Waalse vroedman in de gevangenis omdat bevalling fout afliep

“Mijn cliënt contesteert de beschuldigingen”, zegt advocaat Robert Arys. “Hij zegt in eer en geweten te hebben gehandeld. En dat het hem door de betrokken moeder zelf lastig is gemaakt om de juiste keuzes te maken.”

De feiten dateren van 29 augustus. Nadat haar eerste baby in een Brussels ziekenhuis ter wereld was gekomen na een volgens haar vermijdbare keizersnede, had de Marokkaans-Belgische twintigster deze keer gekozen voor thuis bevallen.

Moederkoek als meststof

Het aantal vroedvrouwen of -mannen bij wie je daar in het Franstalige landsdeel voor terechtkunt, is veeleer beperkt. Jean-Claude V. (60) begon eind jaren 90 met een eigen praktijk in het Henegouwse dorpje Sivry-Rance. Hij leeft er wat afgezonderd met zijn partner en vijf kinderen, en zijn eigen ideeën.

Zijn kinderen gingen amper naar school. Hij haalde hen er weg en begon met thuisonderwijs. Hij had gemerkt dat zijn kinderen het lastig hadden met het ritme op school en allerlei nutteloze regeltjes, legde hij in 2008 uit in l’Avenir. “Wij maken geen onderscheid tussen zaterdag, zondag of een vakantiedag. De kinderen werken een tot twee uur per dag, elke dag van het jaar. En ze zijn 100 procent geconcentreerd. Ze worden beetje bij beetje zelfstandig en zijn vragende partij voor meer kennis.”

V. deed zich bij mensen in zijn dorp opmerken door geregeld de moederkoek van patiënten te begraven in zijn biologisch tuintje. Hij noemde het ideale meststof. V. is medisch geschoold, beschikt over de nodige diploma’s. Hij richtte in 2014 een eenmanszaak op met als enige activiteit “activiteiten van vroedvrouwen”. Hij specialiseerde zich daarnaast in babymassages.

Meconium

De bevalling van de Anderlechtse duurde drie dagen. Toen pas werd de vrouw naar het ziekenhuis gebracht. Daar werd vastgesteld dat de baby, een jongen, tijdens de weeën via het vruchtwater meconium in zijn longen had gekregen. Dat zijn de eerste eigen uitwerpselen. In zo’n geval hoort de bevalling onmiddellijk te worden versneld.

De baby overleed na een dag. Het ziekenhuis bracht het Brusselse parket op de hoogte. Dat stelde Jean-Claude V. meteen op non-actief, nam al zijn materiaal in beslag en stelde een onderzoeksrechter aan. Een medische expertise wees uit dat V. ‘exact het omgekeerde heeft gedaan’ van wat een professionele hulpverlener had moeten doen: de vrouw overbrengen naar het ziekenhuis voor een keizersnede.

De ouders van de baby stelden zich burgerlijke partij tegen V. Ze voelen zich misleid door zijn theorieën.

V. werd op 18 maart opgepakt en in beschuldiging gesteld voor onvrijwillige doodslag en het weigeren van hulp aan een persoon in nood – aan zowel de baby als de moeder. Tijdens de drie dagen durende bevalling bleef hij volgens het parket niet de hele tijd bij zijn patiënte.

Marginaal milieu

“Dat is zo”, zegt advocaat Arys. “Maar van een afstand is het makkelijk een oordeel te vellen. De meeste vrouwen die bij hem komen, hebben ofwel negatieve ervaringen met ziekenhuizen na een vorige zwangerschap, of gaan af op verhalen van vriendinnen. Volgens wat hij zelf zegt, waren het de vrouw en haar entourage die ervoor kozen gespecialiseerde hulp tot het uiterste op afstand te houden. Er werd ook hem gevraagd afstand te bewaren. Het speelde zich af in een nogal marginaal milieu. Het was in elk geval niet hij die het de ouders heeft opgelegd.”

“Wat nu ook speelt: de onderzoeken worden gevoerd door instanties die erg kritisch staan tegen alternatieve figuren zoals hij. Dit lijkt de richting uit te gaan van een debat over de vanzelfsprekendheid waarmee in ziekenhuizen al te snel wordt geopteerd voor keizersneden. Hij probeerde deze vrouwen een uitweg te bieden en betaalt daar nu zwaar voor.”

Volgens het parket worden nu ook vorige door V. begeleide bevallingen onderzocht. Samen met V. werd ook een bevriend koppel van de vrouw in beschuldiging gesteld, maar niet aangehouden.

‘Misbegrepen’

Thuis bevallen leek eind jaren 90 een niet te stuiten trend. Vrouwen die ervoor kozen werden in 2007 in studies omschreven als hoger opgeleid en autonoom. Ze wilden bevallen in hun eigen ritme, niet in dat van het ziekenhuispersoneel of de gynaecoloog die op skiverlof gaat, heette het.

In 2005 maakten net geen 800 Vlaamse vrouwen de keuze. In 2017 waren dat er nog 399. In Nederland, waar thuis bevallen tot enkele decennia geleden de norm was, daalde het aandeel in het totale aantal bevallingen de voorbije tien jaar van 23 naar 13 procent. Een al net zo markant cultureel verschil is er tussen Vlaanderen en Wallonië, waar in 2014 op een totaal van 36.931 niet meer dan 160 moeders kozen voor thuis bevallen.

De arrestatie van Jean-Claude V. lijkt die keuze nu verder te problematiseren. 

De man werd in 2007 aangeklaagd en veroordeeld voor ‘aanranding van de eerbaarheid’ omdat een moeder de massage van haar kind anders had ervaren. In februari van dit jaar volgde een tweede, soortgelijke veroordeling. V. kreeg 30 maanden cel met uitstel en werd verplicht therapie te volgen.

“Hij heeft beroep aangetekend tegen dat verdict”, zegt advocaat Arys. “Hij voelt zich vooral erg misbegrepen.”