Figuur in schemerzone van politiek, economie en criminaliteit
Na vier dagen op de vlucht is hij ingerekend: Sohel Rana, de eigenaar van het woensdag ingestorte Rana Plaza in Bangladesh. De politie kon nog net verhinderen dat hij de Indiase grens overstak. Catherine Vuylsteke
Om een uur of vijf gistermiddag werd Rana Plaza-eigenaar Sohel Rana naar Dhaka teruggevlogen, vier dagen nadat hij voor het laatst was gezien. Volgens de politie hield hij zich al die tijd bij vrienden en verwanten in drie verschillende districten schuil. Bij een verre neef in Benapole wachtte hij op een kans om ongezien weg te glippen naar de Indiase deelstaat West-Bengalen. De politie werd getipt, waarop Rana en zijn gastheren werden ingerekend. De Plaza-eigenaar riskeert levenslang.
Sohel Rana's levensverhaal speelt zich af in de schemerzone tussen politiek, economie en criminaliteit en vertelt veel over de manier waarop macht in een land als Bangladesh wordt verworven. De pafferige dertiger is niet de zoveelste fils-à-papa. Zijn vader, Abdul Khalek, immigreerde van het arme platteland naar Savar, een buitenwijk van Dhaka. Hij werkte enige tijd bij een oliebedrijf, dat hij schijnbaar een flink kapitaal wist afhandig te maken. Vervolgens begon vader Khalek zijn eigen firma.
Het echte succes en grote geld kwam er evenwel door de samenwerking met zijn zoon, die actief was in de studentenbeweging van de regerende Awami Liga van premier Sheikh Hasina. De jongeman bleek erg goed in het mobiliseren van mensen, al hield hij er eerder onconventionele tactieken op na. Wilde deze of gene politicus duizenden mensen op de been brengen om voor dan wel tegen een bepaald project te demonstreren? Rana kon daar tegen betaling voor zorgen. Mits afpersing, intimidatie en geweld bracht hij altijd weer de vereiste massa op de been.
Vader en zoon zagen hoe efficiënt die methodes waren en begonnen ook voor eigen rekening te werken. Gaandeweg wisten ze grote stukken gecontesteerde grond alsook enige panden te verwerven in de buurt van het busstation van Savar, waar in 2007 het Rana Plaza zou verrijzen.
Ze lieten daarvoor tevens een vijver vol zand en beton gieten en beriepen zich op hun politieke connecties en brutale vrienden om de nodige bouwvergunningen te bemachtigen. Hoewel, zo is sinds de ramp gebleken, de funderingen waren illegaal en meer dan vijf verdiepingen had het complex nooit mogen tellen. De gevolgen zijn bekend. Rana Plaza, acht etages hoog, is een betonnen graf geworden voor wellicht meer dan duizend mensen.
Sohel Rana's laatste publieksoptreden dateert van dinsdagmiddag. Toen de scheuren in het gebouw werden opgemerkt, kwam hij ter plaatse met twee ondertussen gearresteerde overheidsingenieurs. Deze moesten zijn claim dat er 'niets te vrezen' viel, kracht bijzetten.
Fatale klap
Over de vraag wanneer Sohel Rana voor het laatst werd gezien, zijn de Bengaalse media het niet eens. Sommigen beweren dat hij even voor de fatale klap wegreed van zijn kantoor op het gelijkvloers. Anderen houden vol dat hij naar de ramp kwam kijken en vervolgens via de kelder werd weggeleid door een parlementariër van de Awami Liga. Toen deze politicus elke band met de Plaza-eigenaar ontkende, publiceerden de kranten donderdag foto's waarop beide heren elkaar omhelzen.
Sindsdien hebben zijn politieke broodheren Rana laten vallen. Vrijdag gelastte de premier zijn aanhouding, twee dagen later werd hij ingerekend.
Ook voor de eigenaren van de vijf confectieateliers in het Rana Plaza werden arrestatiebevelen uitgevaardigd. Twee van hen werden zaterdag opgepakt, de rest wordt opgespoord. Ook zij riskeren levenslang.