Elio Di Rupo pakt Luikse bonzen aan
Eindelijk durft PS-voorzitter Elio Di Rupo optreden tegen de Publifin-spilfiguren André Gilles en Stéphane Moreau. Komen er dan toch barstjes in het machtsbastion van de Luikse PS? Het heeft in elk geval heel lang geduurd.
Traag en afwachtend. Zo heeft PS-voorzitter Elio Di Rupo de hele Publifin-affaire tot nu toe aangepakt. Pas als de druk onhoudbaar wordt, neemt hij een beslissing. Zo ging het bij het ontslag van Waals minister van Binnenlands Bestuur Paul Furlan (PS), zo ging het ook gisteren. Het partijbureau besliste om een parlementaire onderzoekscommissie op te richten. Vorige week klonk het nog dat een 'speciale commissie' - zeg maar de light versie - zou volstaan.
Het optreden van André Gilles bij de eerste zitting van die speciale commissie heeft een aantal alarmbellen doen afgaan. De PS'er is als voorzitter van de raad van bestuur een van de spilfiguren in de hele affaire, maar weigerde zowat elke medewerking. De reacties in de media waren vernietigend. Achter de schermen maakte coalitiepartner cdH duidelijk dat er iets moest gebeuren. Ook hier besliste de PS pas als het echt niet anders meer kon.
"Het was simpelweg hallucinant", zegt Patrick Prévot nu, Waals Parlementslid voor de PS. "Op geen enkele belangrijke vraag gaf hij echt antwoord. Als iedereen zich zo gaat gedragen in de commissie, gaan we nooit de waarheid achterhalen."
Toch lijkt er iets te zijn veranderd. Zo wordt tegelijk het PS-lidmaatschap van Stéphane Moreau en André Gilles tijdelijk geschorst. Moreau is die andere centrale figuur in het schandaal. Hij is CEO van Nethys, de operationele poot van Publifin, en bouwde samen met Gilles de intercommunale uit. Ze zijn niet meer welkom binnen de partijorganen tot er duidelijkheid is over hun rol. Twee interne, onafhankelijke comités van de partij gaan zich buigen over hun lot.
Club des cinq
Dat iemand als Prévot mag uithalen naar Gilles is op zich al veelzeggend. Hij is nog maar net Waals Parlementslid, gaat prat op zijn ethische principes en wordt door de partij uitgestuurd als 'Monsieur Décumul'. Die nieuwkomer schopt hem schijnbaar onbevreesd tegen de schenen.
Tot voor kort was zoiets ondenkbaar. De Luikse afdeling van de PS, waartoe Gilles behoort, waande zich onaantastbaar. Toen Brussels kopstuk Laurette Onkelinx enkele weken geleden op de VRT verklaarde dat Moreau moest kiezen tussen Publifin en zijn burgemeesterschap van Ans, reageerde Luik als door een wesp gestoken. Luiks voorzitter Willy Demeyer fulmineerde dat 'Brussel' van zijn 'Luik' moest blijven.
In Luik zijn burgemeester Demeyer, Waals minister Jean-Claude Marcourt en federaal parlementslid Alain Mathot de publieke gezichten van de macht. Achter de schermen bouwden Moreau en Gilles hun imperium uit via de intercommunales. Lokaal zijn ze waanzinnig populair, waardoor Brussel maar moeilijk vat op hen heeft. Samen vormen ze de 'club des cinq'.
Brand blussen
Met de schorsing van Moreau en Gilles gaat de PS-voorzitter recht in tegen de Luikse afdeling. Hij neemt bovendien voor het eerst zelf initiatief, in plaats van te beslissen omdat hij niet anders meer kan. "Een duidelijk signaal", meent Pascal Delwit, politicoloog aan de ULB. "Ze zullen niet meer kunnen functioneren zoals de voorbije tien jaar."
Al denkt Delwit dat de PS nog heel veel werk zal hebben om de hele Publifin-affaire achter zich te laten. "Ze zijn erin geslaagd om deze brand te blussen, maar het is onzeker of ze voldoende capaciteit hebben om ook de volgende brand onder controle te krijgen."
Zo komt er een barst in het pantser van het Luikse bastion. Van de 'club des cinq' blijven er nog drie over. Demeyer voelt dat ook hijzelf, als lokaal voorzitter, steeds meer in het vizier komt. Zijn grote voordeel: veel alternatieven heeft Di Rupo niet achter de hand om de macht over te nemen, of het moest Frédéric Daerden zijn, zoon van de tot zijn dood hyperpopulaire Michel Daerden. "Het vuur zal Demeyer dicht naderen", voorspelt Delwit. "Maar bezwijken zal hij niet."