België bijna grootste NAVO-Wanbetaler
De NAVO bekritiseert België in een nieuw rapport. Ons land komt de belofte om 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) te investeren in het leger absoluut niet na. Premier Michel (MR) hoopt een afgang te vermijden op de top in Warschau door snel de miljardenaankoop van gevechtsvliegtuigen te starten.
Tijdens de NAVO-top in Warschau, die begint op 8 juli, ontmoeten alle regeringsleiders en staatshoofden van het militaire bondgenootschap elkaar. Op de agenda: de evaluatie van de beloftes van de vorige top in Wales twee jaar terug. Daar spraken ze af om elk in hun eigen land het legerbudget op te krikken richting 2 procent van het bbp.
Voor België wordt de top een moeilijk moment. Michel dreigt er een uitbrander te krijgen. In de aanloop ernaar is de NAVO gestart met een evaluatie van alle lidstaten. Ons land wordt in dat geheim rapport zwaar gebuisd. "De kritiek is hard. We doen het slecht en hangen helemaal achteraan in het peloton", zegt een bron met kennis van het rapport.
Vliegtuigen kopen
Na jarenlange besparingen, ook de afgelopen jaren nog, bedraagt het Belgische legerbudget 0,9 procent van het bbp. Voor de NAVO is dat lang niet genoeg. Niemand had verwacht dat we de lat van 2 procent zouden halen, maar we komen niet eens in de buurt. De NAVO vindt de crisis geen excuus in tijden van moslimterreur en Russische dreiging.
"Als Michel straks niet met de broek op de enkels wil staan, moet hij iets verzinnen", zegt een politieke bron. De beste mogelijkheid: nog voor juli de aankoopdossiers van de 34 nieuwe gevechtsvliegtuigen en 2 fregatten starten. Dat zou de NAVO ervan kunnen overtuigen dat België wel degelijk een bijdrage wil leveren aan het genootschap.
De regering besliste in december van vorig jaar om extra geld uit te trekken voor het leger. Tussen 2020 en 2030 zal er meer dan 9 miljard euro geïnvesteerd worden in nieuwe gevechtsvliegtuigen, fregatten, drones en uitrustingen voor de landmacht. Daarmee zal het Belgische legerbudget op termijn stijgen naar 1,3 procent van het bbp.
De politieke beslissing is genomen, maar het blijft wachten op de concrete aanbestedingen. Daarvoor moeten alle details uitgeklaard zijn, wat voorlopig nog niet gelukt is. Minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) heeft al verschillende keren samengezeten met zijn collega's. De verschillende topkabinetten onderhandelen er bijna wekelijks over.
Een doorbraak blijkt nog niet in zicht. Een van de belangrijkste vragen is wat er precies verwacht wordt van de nieuwe gevechtsvliegtuigen. In de eerste plaats dan: moeten die een kernbom kunnen dragen? Als dat zo zou zijn, worden de keuzemogelijkheden meteen flink beperkt. De Amerikaanse F-35 lijkt dan veruit de grootste kanshebber.
IS bombarderen
Als de aankoopdossiers niet opgestart raken tegen begin juli - in die periode wacht de regering ook alweer een begrotingscontrole - dan heeft Michel nog één troef achter de hand om een publieke berisping te vermijden: de deelname van de luchtmacht aan de oorlog in Syrië. Vanaf juli gaan zes F-16's er een jaar IS-doelwitten bombarderen.
De premier rekent erop dat die missie, als een teken van goede wil aanzien zal worden door de NAVO. Net zoals de oudere opdrachten in Irak en Mali. Ook Vandeput heeft al te pas en te onpas benadrukt dat België misschien een (te) klein leger heeft, maar het is wel inzetbaar. Aan duizenden tanks in loodsen in Leopoldsburg heb je weinig.
"We hopen de NAVO op die manier alsnog te overtuigen", zegt een regeringsbron. "Ondanks de terreurdreiging in eigen land, waarvoor we veel militairen moeten inzetten, gaan al onze buitenlandse missies gewoon door. Dat wil toch iets zeggen over onze ingesteldheid."
Benieuwd of de NAVO-bonzen daar ook zo over denken.