Direct naar artikelinhoud

'Files verstikken economie'

België staat in de wereldtop filerijden, maar dat is wel een teken dat de economie goed draait, zo besluiten de fileonderzoekers van Inrix Europa (DM 21/6). Milieu- en transporteconomen reageren fel. 'Dit is een totaal achterhaalde visie. Het is bewezen dat files een economie na een tijd duur komen te staan.'

Belgische bestuurders verliezen meer tijd in files dan wie ook in Europa of Noord-Amerika, zo blijkt. Maar, zo benadrukt het bureau dat het onderzoek voerde troostend, wie veel fileleed doorstaat, doet het economisch wel goed. In landen die het zwaarst in een economische crisis verzeild zijn geraakt, zijn de files namelijk gedaald.

Nu er op de milieutop in Rio gepoogd wordt leiders ervan te overtuigen dat ecologie en economie niet tegenstrijdig zijn, schiet het idee in het verkeerde keelgat bij milieu- en transporteconomen.

Een bulderlach weerklinkt bij Eddy Van de Voorde, transporteconoom bij de Universiteit Antwerpen en betrokken bij de aanpak van het probleem in Vlaanderen. "Nee, nee, nee! Files zijn écht geen goede indicator voor economische voorspoed. In heel beperkte mate en periodes kan dat wel, zoals meer woon- en werkverkeer in een periode van zes maanden rond een luchthaven. Maar dat veralgemenen is wetenschappelijk onverantwoord."

Files zijn economisch zelfs nefast, zo benadrukt de expert. "Vijftien jaar geleden dachten alle buitenlandse investeerders op den duur dat Thailand en zeker Bangkok permanent in de file staan. Wel, die investeerders gingen de regio mijden."

"Een kromme redenering", reageren ook Roel Vanderbeuren en Mathias Bienstman van Bond Beter Leefmilieu. "De voorgestelde analyse haalt oorzaak en gevolg door elkaar. Een economische groeivertraging kan inderdaad tot minder en kortere files leiden. Maar dat betekent uiteraard niet dat omgekeerd langere files de economie stimuleren. Het tegendeel is al meermaals aangetoond."

Johan Albrecht (UGent), milieu-econoom verbonden aan de denktank Itinera, vindt het idee eveneens 'zeer eigenaardig'. "Waren files geen tijdsverlies voor werkgevers en werknemers?" Albrecht begrijpt wel waar de stelling vandaan komt. "India kende de afgelopen tien jaar een enorme economische groei en in steden als Mumbai kun je inderdaad zien dat dat gepaard gaat met veel meer files. Die zijn daar spectaculair gestegen. Het probleem is echter dat alle analyses laten zien dat die files op een bepaald moment geen teken van groei meer zijn, maar een economisch verlies. Bedrijven gaan niet meer in die fileregio investeren", legt Albrecht uit.

Wegen als parking

Ook wijst hij naar voorbeelden die tonen dat files geen bewijs zijn voor een gezonde economie. "Er zijn in Europa regio's die rijker zijn dan België of Vlaanderen en die toch een pak minder files hebben. Kijk naar Londen. In het centrum is daar rekeningrijden ingevoerd. De verkeersoverlast is een stuk minder omdat de vele chauffeurs die op piekmomenten geen noodzakelijke verplaatsingen doen eruit gefilterd worden. Resultaat? De stad verdient daar een pak geld mee, dat ze dan kan herinvesteren in bijvoorbeeld beter openbaar vervoer. Werknemers, bewoners en toeristen hebben hierdoor een betere levenskwaliteit, wat economisch gezien ook winst is.

Topeconoom Gunter Pauli, gespecialiseerd in ecologisch zaken, ziet het zo: "Files zijn vooral een bewijs van inefficiëntie, een bewijs dat de wegen een parking zijn geworden. Zo'n grote vorm van inefficiëntie kan nooit positief zijn voor een economie."

Meer Belgen kiezen voor de auto

Volgens minister Crevits is er geen mirakeloplossing voor het fileleed in ons land. Komimo, de koepel van de Vlaamse mobiliteitsverenigingen, is het daar niet mee eens. "Het is onvoorstelbaar dat minister Crevits fietsen niet benoemt als mogelijke oplossing", reageert Roel De Cleen van de Fietsersbond.

Verder is openbaar vervoer het beste alternatief om de steden te bereiken. "Maar het GEN, het openbaarvervoernet rond Brussel, wacht al jaren op voltooiing. De Lijn heeft zijn aanbod in Antwerpen en Gent teruggeschroefd en snelbussen richting Brussel en Antwerpen zijn geschrapt. Daardoor kiezen opnieuw meer mensen voor de auto", stelt Komimo.

De oorzaak van het fileprobleem is volgens Komimo duidelijk. "Onze automobiliteit is te goedkoop. Meer dan 80 procent van de gezinnen beschikt over minimaal één auto en gebruikt die ook. Daarnaast wordt automobiliteit met bedrijfswagens gesponsord door de overheid."