'Diploma en cv wegen te zwaar door'

Vijf jaar geleden werd hij als een wit konijn uit de N-VA-hoed getoverd. Niet verkozen, zelfs nooit op een lijst gestaan, maar wel plotseling minister in de Vlaamse regering met een bijzonder zwaar takenpakket: Financiën, Begroting, Werk, Ruimtelijke Ordening en Sport. Een minister ook die meer dan zware kritiek kreeg te verduren. En toch tekent Philippe Muyters onmiddellijk om er nog eens vijf jaar bij te doen.

"Ik heb moeten leren omgaan met de politiek", zegt hij. "Maar nu wil ik graag doorgaan, het liefst als minister met, waarom niet, hetzelfde takenpakket."

De kerstboodschap van de koning leek wel aan u gericht. Filip hamerde op het probleem van de jeugdwerkloosheid. Voelt u zich aangesproken?

"Ik heb het niet gezien. Het probleem is in Wallonië en Brussel veel groter dan in Vlaanderen. Zij zitten aan 26 en 33 procent, wij aan 11 procent. We hebben de vierde laagste jeugdwerkloosheid in Europa."

In Antwerpen is bijna één op de drie jongeren werkloos, in andere centrumsteden vaak een kwart. Dat is toch een probleem?

"Elke jongere werkloze is er één te veel. De beste oplossing is een heropleving van de economie, zodat nieuwe banen gecreëerd kunnen worden. Voor de grote massa zal er dan wel een job zijn."

Dus koning Filip heeft geen reden om zich zorgen te maken?

"Jawel, want hij had het over België. In Wallonië zijn er geen jongerenstageplaatsen, de instapstages zijn daar veel later begonnen. Ik ontken niet dat er een probleem is, maar bij ons is het wel veel kleiner. De arbeidsmarkt in Wallonië en Vlaanderen is fundamenteel anders. Hopelijk kunnen we na de zesde staatshervorming, nu het doelgroepenbeleid overkomt, daar beter op inspelen."

U wilt activeren tot 60, maar 50-plussers komen nauwelijks aan de bak. Hoe kunt u daar verandering in brengen?

"Kijk naar hoe we Ford Genk proberen aan te pakken: we doen dat allemaal op maat. Er bestaan geen toverformules, maar elk van die mensen heeft talenten. Als je gaat kijken naar wat zo'n Fordwerknemer kan en kent, dan kom je vaak bij iets helemaal anders uit dan wat er op het diploma of in het cv staat. Als je daar rekening mee houdt, kun je die mensen inschakelen in een totaal andere job, bijvoorbeeld in de social profit.

"Inzetten op talent en competentie in plaats van op cv en diploma is nieuw. De VDAB heeft de afgelopen tien jaar opgelijst wat je voor iedere job moet kennen en kunnen. Dat wordt nu gebruikt voor de matching tussen werkzoekenden en vacatures. Ook daar zijn we de enige in Europa die dat doen."

Je diploma is niet belangrijk meer?

"Een diploma geeft weer dat je moeilijke materie kunt blokken, vatten en weergeven. Dat is belangrijk, maar het is niet omdat je hetzelfde gestudeerd hebt, dat je goed bent in dezelfde dingen. Ik neem het voorbeeld van een ziekenhuis. Al twintig jaar is er een tekort aan personeel. Maar waarom moet elke verpleegster grosso modo hetzelfde doen? Terwijl 'echt' verpleegwerk zoals spuiten geven misschien 20 procent van de job is. Waarom kan die andere 80 procent niet ingevuld worden op basis van goesting? Misschien ben ik heel goed in sociaal contact en jullie in papieren invullen. Een job is job? Nee, daar klopt niets van, niet iedereen doet hetzelfde."

Dit klinkt toch als verre toekomstmuziek.

"Er is zeker nog werk, maar dit is de arbeidsmarkt van de toekomst waaraan ik graag wil blijven bijdragen. Ik ga dit punt ook zeker naar voren brengen tijdens de verkiezingscampagne. Net zoals de verloning, die ook meer toegespitst moet worden op de talenten van werknemers. Dat gebeurt al in verschillende bedrijven, zeker bij het hogere kader. Diploma en zeker anciënniteit wegen daar vandaag te sterk in door."

Hoe belangrijk zijn de verkiezingen voor u en uw partij?

"Onze boodschap is heel duidelijk: we staan klaar om op Vlaams en federaal niveau onze verantwoordelijkheid op te nemen. We zijn bereid om federaal een 'coalition of the willing' te smeden om een economisch herstelbeleid te gaan voeren. Met de afspraak dat er iets aan de structuren gaat gebeuren. We zouden graag de leiding nemen op de verschillende niveaus, als we dat mogen van de kiezer."

En daarvoor mikt u op 40 procent, zoals uw viceminister-president Geert Bourgeois?

"Ik ga geen cijfers vooruitschuiven, maar ik hoop dat ons resultaat de verandering mogelijk maakt. En dat we in beide regeringen kunnen zitten."

Liesbeth Homans wordt nadrukkelijk genoemd als Vlaams lijsttrekker in Antwerpen, uw kieskring. Zou het niet logischer zijn dat die plaats u toekomt, als uittredend minister?

"We zijn daar volop gesprekken over aan het voeren, maar er is nog niets beslist. U vindt het logisch dat ikzelf de lijst zou trekken als minister? Ik weet dat niet, ik ga mijn commentaar voor binnen de partij houden."

U werd als minister onmiddellijk een schietschijf. Ben u het intussen gewoon dat politici op de man spelen?

"Ik heb dat met scha en schande moeten leren. Ik vind het nog altijd heel erg dat zoiets gebeurt. Maar je leert ook dat de mensen die je tackelen achteraf heel vaak vriendelijk zijn. Ze zijn tegenstanders, geen vijanden. Het is zoals bij voetbal: de tackle is misschien persoonlijk, maar daarna drinken ze samen een pint. Daar ga ik nu anders mee om dan in mijn beginperiode.

"Ik heb het bij momenten heel moeilijk gehad. Blijkbaar hadden een paar mensen bloed geroken, maar intussen heb ik getoond dat ik verder kan. Al zal ik nooit een eend zijn waar alle water af stroomt."

U was ook vaak het mikpunt van spot omdat u als minister van Financiën wel eens een telfoutje durft te maken.

"(lacht) Ik heb misschien een andere reputatie, maar ik zit wel goed met cijfers. Van opleiding ben ik een econometrist, een wiskundig econoom. Maar als je één keer iets fout doet op het verkeerde moment, dan blijft dat je achtervolgen."

Geen schrik voor een blooper tijdens de verkiezingsdebatten?

"Ik ga me weren, zeker en vast (lacht). Waar ik wel bang voor ben, zijn geruchten, roddels of aanklachten waar je moeilijk tegenin kunt gaan. Het is gemakkelijker aan te vallen dan te verdedigen."

Hoe kijkt u naar de crie de coeur van Fientje Moerman (Open Vld)? Staat u om 3 uur 's nachts op om de kranten te lezen?

"Nee, ik sta om tien over vijf op om sport te doen (lacht). Je moet haar boodschap relativeren, maar ik vind me er wel voor een stuk in terug. Daarom wil ik ook de positie en zeker het gevoel behouden dat ik altijd nog iets anders kan doen. Ik ben niet getrouwd met de politiek. Ik wil mijn job goed doen. Maar ik weet niet of ik dit zal doen tot mijn 65ste."

U schrikt er niet voor terug om u kwetsbaar op te stellen. Dat gebeurt niet vaak in de Wetstraat.

"Ik kan niet anders. Ik zal bijvoorbeeld altijd opkomen voor mijn mensen. Als medewerkers een fout maken, zal ik ze op mijn kabinet 'een lap om hun oren geven', maar naar buiten toe zal ik altijd voor ze opkomen."

Nooit gedacht: verdorie, misschien ben ik niet geschikt voor de politiek?

"Ja, zeker wel, maar ik blijf ervan uit gaan dat menselijkheid in de politiek nodig is. Ik zie veel politici die dat ook zijn. De mensen op straat verlangen dat ook. Ik heb veel meer positieve dan negatieve reacties gehad over het feit dat ik soms emotioneel durf te reageren."