Republiek Vlaanderen 'kost meer dan 237 miljard'
237 miljard euro voor een onafhankelijk Vlaanderen? De kostprijs die Remi Vermeiren, voorzitter van de separatistische denktank de Warandegroep, naar voor schuift is maar een fractie van wat we in de praktijk zullen betalen voor een splitsing van België, voorspellen economen.
Los van de politieke haalbaarheid van een onafhankelijk Vlaanderen rijst de pertinente vraag of zo'n project ook economisch wenselijk is. Remi Vermeiren, oud-bestuursvoorzitter van KBC, doet in zijn nieuwste boek België. De onmogelijke opdracht zijn economisch en politiek droomscenario uit de doeken voor een republiek Vlaanderen.
De kostprijs zou oplopen tot 237 miljard euro. Daarbij zou Vlaanderen 55 procent van de staatsschuld op zich nemen, of zo'n 203 miljard euro. Daarnaast komt er een uitdoofscenario voor de transfers in de sociale zekerheid. Wallonië zou nog vijf jaar 3,6 miljard ontvangen, een bedrag dat de tien jaar daarop telkens met 10 procent wordt verminderd. Iets wat nog eens 34 miljard moet kosten.
Op papier ziet zoiets er vrij eenvoudig uit, maar de politieke realiteit is heel anders. Welke regio neemt welk aandeel van de staatsschuld over? Begin daar maar eens over te onderhandelen. "De 541 dagen zonder regering zijn dan nog maar een flauw voorsmaakje", zegt Willem Sas, onderzoeker Economie en Overheid aan de KU Leuven. De politieke instabiliteit dreigt de rente opnieuw gevaarlijk de hoogte in te doen schieten. Nu betalen we jaarlijks zo'n 12 à 13 miljard aan rente, tegen zo'n 2 à 3 procent. "Mocht dat stijgen naar 8 à 10 procent, wat niet eens onzinnig is bij een impasse, dan zit je al snel aan het dubbele bedrag", zegt Sas.
Ook op langere termijn dreigt het economische kostenplaatje te ontsporen. "Wat betekent een splitsing voor de internationale handel en buitenlandse investeringen?", vraagt Paul De Grauwe van de London School of Economics zich af. Kun je het internationaal sterke merk 'België' zomaar vervangen door drie nieuwe merken? Ook vallen bij een splitsing de schaalvoordelen weg en dreigen de verschillende overheden elkaar tot in het armenhuis te bekampen met allerlei belastingvoordelen. "Zoiets maakt de overheid onwerkbaar", weet Sas.
Maar vooral de rol die Brussel moet spelen, roept vragen op. De hoofdstad wordt een soort stadstaat binnen het onafhankelijke Vlaanderen. Zo'n 200.000 Vlamingen en nog eens 100.000 die dagelijks voor hun werk naar Brussel pendelen zouden daar een deel van hun belastingen afstaan. "Dan moeten er akkoorden gesloten worden voor grensarbeiders zoals we nu hebben met Frankrijk en Nederland. Dat wordt een boeltje", besluit De Grauwe.
Hoewel de N-VA wordt gezien als het politieke verlengstuk van de Warandegroep, distantieert de partij zich. "Wij laten Brussel niet los en omarmen de stad als de economische motor van heel Vlaanderen", zegt Johan Vandendriessche, N-VA-lijsttrekker voor het Brussels Parlement en Warandelid. "De denktank is een los-vast samenwerkingsverband", nuanceert hij. "We zijn al jaren niet meer samengekomen. Ieder is zijn eigen weg gegaan. Maar ik zal de tekst met aandacht lezen, als interessante denkoefening." N-VA-Kamerfractieleider Jan Jambon, prominent lid van de Warandegroep, was niet bereikbaar voor commentaar.