vasten- en getuigenisvergadering". Dan slaat iedereen twee maaltijden over en geeft het geld dat hij daarmee uitspaart, aan liefdadigheid. Bovendien mag iedereen het spreekgestoelte betreden en getuigen van zijn geloof. Ondertussen blijven de aanwezige kinderen niet braaf op hun stoel zitten. Ze lachen wanneer ze iets grappig vinden, huilen bij verdriet en lopen voortdurend rond. "'Laat de kinderen tot mij komen', zei Jezus. Dan moet je hen ook kind laten zijn'", legt de gemeentepresident uit.

"Gisteren had ons gezin een topdag", begint één man zijn getuigenis. Om dan stil te worden en de tranen hoorbaar weg te slikken. "Hij wordt al eens emotioneel", lacht mijn buurman Kevin Verdegem minzaam. Even later betreedt een jongen van nauwelijks zestien het spreekgestoelte. "Op die leeftijd doe je niks liever", zegt Kevin. "Ik was niet anders." Vol enthousiasme begint hij over zijn zending naar Schotland. Daar probeerde hij twee jaar lang de mensen van het Woord Gods te overtuigen. Al wil hij dat zelf zo niet gezegd hebben. "Ik kan alleen maar getuigen en onderwijzen. Bekeren doen wij niet. Iemand kan alleen maar zichzelf bekeren."

Toch is het mormoonse zendingswerk omstreden. Jongeren, vaak net achttien, moeten twee jaar lang dag in, dag uit werken terwijl hen nauwelijks contact met het thuisfront wordt toegestaan - ocharme twee telefoontjes per jaar. Bovendien worden ze keer op keer afgewezen, wat toch ook niet bevorderlijk moet zijn voor het zelfbeeld. Volgens Kevin stel ik het me te negatief voor. Hij toont me de badge die nog steeds aan de binnenzak van zijn onberispelijke pak hangt. 'Elder Verdegem' staat erop. "Als 18-jarige besef je goed genoeg dat de mensen niet jou afwijzen, maar je geloof. Je weet dat je het niet persoonlijk moet nemen. Ik had ook nooit het gevoel van mijn familie te zijn weggesneden. Integendeel. Door de brieven die ik hen wekelijks schreef, voelde ik me net dichter bij hen. Maar uiteraard is het soms zwaar. Wij zijn ook maar mensen."

Het zendingswerk is niet het enige punt van controverse dat ik in mijn notitieboekje heb staan. Na de eredienst overloop ik mijn lijstje. Wat met het dopen van voorouders, bijvoorbeeld? Reden waarom de kerk wereldwijd registers, geboortebewijzen en huwelijksakten verzamelt en zo beschikt over de grootste genealogische databank ter wereld.

"Wij gaan niet zomaar al die registers af", bezweert Kevin. "Als wij ons laten dopen in naam van iemand anders, is dat altijd in naam van één van onze voorouders of van de voorouders van een geloofsgenoot die ons dat gevraagd heeft. Wij geven de overledenen, die tijdens hun leven misschien nooit over Jezus Christus hebben gehoord, de kans zich te bekeren. Maar ze kunnen dat weigeren. Of ze dat doen, kunnen wij niet weten. Daarom voegen we hen ook niet aan onze ledenlijst toe."

Het gebruik heeft alles te maken met datgene waar mormonen misschien nog het diepst van al in geloven: eeuwige familiebanden. "Wij geloven niet in 'tot de dood ons scheidt'", zegt Bart. "Huwelijken zijn eeuwig en kinderen zijn voor eeuwig aan hun ouders verzegeld." Het gezin als hoeksteen van de maatschappij: voor mormonen is het geen holle slogan.

Ze houden er dan ook oerconservatieve ideeën over man-vrouwverhoudingen op na. "Onze Zuster Hulp Vereniging (ZHV) is één van de oudst bestaande vrouwenbewegingen", sputtert Koenraad Van Hees tegen. Dat feministen daar wellicht anders over denken, werp ik op. "Touché", lacht de gemeentepresident. "En toch. Wij respecteren de vrouw. Wij geloven dat God het zo ingesteld heeft dat zij haar man en gezin dient. Dat betekent niet dat zij niet uit werken mag. Twee derde van de vrouwen hier werkt. Zo lang de eenheid binnen het gezin gewaarborgd is, kan het. Bovendien: ook mannen vervullen binnen het mormoonse geloof een dienende rol. We zijn allemaal dienstknechten van de heer."

*Bart is een fictieve naam.