Droomstad in de woestijn
Omdat de Afghaanse hoofdstad uit zijn voegen barst, wil de overheid een 'nieuw' Kaboel bouwen. 'Dit is het moment.'
In Afghanistan val je als westerling wel vaker van de ene in de andere verbazing. Toch is het surreëel om middenin de woestijn ineens een paar honderd meter asfaltweg te zien liggen. De weg begint zomaar ergens en gaat nergens heen. Geen dorp of mensen in de wijde omtrek te bekennen.
Aan het begin van de weg staan wel twee bewakers voor een slagboom. "Wat bewaken jullie?", vragen we. Ze kijken elkaar vertwijfeld aan. "Ehh, de weg?" Ze jagen onder meer herders weg als die over het asfalt lopen met hun schapen. Als we doorpraten blijkt: ze beschermen ook het land om de weg heen. Het is niet de bedoeling dat iemand een huis gaat bouwen naast de weg. De landeigenaar heeft namelijk eigen bouwplannen. Al zes jaar. Maar het project is tot nu nog niet van de grond gekomen.
Van de bewakers krijgen we telefoonnummers waarmee we uitkomen bij de directeur van het bouwproject van de Afghaanse overheid: Gholam Sachi Hassanzadah. Hij vertelt dat de weg een klein onderdeel is van een plan om een hele nieuwe stad naast Kaboel te bouwen. 'New Kabul' zou daarmee andere Aziatische 'nieuwe hoofdsteden' volgen, zoals New Delhi en Islamabad.
De reden voor de nieuwe stad is eenvoudig: overbevolking. Het huidige Kaboel groeit uit haar voegen. De oorlog elders in het land zorgt ervoor dat Afghanen naar de hoofdstad toe blijven trekken in de hoop op veiligheid en werk. De stad is voor maximaal 1 miljoen mensen opgezet, maar er wonen nu ongeveer 5 miljoen mensen.
Grootste probleem is een gigantisch tekort aan bouwplekken in het huidige Kaboel. De allerarmste Afghanen wonen nu noodgedwongen op de steile berghellingen die de stad omringen. De zandkleurige huizen waar 's avonds kaarslicht brandt zien er van een afstand nog best gezellig uit, maar dat is schijn. Op de berghellingen leven Afghanen zonder water, riolering of elektriciteit. Het zijn de sloppenwijken van Kaboel.
Voor de hele stad dreigt door de overbevolking binnen enkele jaren bovendien een ernstig watertekort, beweert het stadsbestuur geregeld. Op dit moment halen 5 miljoen mensen water uit een ondergronds waterreservoir dat eigenlijk bedoeld is voor 1 miljoen mensen. Directeur Hassanzadahs stad - New Kabul - zou ruimte bieden aan 3 miljoen inwoners en 600.000 huizen. Wat hem betreft zal de nieuwe stad ten noorden van Kaboel herrijzen, op een uur rijden van het vliegveld. De nieuwe stad zal 2,5 keer de oppervlakte beslaan van het huidige Kaboel (740 km2, vergelijkbaar met ruim 4 keer Brussel). In totaal is er zes jaar lang ontworpen, berekend en getekend aan de plattegrond. Het initiële ontwerp is gemaakt door een team van Duitsers en Fransen. Japanse ingenieurs maakten het masterplan af.
De maquette ziet er indrukwekkend uit. Een mensgemaakt meer en park in het hart van de stad wordt de plek voor recreatie, met musea en sportgelegenheden. Er is ook ruimte voor een heuse Champs Élysées, waarop Afghanen kunnen flaneren langs dure winkels. Directeur Hassanzadah drukt op een knop waardoor de verlichting van de miniatuur-avenue even oplicht. Zijn ogen lichten ook op. 'Dit is wat we willen: de mooiste stad ter wereld bouwen!' Blauwe lijntjes symboliseren hoe water uit omliggende bergen wordt getapt en verzameld in het meer van het nieuwe Kaboel.
De achilleshiel van het bouwproject is natuurlijk de financiering. Wie gaat dit miljardenplan in hemelsnaam betalen terwijl het land politiek zo instabiel is en er bovendien nog een oorlog woedt? Directeur Hassanzadah hoopt op donorlanden die willen investeren in de stad om te voorkomen dat Afghanistan 'economisch instort' na 2014. "Elke dag raken Afghanen nu al werkloos. Dit stadsproject komt precies op de juiste tijd. We creëren hiermee heel veel werkgelegenheid na het vertrek van de internationale gemeenschap."
Volgens directeur Hassanzadah hebben zich al investeerders gemeld. In maart 2013 moet de eerste paal worden geslagen. "De Afghaanse overheid stelt infrastructuur beschikbaar, de privé-investeerders moeten de huizen bouwen en daarna verkopen." De bouw zou in totaal 30 tot 40 jaar in beslag nemen.
Denkt de directeur niet dat investeerders zullen aarzelen om geld te stoppen in New Kabul, nu er zo veel geruchten zijn over een naderende burgeroorlog in Afghanistan na het vertrek van de westerlingen? "Ik denk niet dat de wereld ooit weer toestaat dat Afghanistan het toevluchtsoord van terroristen wordt. Bovendien: Als ik één miljoen mensen werk verstrek, voorkom ik dat ze de straat opgaan om te demonstreren of problemen te veroorzaken.'
Directeur Hassanzadah benadrukt meermaals dat zijn team de afgelopen zes jaar "voorzichtig is geweest" om publiekelijk met dit plan naar buiten te treden. "In Afghanistan gaan plannen vaak niet door. We realiseren ons dat Afghanen grote verwachtingen krijgen als wij vertellen dat er een nieuwe stad komt. We treden dus pas naar buiten nu we weten dat het een haalbaar project is. Zowel financieel, als economisch als sociaal. Mensen willen deze nieuwe stad erg graag. Dit is het moment. New Kabul City geeft hoop en kan er ook echt komen."