Plotse winterprik brengt dieren in de war
Doordat de winter tot vorige week erg mild was, waren sommige vogels zo in de war dat ze al kleintjes hadden. Dat kroost overleeft de vrieskou wellicht niet. Ook padden zitten in de problemen: zij waren al opnieuw het water ingedoken en vriezen nu dood.
Als u de laatste dagen regelmatig naar de lucht keek dan kon u zwermen houtduiven zien overvliegen. Ze vluchten van het weer. "De houtduif is een vogel die de vorstgrens volgt", legt Jan Rodts van de Vogelbescherming uit. "Tot nu toe zag het er naar uit dat ze in eigen land konden blijven, maar de laatste dagen moesten ze toch opkrassen naar het zuiden. Voor de zwaluwen die maanden geleden al naar Afrika vertrokken zijn, maakt het weer hier niks uit. Zij hebben een interne klok en die geeft aan wanneer het lente wordt en ze terug moeten komen."
De houtduiven zijn niet de enige vogels die een foute inschatting hadden gemaakt. Sommige eenden zwommen nu al op de vijver met donzige kuikentjes achter zich aan en ook merels werden al gesignaleerd met jongen. "Als die beestje nog maar een paar dagen of weken oud zijn dan maken ze nu niet veel kans", zegt Rodts.
Dat de vogels al aan het broeden waren, is vreemd aangezien ze zich behalve temperatuur, vooral op het lengen van de dagen baseren om te starten met paren. "Maar vogels in de stad raken in de war door het vele kunstlicht", zegt Rodts. "Het was mild, ze zagen licht en ze zijn eraan begonnen."
De rest van het dierenrijk is eveneens wat van slag, zeker de padden en salamanders. "Zij houden normaal gezien een winterslaap ergens in het bos", zegt Wouter Vanreusel van Natuurpunt. "Een deel is gewekt door de zachte temperaturen en een maand vroeger dan normaal begonnen aan hun trek naar vijvers en beken om te paren. De dieren die nu in het water zitten, zullen doodvriezen."
Toch is Vanreusel blij met de lage temperaturen. "Mocht er op termijn geen echte winter meer zijn dan zou dat veel nefaster zijn. Ook een winter waar de temperaturen heel hard schommelen zijn niet goed. Zoogdieren doen een redelijk lichte winterslaap. In principe maakt het niet veel uit als ze een keertje wakker worden, daarna slapen ze gewoon weer verder, maar als dat te vaak gebeurt dan kost het energie en beginnen ze verzwakt aan het voorjaar en het paarseizoen."
Bij de flora gaat het een stuk beter. In plantentuin van Meise klagen ze niet over de vrije val van het kwik. "De winterbloeiers stonden weliswaar al in bloei", klinkt het bij Koen Es, "maar zij gaan nu gewoon weer even in rust. De huidige bloemen zijn verloren, maar die struiken laten niet alle bloemen tegelijk opengaan dus dat is geen ramp. De meeste planten zijn heel goed bestand tegen plotse vorst. Ze hebben zelfs een soort antivries in hun blaadjes."
Wie evenmin mag klagen deze keer zijn de boeren. Zeker niet nu er sneeuw gevallen is. "Ze moeten nu wel de stallen wat meer verwarmen en het werk wordt wat zwaarder, maar voor gewassen is alles in orde", zegt Anne-Marie Vangeenberghe van de Boerenbond. "De fruitbomen waren nog niet aan het botten, en de sneeuw zorgt voor een isolerend laagje. De wintergewassen waren door de zachte temperaturen al iets verder doorgeschoten dan normaal en ook zij zijn blij met de sneeuw. IJskoude temperaturen kunnen meer schade aanrichten."