Spaanse economie in vrije val
De Spaanse economie is verzeild 'in een crisis van enorme proporties', erkende buitenlandminister Garcia-Margollo. Ratingbureau S&P verlaagde de kredietwaardigheid van de staat. De banken zitten voor 184 miljard euro vast aan probleembeleggingen. Maar de crisis is nog meest tastbaar bij de man in de straat. Een op de vier werkwilligen vindt geen baan.
Het regent slecht financieel nieuws over de Spaanse economie. Nadat ratingbureau Standard & Poor's de kredietwaardigheid van Spanje in een klap met twee trappen verlaagde, schoot de Spaanse tienjaarsrente meteen richting het alarmpeil van 6 procent. S&P vreest dat de overheidsfinanciën nog zwaarder onder druk komen door de krimpende economie en de noodlijdende banksector.
De kredietwaardigheid daalt van A naar BBB+. Dat is nog enkele trappen boven de gevreesde rommelstatus, maar S&P voegde er wel onheilspellend aan toe dat er nog ratingverlagingen mogelijk zijn.
Spanje voelt zich wat verongelijkt met de beslissing van S&P. Een woordvoerster van het ministerie van Economie vindt dat het ratingbureau onvoldoende rekening hield met de impact van de economische hervormingen die de regering heeft aangekondigd.
De Spaanse economie stevent of op een zware recessie, die voor een domino-effect kan zorgen. De Spaanse werkloosheid heeft een nieuw dramatisch hoogtepunt bereikt. Liefst 24,4 procent van de beroepsbevolking zit nu zonder werk, het hoogste niveau in achttien jaar. Meer dan de helft van de jongeren heeft geen baan, wat een voedingsbodem is voor een massale emigratie van de knapste koppen. De besparingen die de regering-Rajoy heeft doorgevoerd, kunnen de werkloosheid de komende maanden nog doen toenemen. Werkgevers kunnen voortaan makkelijker mensen ontslaan.
De Spaanse fiscus verwacht dat de toename van het aantal werklozen in het eerste kwartaal, plus 365.900 werklozen, tot gevolg heeft dat er 953 miljoen euro minder belastinginkomsten in de staatskas gaan vloeien. Dat zal het nog moeilijker maken voor de Spaanse regering om de begrotingsdoelen te halen. Met de Europese Unie werd afgesproken om dit jaar het tekort te beperken tot 5,3 procent en het verder te verlagen tot 3 procent in 2013.
Maar er doemt nog een grotere donderwolk op. De Spaanse banken beschikten eind 2011 samen voor 184 miljard euro aan problematische vastgoedactiva, wat overeenkomt met 60 procent van hun portefeuille. Dat meldde de Spaanse centrale bank. Daaruit blijkt dat de sector nooit hersteld is van de vastgoedzeepbel die in 2008 barstte.
"Het wordt almaar waarschijnlijker dat de Spaanse staat een nieuw reddingsplan zal moeten ontwikkelen voor de bankensector", verwacht S&P. Ook dat zal het terugdringen van het begrotingstekort moeilijker maken.
De hamvraag is of en wanneer Spanje nood heeft aan internationale steun. De regering blaast koud en warm. "De vreselijke werkloosheidsgraad toont aan dat ons land zich in een crisis van enorme omvang bevindt", verklaarde minister van Buitenlandse Zaken Jose Manuel Garcia-Margallo. Hij roept de Europese Unie daarom op om Spanje te helpen zijn economische groei aan te zwengelen. "Als wij het slecht doen, gaat het bij hen slecht. Dit is zoals de Titanic, maar als we hier vergaan, zullen ook de eersteklassepassagiers verdrinken."
Garcia-Margallo hint daarmee op een mogelijk Europees groeiplan. Europees Raadsvoorzitter Herman Van Rompuy heeft de regeringen gisteren in een open brief aangemaand om meer zin voor compromis aan de dag te leggen in een aantal geblokkeerde Europese dossiers die kunnen bijdragen aan een economische relance.
Tezelfdertijd beklemtoont Madrid dat er geen financieel reddingsplan in de pijplijn zit. Griekenland, Ierland en Portugal hebben in het verleden wel al een beroep moeten doen op zo'n steunpakket. "Niemand heeft Spanje gevraagd, formeel of informeel, om een beroep te doen op internationale steun. We hebben het niet nodig", beklemtoont de minister van Economie Luis de Guindos.
Er komen alvast extra maatregelen om de begroting uit het slop te helpen. Tegen 2016 zou er zelfs een evenwicht moeten zijn. Uit een verhoging van de btw en andere belastingen denkt de Spaanse regering volgend jaar 8 miljard euro te kunnen puren. Eerder dit jaar kondigde de regering al besparingen en belastingen aan ter waarde van zowat 37 miljard euro. Vrijdag kwamen daar nog nieuwe maatregelen bij. "We gaan misschien wel door een van de hardste momenten voor de Spaanse economie", zei vicepremier Soraya Saenz de Santamaria.