Groen imago is niet altijd echt schoon
Op de VN-milieutop in Rio waren politieke zwaargewichten niét, maar grote multinationals wel talrijk aanwezig. Niet alle groene businessbeloftes zijn echter wat ze lijken. Klimaatorganisatie Climaxi zet de grootste ecosjoemelaars in hun hemd.
De consument zou meer dan ooit moeten beseffen dat bedrijven die zwaaien met ecolabels dat niet altijd uit liefde voor de planeet doen. Dat stelt de klimaatorganisatie Climaxi, die vandaag in Brussel debatteert over 'groenwasserij': milieu-onvriendelijke praktijken verdoezelen met groene praatjes omdat dat goed verkoopt.
Climaxi reikt vandaag een prijs uit aan de grootste ecologische sjoemelaar, de Greenwash Award. De vijf genomineerden zijn: het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing of VLAM, het welbekende ecolabel voor hout FSC, de bank BNP Paribas, het ecolabel voor duurzame soja RTRS en British Petrol.
De VLAM, momenteel op kop in de stemming, is bekend van zijn duurzaamheidscampagne 'Vlees van hier? Met plezier! Veilig, voedzaam, verantwoord' en het bijhorende tv-spotje dat varkensvlees van eigen bodem promoot. De boodschap dat vlees van hier goed is voor het milieu omdat het een beperkt aantal 'voedselkilometers' heeft, strookt volgens experts niet met de realiteit.
"Het merendeel van ons veevoeder voor kip, kalkoen, varkensvlees en in mindere mate rund en nu ook vis komt uit Brazilië en Argentinië, waar massaal regenwoud verdwijnt om sojaplantages aan te leggen. Die zijn nodig om de enorme hoeveelheden veevoeder te voorzien", zegt Luc Vankrunkelsven van de Werkgroep voor Rechtvaardige en Verantwoorde Landbouw.
Al die soja in het veevoeder zou ook niet koosjer zijn. Het 'RTRS'-label, een label voor 'verantwoorde' soja zou de ontbossing moeten tegengaan. "Dat klopt niet. Het label geeft een groen tintje aan genetisch gemanipuleerde soja en gaat ontbossing en pesticidengebruik helemaal niet tegen maar houdt ze in stand, zo tonen audits", zegt Nina Holland van Corporate Europe Observatory.
Wat kan de consument doen? Holland: "Minder vlees eten. Sojaproducten en zeker biologische zijn meestal wel onschadelijk want de vernielende sojaproductie gaat voornamelijk naar veevoeder. Sojaproducten in plaats van vlees eten spaart de regenwouden, want voor één kilo vleesproductie is negen kilo soja nodig."
Toxisch afval
De VLAM weigert de Award. "Het klopt niet dat VLAM strategisch verzwijgt dat voor het vlees van hier het voeder van elders moet komen. We hebben achtergrondinformatie bij onze advertenties gebundeld op www.vleesvanhier.be", zo reageert het.
Nog een geviseerd label is het Forest Stewardship Council of FSC-label voor hout-en papierproducten. Dat zou het beste label zijn voor duurzame bosproducten. Maar, zo stelt Climaxi, om aan de groeiende vraag te voldoen worden ondertussen ook zeer grootschalige bosplantages gecertificeerd die niets met bossen te maken hebben.
"Controversiële bosbouwbedrijven krijgen het FSC-label terwijl ze lokaal veel protest uitlokken door de landconcentratie, vervuiling en uitdrogen van rivieren, bodemuitputting en waterschaarste", luidt het. Om al die redenen stapt de Duitse ngo Robinwood na twaalf jaar uit FSC.
FSC België reageert dat "de certificering, waarvoor ook plantages in welbepaalde omstandigheden in aanmerking komen", is gebaseerd op strenge vereisten zowel op sociaal, ecologisch en economisch vlak. Uiteraard zijn FSC certificeringen in de praktijk niet volledig vrij van fouten, maar wat de plantages betreft, krijg je pas het label als die plantages niet de in plaats van bos komen", aldus directeur Bart Holvoet.
Even nefast is volgens Climaxi de aanpak van bank BNP Paribas, die in haar communicatie uitpakt met een duurzaam imago, terwijl onderzoek aantoont dat BNP steeds meer investeert in zeer vervuilende sectoren, zoals het Indische mijnbouwbedrijf Vedanta Resources, dat toxisch afval dumpt en het Amerikaanse mijnbouwbedrijf Freeport McMoran, dat dagelijks zo'n 230.000 ton vervuild steengruis in Indonesische rivieren dumpt.
"Met dat eerste bedrijf is de overeenkomst afgesloten en in het tweede geval gaat het om een klant, niet om kredieten voor dat specifieke project", zegt Hilde Junius van BNP. "In een derde project dat milieu-onvriendelijk zou zijn, zijn wetenschappers aangesteld voor meer controle en we hebben nieuwe ecologische criteria voor de toekomst. Je moet ergens beginnen en als het fout loopt grijpen we in."
Ten slotte loopt ook British Petrol het risico op een Greenwash Award. De oliegigant is verantwoordelijk voor talloze olielekken, waaronder de grote ramp in de Golf van Mexico, maar adverteert als hoofdsponsor van de Olympische Spelen in Londen wel met een 'klimaatneutraal'-imago.