In Irak heeft Hollande nog wél iets te winnen
Frankrijk doet er alles aan om, in het zog van de VS, een sleutelrol te spelen in de strijd tegen Islamitische Staat. Maandag moet een conferentie in Parijs daarvan verder de grote lijnen uitzetten. 'Amerika heeft al te veel tijd verloren laten gaan.'
"Ik wou hier vandaag absoluut aanwezig zijn om onze steun aan en solidariteit met Irak uit te drukken", verklaarde de Franse president François Hollande gisteren in Bagdad, na een onderhoud met de Iraakse premier Haider al-Abadi. "Frankrijk is klaar om nog meer militaire middelen in te zetten".
Hollande is het eerste westerse staatshoofd dat Irak bezoekt sinds de Islamitische Staat (IS) de afgelopen maanden grote delen van het land veroverde. Net als John Kerry, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, was hij er op zoek naar Arabische bondgenoten om de strijd tegen IS aan te gaan. Hij ontmoette er ook de pasgevormde Iraakse regering, onder leiding van premier Haider al-Abadi.
Frankrijk is immers maar wat graag bereid om Obama te helpen bij de "vernietiging" van de jihadistische groepering, zoals de Amerikaanse president woensdag aankondigde. Maar de laatste dagen maakte Hollande één ding heel duidelijk: Parijs wil zijn eigen koers varen, in samenwerking met, maar onafhankelijk van Washington.
Trage krachten
Frankrijk is al veel langer vragende partij om militair in te grijpen in het Midden-Oosten. Hoewel het bij de vorige Irakoorlog in 2003 de VS weigerde bij te staan, waren vorig jaar de rollen omgekeerd. Toen de Syrische president Assad vorige zomer chemische wapens tegen zijn bevolking gebruikte, werd in Parijs alles al in gereedheid gebracht om het Syrische regime te bombarderen. Maar Frankrijk stootte toen, ondanks het overschrijden van de "rode lijn" en eerdere beloftes van Obama, op een ultiem njet van Washington.
"Een jaar geleden botste de wil van Frankrijk om in Syrië actie te ondernemen op trage krachten", zei Jean-Yves Le Drian, de Franse minister van Defensie, afgelopen week in opvallend weinig diplomatische termen. "Deze episode heeft op tragische manier aangetoond wat de humanitaire en veiligheidskost is van niet-ingrijpen." De Franse regering is ervan overtuigd dat de Amerikaanse weigering om orde op zaken te stellen in Syrië voor een groot deel de oorzaak is van de opmars van IS, dat intussen de grens met Irak overstak, met de gekende gevolgen.
"Er is al ontzettend veel tijd verloren gegaan", zegt Jean-Pierre Filiu, professor Midden-Oosten aan de Paris School of International Affairs en onafhankelijk defensieadviseur van François Hollande, aan De Morgen. "Het aarzelen van Obama vorig jaar heeft de weg bereid voor de blitzkrieg van IS. Hiervoor dreigen we nu een zware prijs te betalen. IS heeft een enorme financiële slagkracht kunnen opbouwen en kan rekenen op duizenden westerse rekruten. In theorie zijn ze in staat om duizend aanslagen à la 11 september te plegen."
Door dat fundamentele meningsverschil wil Frankrijk liefst zo zelfstandig mogelijk opereren. "We willen niet louter een pion zijn die door de VS uitgekozen doelwitten bombardeert" , verwoordde een Franse diplomaat het in de krant Le Figaro. "Frankrijk wil niet enkel fungeren als de back-up van de Amerikanen."
Frankrijk heeft dus veel goesting. De economische crisis heeft in vele landen geleid tot massale besparingen op militaire uitgaven, ook in Parijs. Maar onze zuiderburen gaan er prat op dat zij de enige Europese natie zijn die nog steeds de capaciteit heeft om elk type conflict het hoofd te kunnen bieden.
Hoewel de Franse troepen niet overal tegelijkertijd kunnen zijn. Al duizenden militairen zijn momenteel op missie in Mali en de Centraal-Afrikaanse Republiek. Toch kan het land relatief snel gevechtsvliegtuigen inzetten, vanuit zijn legerbasis in Abu Dhabi.
Voor de geplaagde François Hollande is de strijd tegen IS de ideale manier om de wereld, maar zeker ook de vaderlandslievende Fransen, te laten zien dat la France nog meetelt op het internationale toneel. De Franse president kreeg de afgelopen tijd de ene tegenslag na de andere, met als klap op de vuurpijl het vernietigende boek van zijn ex Valérie Trierweiler.
Lijdensweg
De populariteit van Hollande is tot een historisch dieptepunt gezakt, en er wordt openlijk om zijn aftreden gevraagd. Het belooft een lange lijdensweg te worden tot in 2017, en dan lijkt een herverkiezing ondenkbaar. Afgelopen week werden nieuwe economische vooruitzichten bekendgemaakt, die erop wijzen dat de Franse begroting nog dieper in het rood zal gaan.
"Er is een Frankrijk-bashing aan de gang die gewoon ondraaglijk is", liet premier Manuel Valls zich donderdag nog ontvallen. "Frankrijk, ik hou niet op het te herhalen, is een groots land", zei hij, verwijzend naar de Franse diplomatieke en militaire rol, en naar het bezoek van Hollande aan Irak vrijdag.
Buitenlands beleid is het enige domein waarin Hollande de meubels nog enigszins kan redden. Komende maandag organiseert de Franse president in Parijs een internationale top over de situatie in Irak en Syrië, waarvan hij hoopt dat die de toon zal zetten voor het offensief tegen IS. "Voor het ogenblik kan ik hierover nog geen details geven", bleef Hollande gisteren in Bagdad nog vaag. "We zullen op het gepaste moment verdere beslissingen nemen".
Hollande drukte vrijdag zijn steun uit aan de Iraakse premier al-Abadi. Frankrijk wil maar wat graag helpen met het afstraffen van IS.