Eén tegen allen, allen tegen Annemie

Coalitiepartner of niet: PS-vicepremier Laurette Onkelinx (PS) liet de kans gisteren niet liggen om de verantwoordelijkheid van de gratieverlening door koning Filip bij minister van Justitie Annemie Turtelboom te leggen. De zoveelste opdoffer deze week voor Turtelboom.

Dit weekend draaiden ook interviews met Bruno Tobback (sp.a) en John Crombez (sp.a) uit op een stevig rondje Turtelboom-bashen. Vooral de uithaal van voorzitter Tobback - "Mijn advies: try harder" - raakte doel. De afkoopwet mag dan niet meegestemd zijn door sp.a, van een coalitiepartner kan zo'n pandoering tellen. "Ach, zo kennen we Tobback, op elke slak zout leggen. Dat is de profileringsdrang van een voorzitter in moeilijkheden", nuanceerde een liberale topper achteraf.

Maar hoe schreeuwerig die het rode geweld ook mag vinden, Turtelboom betaalt wel de prijs. De uitwassen van de afkoopwet worden haar zwaar aangerekend. Tekenend is de kritiek van Michel Maus, professor fiscaal recht en ex-cabinetard van John Crombez (sp.a), zondag in het vrt-programma De zevende dag. Maus had het over een gebrek aan beleid. "De beste slechte oplossing? Ik zie echt geen oplossing. Men geeft gewoon toe dat het justitieapparaat faalt. Dat is de helaasheid der dingen." In de Vlaamse huiskamers kreeg Maus stilzwijgend applaus.

Bois Sauvage

En Turtelboom? Die houdt zich naar goede gewoonte aan een gouden regel in de politiek. Als er stormwind opzet: bukken. Toen de heisa rond Bois Sauvage, dat zijn fraudeproces afkocht voor bijna 9 miljoen euro, uitbrak, annuleerde Turtelboom prompt alle interviews. Behalve in het VTM Nieuws, waarin ze zich wegstak achter voormalig staatssecretaris voor Fraudebestrijding Carl Devlies (CD&V). "Devlies heeft de afkoopwet in lopende zaken voorgesteld." Zo duidelijk Turtelboom haar voorganger aanwees, zo ver hield ze zich daarna van publieke verklaringen.

Ook zondag, toen bekendraakte dat zij de politieke verantwoordelijkheid draagt voor het vorstelijke genaderecht, verkoos Turtelboom om te schuilen. Op dezelfde wijze waarop ze de Panorama-reportage over de dood van Jonathan Jacob en de oorlog binnen het Antwerpse parket had aangepakt. "Als minister moet je soms drie dagen geen kranten lezen. Soms moet je de media even aan je laten voorbijgaan, zodat je je niet laat meetrekken door de storm van het moment", zei Turtelboom onlangs nog in Knack.

Geeft Turtelboom dan echt geen zier om haar imago? Natuurlijk wel. Toen gisteren de kritiek bleef aanzwellen, was het voor de minister van Justitie welletjes geweest. Ze besloot dan toch in te grijpen. Plotseling dook ze op in Het journaal op vrt om aan te kondigen dat ze tot de verkiezingen van volgend jaar geen gratieverzoeken meer zal goedkeuren.

Want ook dat heeft Turtelboom onder de knie: als haar passiviteit haar zuurt dreigt op te breken, weet ze precies op tijd in de schijnwerpers te treden. Wist ze zondag niet welke veroordeelden gratierecht hadden gekregen, klonk het gisteren plotseling dat ze niet ingaat op de persoonlijke dossiers van de veroordeelden.

De blauwe K3

Opmerkelijk was dat niemand in de Wetstraat het openlijk opnam voor Turtelboom. Ook niet binnen Open Vld, waar de tenoren niet verder kwamen dan een off the record-steunbetuiging voor hun leading lady. "Iedereen beseft dat Justitie een departement in crisis is. Het is te makkelijk om te scoren op de kap van een ander."

Niettemin schijnen nogal wat liberalen te denken dat Turtelboom - toch een van de populairste politici van Open Vld - het maar zelf moet zien te rooien. Begint het succes van de blauwe 'K3' - Turtelboom, Maggie De Block, Gwendolyn Rutten - te pikken bij de haantjes binnen de partij? Niemand die dat zomaar openlijk toegeeft. Turtelboom kan heus wel tegen een stootje, klinkt het.

Iets waar Open Vld en sp.a het dan toch over eens zijn in deze zaak. Volgens voorzitter Bruno Tobback zoekt men spijkers op laag water. "Wij hebben er toch ook geen probleem mee dat klachten over werk bij Monica (De Coninck, minister van Werk) terechtkomen?"