Seks in tijden van overvloed

Waar is de tijd dat Paula Semer en een pater zich op nationale televisie bezorgd afvroegen of jongeren in de toekomst ooit voorhuwelijkse betrekkingen zouden hebben? Als gevolg van het succes van de erotische boekenreeks Vijftig tinten grijswerden echtgenotes, partners en minnaressen tijdens de voorbije kerst- en valentijnperiode overladen met speelpakketten gevuld met blinddoek, zweepje, Ben Wa ballen en ander stouts. Wiedurft nu nog te beweren dat de pornoficatie van de samenleving een fabeltje is en geen invloed heeft op het seksleven van de modale Vlaming?

"Hmm, veel van die dozen zullen toch ongeopend blijven of na een keer nieuwsgierig te zijn gebruikt voor altijd onder het bed verdwijnen", glimlacht Annick Ruyts, presentatrice van het nieuwe tv-programma Seks@Canvas. "Dat voorspelt althans een verkoopster van de pakketten. Blijkbaar is er een groot verschil tussen in je fantasie meegaan in de sm-wereld die in Vijftig tinten grijs wordt geschetst en zelf aan je partner vragen om je eens vast te binden en je met een zweep te straffen. Bovendien blijken die Ben Wa ballen behoorlijk zwaar en heb je toch enige training nodig voor je ze kunt gebruiken."

Nochtans besloot psychologe, therapeute en voorzitter van de Vlaamse Vereniging voor Seksuologie Ilse Penne na een uitgebreide literatuurstudie met enkele collega's dat er wel degelijk sprake is van een seksualisering van onze samenleving. Seks is voor velen tenslotte maar een muisklik, een druk op de afstandsbediening of een veeg over de tablet verwijderd. "Je zou kunnen denken dat zoiets een negatieve invloed heeft op het seksleven van de gemiddelde Vlaming, maar de seksualisering heeft maar weinig schadelijke effecten", verzekert Penne. "Er is dus weinig reden om gealarmeerd te zijn."

De meeste jongeren geloven bijvoorbeeld nog altijd in het romantische ideaal. Ze zoeken naar een langdurige relatie waarin ze een partner trouw blijven, vinden dat seksualiteit en liefde samenhoren en duiken niet belachelijk vroeg met hun vriend of vriendin in bed. Uit een bevraging van Apestaartjaren, een platform over jongeren en nieuwe media, bij 1.495 jongeren blijkt wel dat PornHub en Youporn tot de twintig meest bezochte websites horen. Al sluiten ze het rijtje, op nummers negentien en twintig.

Seksuologen zijn daarom zelfs behoorlijk enthousiast over de komst van Vijftig tinten grijs en andere publicaties of films die tonen dat seks geen eenheidsworst hoeft te zijn. Ze inspireren mensen, maken taboes bespreekbaar, zorgen ervoor dat de gemiddelde Vlaming zich sneller afvraagt wat hij of zij nu eigenlijk zelf leuk vindt in bed en wat niet. Want dat boeken en (porno)films fictie zijn, dat beseffen de meeste jongeren en volwassenen maar al te goed.

Moet dat nu echt?

"Alleen jongeren die niet opgroeien in een warm nest dreigen soms impulsproblemen of de neiging tot seksuele obsessieste ontwikkelen. Dat is dan niet de schuld van de seksualisering van de samenleving, maar die ondersteunt het wel", legt Penne uit. Andere jongeren denken volgens haar misschien wel even dat het er in het echte seksleven altijd zo aan toegaat als in de literatuur of in pornofilms. Dat beeld wordt meestal toch snel bijgesteld door de normen en waarden die hun familie en vrienden uitdragen. "Verder heeft de zogeheten pornoficatie dus veel positieve gevolgen. Ze zet mensen vaak aan tot seksuele ontplooiing en dat is goed, op voorwaarde dat ze daar zelf zin in hebben", stelt Penne.

En ontplooid, dat wordt er in de Vlaamse slaapkamers. Of zo lijkt het soms toch op basis van de gesprekken die zich tegenwoordig ontspinnen over onderwerpen als soft-sm en lijken te besluiten met "U slaat toch ook?"

"We leven nu eenmaal in een samenleving waarin je door bepaalde dingen te vertellen gemakkelijk scoort. Zeggen dat je een snelle wagen kocht, maakt indruk. Toegeven dat je even wat minder seks hebt niet", verklaart Bart Degryse van Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid. Of zoals een therapeute het zegt in Seks@Canvas: "Als je op een receptie vertelt dat je experimenteert in bed, hangt iedereen aan je lippen. Als je zegt dat je al een tijdje geen seks meer hebt gehad, wandelt iedereen genegeerd weg."

"Daarom hoor je als je met enkele koppels uit eten gaat al sneller van een van hen dat ze experimenteren in bed. Al vermelden ze er geregeld bij dat het niet altijd hun ding is. Praten over seks lijkt op dat vlak als praten over drugs", vindt Degryse. "Zeggen dat je elke dag cocaïne gebruikt, gaat mensen meestal iets te ver. Zeggen dat je het wel al eens probeerde, staat - zeker onder twintigers - cool."

Alleen heeft dat naar Degryses mening soms een bijwerking. Eentje die porno ook wel eens durft te hebben. Het maakt mensen moe, nog voor ze aan seks beginnen. "Moet dat nu echt allemaal? Dat vragen sommigen zich wel eens af, zeker als ze na een lange shift thuiskomen."

Vanille of donkerder?

Aan de andere kant van de plas maken ze zich alleszins al enige tijd zorgen over het feit dat je er niet meer bij zou horen als je seksueel wat minder buiten de lijntjes kleurt. Wat is er beter om dat te illustreren dan een fragment uit de ooit immens populaire Amerikaanse reeks Friends? Daarin krijgt Rachel haar vriendin Phoebe er maar niet van overtuigd dat ze als universiteitsstudent ooit een ander meisje kuste. "Dat lijkt gewoon nogal wild en jij bent zo vanille", reageert Phoebe. Waarop Rachel: "Ik ben niet vanille! Ik deed al veel gekke dingen."

Of hoe vanille volgens sommigen plots een scheldwoord wordt als het over seksbeleving gaat. "Mensen die niet zo veel interesse hebben in seks of tevreden zijn met vanilleseks denken vandaag misschien inderdaad dat ze alleen staan. Terwijl dat niet zo is", aldus Degryse. In Seks@Canvas komt daarom ook een dame aan bod die zich niet zo interesseert voor seks. Haar buurman is niet zo geïnteresseerd in voetbal, dat vindt toch ook niemand een probleem, merkt ze op.

Ook de seksuologen stippen aan dat het belangrijker is dat je seksuele behoeftes overeenkomen met die van je partner. Of die behoeftes zich dan zo'n drie keer per dag, elke zondagavond of één keer om het half jaar aandienen, maakt volgens hen verder niet zo veel uit.

Bovendien fluctueert de seksdrive van mensen. Wie probeert carrière te maken of jonge kinderen heeft, zal bijvoorbeeld zijn of haar geliefde misschien wat minder vaak alle hoeken van de kamer laten zien. "Maar dat geven koppels amper toe aan anderen", merkt Degryse op. "Als ze tijdens een vakantie even meer tijd voor zichzelf hebben en in die periode hun seksleven weer oppikken, zullen ze daar dan weer wel over opscheppen."

Verstokte rokers

Terwijl een veranderende seksdrive niets is om ongelukkig van te worden. Integendeel zelfs misschien. Wie veel seks heeft, is volgens Degryse namelijk vaak minder gelukkig dan wie minder geregeld de lakens met iemand deelt. Wie een hoog libido heeft, vindt minder gemakkelijk een partner met dezelfde seksdrive. Degryse: "Mensen met een hoog libido lijken misschien ook een beetje op mensen die veel roken. Rokers die maar af en toe een sigaret opsteken, weten meestal hoeveel sigaretten ze nodig hebben om zich te bevredigen. Maar als je een verstokte roker bent, hoe weet je dan welke sigaret er eigenlijk een te veel is?"

Zo veel Vlaamse slaapkamers, zo veel verschillende sekslevens dus. "Het lijkt me daarom het beste om wat er in bed gebeurt binnen de slaapkamer te houden", besluit Ruyts. Een vreemde opmerking komende iemand die een documentairereeks over seks maakte. Ruyts lacht. "Dat begrijp ik, maar je moet morgen kijken om te snappen dat mijn uitspraak en de reeks niet tegenstrijdig zijn. We stelden alleszins geen vragen waarop 'in mijn poep' een mogelijk antwoord is."

Seks@Canvas, driedelige documentaire reeks waarin Annick Ruyts op zoek gaat naar het seksleven van de Vlaming vandaag. Woensdag om 21.30 uur (16+)