'Sneller door epo? Een mythe'
Epo werkt niet bij een grote lichamelijke inspanning. Sterker nog: het heeft een averechts effect. Dat zegt althans de Nederlandse sportpsycholoog Bram Brouwer. Maar eerherstel voor Lance Armstrong en co., dat is uitgesloten.
Moet de geschiedenis worden herschreven? Verdient de verbannen Tour-held Lance Armstrong eerherstel? Moet de betrapte schaatsster Claudia Pechstein in ere worden hersteld?
"Dat moeten juristen maar bepalen", zegt sportpsycholoog Bram Brouwer. Hij promoveert vrijdag aan de Open Universiteit in Heerlen, Nederland, op deze vraagstelling. In zijn proefschrift trekt hij de werking van epo en bloed-doping bij in twijfel. Brouwer levert hoe dan ook dus wel de munitie voor een eventueel eerherstel van betrapte sporters.
Epo, bedoeld als medicijn tegen bloedarmoede, kwam een kwarteeuw geleden in beeld bij topsporters als prestatiebevorderend middel. Het verhoogt de aanmaak van rode bloedcellen, wat leidt tot een sneller transport van zuurstof. Wielrenners gaan er harder van wielrennen, schaatsers harder van schaatsen.
"Dat is hét veronderstelde model", stelt de kanttekening van Brouwer bij die theorie. Vervolgens begint hij met de uitholling daarvan. Dat is opvallend, want van epo werd altijd beweerd dat het écht verschil maakte. Buitengewone prestaties van Zuid-Europese marathonlopers en wielrenners, waar het middel voor het eerst zijn ingang vond in de topsport, duidden daar ook op. Nadat epo opspoorbaar werd, gingen sporters als Armstrong over op bloeddoping.
Geen praktische gevolgen
Volgens Bram Brouwer is het allemaal suggestie. Een overdosis aan epo maakt het bloed dikker en heeft daarmee een averechts effect. Volgens hem wordt de eventuele werking slechts vanuit medisch oogpunt beschouwd. "Er wordt automatisch van uitgegaan dat wat goed is voor patiënten ook goed is voor sporters."
Bij lichamelijke inspanning zou het vermeende effect juist wegvallen. Of erger nog, tegengesteld kunnen uitpakken. Daarom heeft Brouwer zijn proefschrift ook 'De mythe van de rode bloedcel' genoemd. "Lance Armstrong behaalde zijn zeven Tour-zeges mogelijk mét, maar zeker niet dóór doping."
Bram Brouwer is niet de eerste die deze boude stelling poneert. De Leidse hoogleraar klinische farmacologie, Adam Cohen, ging hem daarin voor. Maar Herman Ram, directeur van de Nederlandse Dopingautoriteit, denkt niet dat het reden is voor heroverweging van de strafbaarheid. "De conclusie heeft geen enkele praktische implicatie, zolang deze niet door inspanningsfysiologen en andere wetenschappers wordt gedeeld", zegt hij op de site van Sportknowhow.
Hoogtestage
Na de laatste schandalen, met name die rond Armstrong, lijken epo en bloeddoping te zijn teruggedrongen in het wielrennen. Om hetzelfde effect te bereiken, gaan coureurs nu op hoogte-stage. Ook in ijle lucht worden rode bloed-lichaampjes aangemaakt, maar dan langs natuurlijke weg.
Maar ook dat is onzin, vindt Brouwer. "Het werkt omdat de sporter zich in alle rust kan terugtrekken en optimaal kan trainen. Voor de rest is het allemaal suggestie."