Ontsnapping dissident overschaduwt bezoek Clinton aan China
De VS-regering zit verveeld met de Chinese dissident Chen Guangcheng, die vorige week ontsnapte aan zijn huisarrest en bescherming zocht in de Amerikaanse ambassade. Chen deed dit net voor het bezoek van minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton en minister van Financiën Timothy Geithner aan China, waar ze gisteren landden.
Zowel de VS als China willen volgens analisten niet dat de verhoudingen door deze kwestie in een dip raken. Washington heeft nog steeds niet bevestigd dat Chen in de ambassade is. Ook Peking houdt zich stil. China's staatsmedia zwijgen over de ontsnapping, terwijl op het Chinese internet alle tweets, blogs en zoekopdrachten die verwijzen naar de blinde activist meteen worden gecensureerd.
De radiostilte geeft aan dat beide landen achter de schermen druk bezig zijn met onderhandelingen over een uitweg voor Chen. Daarbij dringen zich twee opties op: of hij krijgt asiel in de Verenigde Staten, of hij blijft in China met de garantie dat hem en zijn familie niets zal overkomen.
Chen wil zelf in China blijven, zeggen zijn medestanders. De activist richtte zich vorige week al in een videoboodschap tot premier Wen Jiabao, met het verzoek om bescherming van zijn familie en berechting van degenen die hem mishandelden in zijn dorp in de provincie Shandong. Na Chens ontsnapping heeft de politie enkele van zijn familieleden en medestanders opgepakt.
Het is de vraag of Peking Chen wil beschermen. Er is wel een recent precedent, in het rebelse dorp Wukan in Zuid-China. Daar werd na weken van volksverzet tegen de lokale partijmaffia ingegrepen door hogerhand. Ook de dorpelingen in Wukan hadden premier Wen, die als meer hervormingsgezind wordt beschouwd, om hulp gevraagd.
In het nadeel van Chen werkt dat hij een van China's bekendste dissidenten is. Zijn ontsnapping komt vlak na een andere voor Peking pijnlijke affaire, waarbij eveneens een Amerikaanse diplomatieke post een sleutelrol speelde. In februari zocht een Chinese politiecommissaris de bescherming van het VS-consulaat in Chengdu, wat leidde tot de val van Bo Xilai, de ambitieuze partijsecretaris van Chongqing. Bo wordt er op aangeven van de commissaris nu van verdacht dat hij de moord op een Britse zakenman onder het tapijt wilde vegen.