Waarom uw loon steeds vaker een fiets is

Een loonpakket op maat, het zit stevig in de lift. De extralegale voordelen zijn legio; van een bedrijfswagen over een hospitalisatieverzekering tot een iPad. Dat zijn de meer gangbare benefits. Maar waarom geen innovatievere extraatjes? Een glazenwasser of een tuinman, of toch maar die poetsvrouw?

Met het nieuwe bonussysteem ResQ behoort dit voortaan tot de mogelijkheden. Het systeem werd enkele maanden getest, en is nu klaar om het levenslicht te zien. Eerst moet het bedrijf zelf het budget bepalen. Dat doet het via een platform waar het een zogeheten bonus toekent aan zijn werknemer(s). Die kan dan uit de lijst van diensten kiezen, en een opdracht geven aan de deelnemende partnerbedrijven. De gekozen uitvoerder krijgt de uit te voeren opdracht toegestuurd. Na uitvoering keurt de werknemer via het ResQ-platform de uitgevoerde werken goed, waarna de uitvoerder betaald wordt. Alle verdere administratie wordt door ResQ afgehandeld.

Het sociaal secretariaat SD Worx zet als eerste socialedienstverlener zijn schouders onder het nieuwe systeem. "Het is een vernieuwende aanvulling op het bestaande gamma van beloningsmanagement", zegt woordvoerder Pieter Goetgebuer.

Het systeem kun je best vergelijken met de ingeburgerde dienstencheques, alleen is het hier de werkgever die betaalt, en de werknemer die uit een lijst van diensten kiest - op basis van zijn eigen behoeftes.

'Compensatie'

Frederik Anseel, professor arbeidspsychologie (UGent): "Dergelijk personeelsbeleid zit stevig in de lift. Een pakket op maat van het individu en zijn of haar behoeftes. Iemand die in de stad woont heeft bijvoorbeeld misschien liever een fiets dan een bedrijfswagen."

SD Worx heeft al sinds 2007 een Flex Income Plan voor ondernemingen die werk willen maken van flexibele vergoedingen, zo blijkt uit een analyse van het weekblad Knack. In 2013 kozen 1.500 werknemers voor het systeem, eind 2015 waren het er al 10.000, en tegen eind 2016 zullen 12.000 werknemers zelf hun loonpakket samenstellen. Iets vergelijkbaars zie je bij Attentia, dat spreekt van 7.000 werknemers die kiezen voor een flexibel loonpakket en waar dat aantal tegen het eind van het jaar zal uitkomen rond de 10.500. Ongeveer driekwart van de werknemers die de keuze krijgen, stapt ook daadwerkelijk in dat plan, luidt het.

Maar, zegt Frederik Anseel, dergelijke systemen verbergen deels de échte oorzaak. "We hebben een historisch hoge loonkost en om dat te compenseren en ergens een eurootje extra uit te persen, worden we quasi gedwongen richting dergelijke alternatieven. Daardoor maken we het nodeloos complex natuurlijk, want met al die verschillende plannen en diensten wordt het moeilijk kiezen. In plaats van iemand netto meer te geven, zodat die dan naar eigen goeddunken zijn geld besteedt aan die zaken die hij op dat ogenblik het liefst wil. Alleen, dat gaat niet, en dus bouwen we verder op de extralegale voordelen die uit fiscale overwegingen voor zowel de werkgever als de werknemer interessant genoeg blijven."

Ook aan dit nieuwe bonussysteem hangt een fiscaal verhaal. Een ResQ-bonus van 100 euro bruto wordt voor de werknemer tussen de 6 en 12 procent belast, waardoor die een netto koopkracht overhoudt van tussen de 84 en 88 euro. "Werkgevers worden via ResQ aan een uitzonderlijk gunstig fiscaal tarief belast. Werknemers houden op hun beurt netto meer over en ze kunnen de dagelijkse beslommeringen en huishoudelijke taken zoals poetsen, tuinonderhoud en herstellingswerken uitbesteden", klinkt het.

Cafetariaplannen

Of we dit zien als een geschenkje van de werkgever? "Absoluut niet", zegt Frederik Anseel. "De mensen weten maar al te goed dat het hier louter om een fiscale win-winsituatie gaat. Er was een tijd dat er een soort opbod gangbaar was om personeel te vinden of te houden. Maar die uitspattingen, zoals een chique auto voor een pas afgestudeerde, zijn toch stilaan voorbij. Er is meer realiteitszin."

In het verleden werden dergelijke extralegale voordelen ook wel cafetariaplannen genoemd. De naam werd ontleend aan het voorbeeld van een cafetaria met zelfbediening, alleen is het nu de werknemer die zelf zijn loon- en arbeidsvoorwaarden samenstelt. De bedrijfswagen blijft het populairste voordeel in de cafetariaplannen die zelf gekozen mogen worden. Andere toppers zijn extra vakantiedagen, of het omzetten van niet wettelijke vakantiedagen in loon.