Melkdrankjes drinken tegen hooikoorts
Actimel, Yakult of Activia als het ultieme wapen tegen hooikoorts of eczeem? Een nieuwe studie toont hoe pasgeboren kinderen die probiotica kregen, twintig jaar later minder allergieën hadden. Al weet nog niemand hoe dat precies komt.
Het is niet de eerste keer dat probiotica, drankjes met microben, naar voren worden geschoven als middel tegen allergieën. De producten zouden mensen weerbaarder maken en een gunstig effect hebben op het immuunsysteem. Zeker bij jonge kinderen wordt nogal snel gezegd dat het op termijn goede effecten kan hebben. Bij volwassenen klinkt het dat het goed zou zijn voor de darmflora.
Anderzijds: voor elke expert die de heilzame werking van probiotica looft, zijn er wetenschappers die het pure nonsens noemen. Een overzichtsstudie in Genome Medicine liet dit jaar nog optekenen dat er 'geen overtuigend bewijs' is voor het effect van die probiotica op de ontlasting van gezonde volwassenen. Actimel, Yakult of Activia? Haalt niets uit, concludeerden ze. Amper één studie had een positief effect gemeten, maar dat kon ook toeval zijn.
Te weinig bewijs
Toch is de kwestie opnieuw actueel op het Internationale Congres voor Immunologie in Australië. Een van de wetenschappers die daar een uiteenzetting gaf, is Jiri Hrdy van de Karelsuniversiteit in Praag. Zijn onderzoek toont hoe probiotica op lange termijn een positief effect kunnen hebben. In dit geval kregen pasgeboren baby's een probioticum met de E. coli-bacterie. Vijf, tien, maar ook twintig jaar later bleken die kinderen minder allergieën te hebben.
De onderzoekers vergeleken daarvoor het bloed van kinderen van allergische moeders -waarbij een groep probiotica kreeg, de andere niet - en het bloed van kinderen van 'gezonde' moeders die geen extra microben hadden gekregen.
De Tsjechische wetenschappers vermoeden dat de probiotica een gunstig effect hebben op het immuunsysteem van de borelingen, en dat net de baby's die een hoger risico lopen op allergieën daar op lange termijn winst uit halen. Door ze op zo'n jonge leeftijd bloot te stellen aan bepaalde bacteriën, zouden ze hier later beter tegen gewapend zijn.
Toch is professor Bart Lambrecht (Vlaams Instituut voor Biotechnologie en KU Leuven), die zelf baanbrekend onderzoek doet naar allergieën, niet overtuigd. Hij is op dit moment in Australië voor het congres en hoorde daar Hrdy zijn onderzoek voorstellen.
"Het belangrijke probleem bij dit onderzoek is dat de wetenschappers het effect niet kunnen verklaren", zegt hij. "Ze weten niet hoe die probiotica precies de kans op allergieën doen afnemen. Terwijl je als wetenschapper en arts wil weten hoe het werkt. Bovendien was het nooit het opzet van deze studie om te peilen naar het effect op allergieën. Achteraf hebben ze dit gewoon opgemerkt. Volgens de huidige moderne standaarden van onderzoek voldoet dat niet."
Of drankjes als Actimel, Yakult of Activia een positief effect kunnen hebben? "Dat kan", zegt Lambrecht. "Maar het is nog veel te vroeg voor grote conclusies. Wellicht is het een goede manier om het afweersysteem te leren welke bacteriën gevaarlijk zijn, en welke niet. Maar de grote vraag is: wanneer moet je zoiets toedienen? Op heel erg jonge leeftijd, of als je volwassen bent? Daar weten we nog veel te weinig over. Gelukkig zijn een heleboel voedingsfirma's dit volop aan het uitzoeken. Ik schat dat we daar binnen nu en vijf jaar uitsluitsel over zullen hebben."
In de tussentijd heeft het volgens hem weinig zin om massaal zulke drankjes naar binnen te werken. "Op dit moment geef ik geen enkele zwangere vrouw of vrouw die borstvoeding geeft de raad om zulke dingen te drinken. Er is nog onvoldoende bewijs."