Gaat Lenin ooit de grond in?

Het blijft een prachtig gebouw, Lenins mausoleum op het Rode Plein - constructivistische stijl, grote rood-marmeren blokken, met de zwart-marmeren façade waarop in koeienletters 'LENIN' gegrift staat. Hoewel het tijdelijk dicht is voor een verbouwing is het de favoriete plek voor toeristen om zich op het Rode Plein te laten vereeuwigen. Chinezen, Fransen, Amerikanen - maar vooral ook Russen uit de provincie, voor wie een bezoek aan de opgebaarde Lenin verplichte kost is. Anders ben je niet echt in Moskou geweest.

Maar de afgelopen twintig jaar ligt Lenin er niet meer zo rustig bij als hij gewend was. Eens in de zoveel tijd staat een voorname Rus op die meent dat de grote revolutionair beter begraven kan worden - net als andere stervelingen. Het begon al in 1989, toen de oud-dissident Joeri Charijakin in het Sovjetparlement onthulde dat Lenin zelf naast zijn moeder begraven wilde worden. Ophef! Verontwaardiging! Lenins nichtje Olga Oeljanova moest eraan te pas komen om te zeggen dat dit een gemene leugen was.

'Groot staatsman'

Sindsdien herhaalt de discussie zich om de paar jaar met de voorspelbaarheid van het gestage heen en weer draaien van een wasprogramma. Maar de tijd verstrijkt en de maatschappij verandert, dus elke hernieuwde discussie is pikanter dan de vorige.

Ditmaal was het de pas aangetreden minister van Cultuur Vladimir Medinski die de discussie aanzwengelde. In een interview met radiozender Echo Moskvy poneerde hij de dooddoener "een lichaam moet begraven worden in de grond". In Lenins geval, een begrafenis met alle toeters en bellen van een staatsleider - geen herhaling van de stiekeme nachtelijke begrafenis van Jozef Stalin in 1961.

Medinski: "Omdat Lenin een belangrijke publieke functionaris was, zou de begrafenis conform alle passende staatsrituelen en met een militair saluut moeten gebeuren." Het mausoleum, waar het licht fluoriserende gezicht van Lenin gratis te bewonderen valt, kan volgens hem worden omgetoverd in een museum van Sovjetgeschiedenis "met heel dure entreekaarten".

De gebruikelijke ophef en verontwaardiging volgden op Medinski's voorstel.

Op het Rode Plein loopt een Kirgizische man langs het mausoleum zonder er acht op te slaan. "Ik houd van kapitalisme" staat er op zijn T-shirt. Maar de beginnende geschiedenisstudent Andrej Kroeglov (18) is speciaal met zijn moeder uit Sint-Petersburg gekomen om Lenin te bezoeken.

Over Lenins rol in de geschiedenis oordeelt Andrej op onnavolgbare, maar typisch Russische wijze: "Het Russische Rijk was het grootste rijk ooit en andere Europese landen als Duitsland en Frankrijk deden er alles aan het kapot te maken. De Russische Revolutie werd betaald door buitenlandse machten, die Lenin gebruikten als sterke leider." Maar tegelijkertijd was Lenin een "groot staatsman" en "dankzij de bolsjewieken heeft het land die roerige tijd overleefd". Hoe het zij, van Andrej mag Lenin worden begraven.

Moeder en dochter Joeroelkina, twee toeristen uit de Oeral, zijn ook teleurgesteld dat Lenin vandaag geen bezoek ontvangt. Ze vertegenwoordigen de generatiekloof die zich openbaart in de discussie over wel of niet begraven. "Ik wilde het aan mijn dochter laten zien", zegt Irina (39). "Ze leert er op school over. Toen ik zelf een pionier was (lid van de Sovjet-jeugdorganisatie, AB), was het echt belangrijk, nu is het alleen interessant. Maar het mausoleum moet blijven zoals het is, het is onze geschiedenis." Ina (14) vindt dat onzin. "Waarom zou je een lijk in deze tombe stoppen en voor altijd bewaren?"

Kort samengevat is de Russisch-orthodoxe kerk de grootste voorstander van begraven en zijn de communisten de felste tegenstanders. Aangezien de invloed van de kerk sterk is toegenomen, terwijl die van de communisten afkalft, lijkt de teraardebestelling van de grote Lenin een kwestie van tijd.

Dat vinden ook Russische bookmakers. De krant Izvestia meldde onlangs dat er vijfduizend weddenschappen zijn afgesloten op de begrafenis van Lenin in 2013.

Ook opiniepeilingen wijzen in die richting. Volgens een peiling uit april vindt een meerderheid van 56 procent van de Russen het tijd om Lenin te begraven (zes jaar geleden was het nog 46 procent). Maar de huidige grote leider, Vladimir Poetin, laat zich tot dusver niet graag betrappen op uitspraken over deze kwestie.

Leninfans

Wellicht omdat er nog te veel mensen rondlopen als de 52-jarige Vjatsjeslav Bezoeglov. Hij is een echte Leninfan en wilde hem vandaag, na dertig jaar, weer eens bezoeken. Ook hij blijkt ingewijd in de raadselen van de Russische geschiedenis. "Lenin heeft het land laten herrijzen. Er waren wat slechte dingen, maar ook grote daden. En trouwens, Aleksandr Nevski was ook geen lieverdje en wat dacht u van Ivan de Verschrikkelijke!"

Vjatsjeslav schiet er zelf van in de lach. Alleen "debielen" willen Lenin begraven, denkt hij. "Dit is onze geschiedenis! De huidige leiders zijn niks, die zullen snel worden vergeten. Maar Lenin blijft altijd." Vervolgens legt hij uit dat de Mongolen nooit Rusland hebben veroverd, zoals de geschiedenisboekjes schrijven. "Het is een van tweeën: of we hadden nu allemaal spleetogen moeten hebben, of de Mongolen waren impotent."

Met zulke amateurhistorici kan Rusland nog even vooruit in de discussie over Lenin. Maar Roeslan, een 32-jarige chauffeur die dagelijks toeristen naar het Rode Plein brengt, is korter van stof. "Lenin? Begraven, natuurlijk! Hij is toch geen clown?"