De Belg is een luie consument (maar kan er niks aan doen)

In 2011 veranderden 58.000 Belgen van zichtrekening. Dat is een peulschil in vergelijking met het totaal aantal rekeningen. In datzelfde jaar kozen 262.358 consumenten - gezinnen en bedrijven - voor een nieuwe energieleverancier. Veel, maar toch zit meer dan zes op de tien nog steeds bij oerleverancier Electrabel. "Er is een verschuiving, maar het gaat tergend traag", zegt Gino Van Ossel, specialist consumentengedrag van de Vlerick Managementschool. "Zeker in vergelijking met de buurlanden."

En dat ligt niet alleen aan luiheid en een afkeer van administratieve rompslomp. "Er zijn verschillende studies gedaan naar culturele verschillen in consumentengedrag", zegt Van Ossel. "Wij zijn in vergelijking met onze buurlanden een stuk conservatiever. Dat heeft historische roots. In een land dat eeuwenlang bezet is, speel je maar beter op veilig. Bovendien komen we uit een katholieke cultuur. De protestanten waren de vernieuwers, de katholieken de behoudsgezinden. Wij lopen dan ook zelden voor als het gaat om technologische vernieuwingen. Het zit in onze volksaard om voor veilig en vertrouwd te kiezen."

Niet trouw aan bank

Dat de modale Vlaming zich financieel nog steeds kan permitteren om niet te shoppen, zou geen rol spelen. "Nederlanders hebben het even goed en zij veranderen wel", zegt Van Ossel. "Daarentegen hebben de Walen het slechter en ook zij blijven zitten."

Maar er is beterschap op komst. Nadat eerder deze week bekend werd dat staatssecretaris voor Energie Wathelet (cdH) de overstap van de ene naar de andere energieleverancier gratis te maken, piekte het aantal bezoeken aan de site van energieregulator Vreg. Gemiddeld berekenen 3.500 mensen per dag wie voor hen de goedkoopste leverancier is. Afgelopen woensdag waren dat er 16.500. De intentie om te veranderen is er inmiddels bij velen.

"Soms is het beeld ook achterhaald", zegt Van Ossel. "Zo is de Belg al lang niet meer trouw aan zijn bank. Steeds meer klanten kiezen voor een extra spaarrekening met een betere rente." Maar opstappen bij de oude bank ligt nog moeilijk. Sinds 2009 brengt een bankverhuisdienst het meeste voor u in orde. Enig probleem: het rekeningnummer kan niet behouden worden waardoor u toch zelf onder meer uw werkgever op de hoogte moet brengen van het nieuwe nummer. En dat is er blijkbaar te veel aan.

"Gezien onze ingebakken aversie voor vernieuwing is het vooral zaak om de aanpassing zo makkelijk mogelijk te maken", meent ook Van Ossel. Vandaar het succes van de groepsaankopen: je stapt mee in en alle rompslomp wordt voor jou geregeld. "Wij zien dat ook op onze site", zegt Ivo Mechels van Test-Aankoop. "Wie lid is, kan alle instapdata van polissen en contracten bij ons opgeven. Wij waarschuwen dan wanneer het tijd is om te vergelijken en eventueel over te stappen. Dat werkt. Ik doe het zelf ook. Voor elektriciteit ga ik binnenkort voor de tweede keer van leverancier veranderen."

Er is nog een andere optie: bedrijven beslissen voor ons. "Ons land was extreem snel als het ging over elektronisch betalen", zegt Van Ossel. "Niet omdat de consument mee was, wel omdat de banken dat beslist hebben. Mochten de bedrijven innovatiever zijn, wij zouden het ook zijn. Neem nu de gsm-markt. In Nederland kiezen mensen een toestel en het abonnement komt erbij. Twee jaar later loopt dat af en kiezen ze opnieuw een ander toestel. Bij ons kan die koppelverkoop sinds kort ook, maar bedrijven zijn zeer voorzichtig in hun aanpak. Zeker marktleider Belgacom. Zij kunnen enkel maar verliezen. Maar Base, die het meest te winnen heeft, lijkt koudwatervrees te hebben. Maar ook dat zal niet lang meer duren: langzaam maar zeker benen we de buurlanden bij."