‘Boekhoudtruc’ stuwt KBC naar winst
Hoe groot was de winst?
KBC kwam in het tweede kwartaal uit op een winst van 302 miljoen euro. Daarmee klautert de bank-verzekeraar na drie kwartalen met zware verliezen uit het dal. De meeste analisten hadden nochtans verwacht dat KBC weer in de rode cijfers zou duiken, na het monsterverlies van 3,6 miljard euro in het eerste kwartaal.
Hoe komt het dat KBC zo kan verrassen?
Omdat het uitzonderlijke (netto)verlies - zeg maar de kwalijke gevolgen van de financiële crisis - in het tweede kwartaal beperkt bleef tot 107 miljoen euro. Samen met de onderliggende winst van 409 miljoen euro - het resultaat uit de ‘gewone’ activiteiten - kwam KBC uit op 302 miljoen euro. Ter vergelijking: in het eerste kwartaal bedroeg het uitzonderlijke verlies nog liefst 4 miljard euro en in het kwartaal daarvoor 2,8 miljard euro. Dat had vooral te maken met forse afwaarderingen van KBC’s beruchte probleembeleggingen.
Waarom blijft het uitzonderlijke nettoverlies deze keer beperkt?
Dat komt vooral omdat KBC nu het omgekeerde doet in zijn boekhouding. KBC heeft besloten om zijn probleemkredieten, de portefeuille CDO’s of herverpakte bedrijfsobligaties, hoger te waarderen, tegen de verwachting van analisten in. Volgens KBC is de probleemportefeuille na het tweede kwartaal 16 miljard euro waard, tegenover 14,7 miljard euro in het eerste kwartaal. Die opwaardering zorgt in één klap voor een eenmalige, uitzonderlijke winstbijdrage van 1,3 miljard euro. Daartegenover staat wel een eenmalige kost van 740 miljoen euro voor de staatswaarborg op die CDO-portefeuille die in mei - bij de laatste reddingsactie voor de bank - was verkregen. KBC zette ook nog eens 200 miljoen euro opzij voor CDO’s die het aan cliënten had doorverkocht. De drie CDO-boekhoudverrichtingen samen komen daardoor uit op een uitzonderlijke winstbijdrage van ongeveer 300 miljoen euro, of evenveel als de uiteindelijke nettowinst.
Voor welke cliënten zet KBC die 200 miljoen opzij?
Het bedrag zal dienen om de private bankingklanten - zeg maar KBC’s meest vermogende particuliere klanten - te compenseren aan wie de bankgroep fel in waarde gedaalde CDO’s had verkocht. In totaal heeft KBC voor zo’n 600 miljoen euro aan CDO’s verkocht aan private bankingklanten. Financieel directeur Luc Philips benadrukte dat de bank-verzekeraar alles dossier per dossier bekijkt. “Sommige klanten stapten immers spontaan onze kantoren binnen om dergelijke CDO’s te kopen. Daarbij hebben we niet het gevoel dat we tekort zijn geschoten in onze manier van handelen. Maar in andere gevallen hadden onze salesmensen achteraf gezien misschien wel anders te werk moeten gaan.”
Zijn de ergste problemen met de ‘rommelbeleggingen’ nu achter de rug?
Volgens KBC gaat het weer de goede kant op met de probleembeleggingen, omdat zowel de conjunctuur als de financiële markten stilaan weer optrekken. Dat vermindert de kans op wanbetalingen. Daardoor is de marktprijs voor bedrijfskredieten merkelijk gestegen, zegt KBC, wat de waarde van de CDO-portefeuille opkrikt. Ook de staatswaarborg leidt tot positieve herwaarderingseffecten, argumenteert KBC. Die waarborgregeling die KBC in mei bij de federale regering heeft bedongen heeft een waarde van 20 miljard euro. Het komt er vereenvoudigd op neer dat KBC het eerste potentiële verlies van 5,2 miljard op zich neemt en de overheid voor de resterende 14,8 miljard euro vrijwel het hele risico (90 procent) op zich neemt.Maar nog niet alle gevaar is geweken. Als de marktomstandigheden voor de CDO’s weer verslechteren, zal KBC de boekhoudwaarde van die beleggingen in de komende kwartalen weer neerwaarts moeten bijstellen en uitzonderlijke verliezen moeten boeken. Ook de zorgen rond de Amerikaanse herverzekeraar MBIA, die een deel van de portefeuille verzekert, zijn niet allemaal bezworen, zo blijkt uit de bijkomende provisies die KBC aanlegt.
Hoe lopen de ‘gewone’ Belgische activiteiten?
Goed. België is goed voor een onderliggende kwartaalwinst (de uitzonderlijke elementen dus niet meegerekend) van 289 miljoen euro, of bijna evenveel als een jaar geleden (318 miljoen euro). De Belgische activiteiten zijn daarmee goed voor ruim 70 procent van de onderliggende groepswinst in het tweede kwartaal. KBC kon profiteren van hogere rente- en commissie-inkomsten. De verleende kredieten in België zwollen met 9 procent aan op jaarbasis, tot 57 miljard, en de deposito’s stegen met 8 procent, tot 80 miljard euro.
Zijn de problemen in Oost-Europa en Ierland achter de rug?
Nee. De activiteiten in Centraal- en Oost-Europa zijn nog goed voor amper 71 miljoen euro onderliggende kwartaalwinst, of intussen drie keer minder dan een jaar geleden. De Russische activiteiten gingen in het tweede kwartaal zelfs met 19 miljoen euro in het rood. Concurrenten van KBC hebben onlangs provisies aangelegd als buffer voor mogelijke wanbetalingen in Oost-Europa. Maar KBC zegt dat de kredietverliezen in Oost-Europa stabiel zijn gebleven ten opzichte van het eerste kwartaal. Buiten Oost-Europa namen de kredietverliezen wel toe, vooral in de VS, het Verenigd Koninkrijk en Ierland. KBC heeft in Ierland voor 18,3 miljard euro aan kredieten uitstaan, vooral woonkredieten. De bank-verzekeraar wijst er wel op dat maar 14 procent van die portefeuille als ‘hoog risico’ of ‘wanbetaler’ kan worden bestempeld en dat de Ierse activiteiten nog altijd bijdragen tot de groepswinst.
Hoe zit het met de werkgelegenheid bij KBC?
Die daalt. Er werken nog 56.100 voltijdse equivalenten bij de groep, tegenover 59.600 negen maanden geleden. Dat komt neer op een daling met 5,8 procent. In de business unit België blijft de werkgelegenheid ongeveer constant, op 12.500 voltijdsen. Maar in Centraal- en Oost-Europa is het aantal jobs fors gedaald, van 28.600 naar 26.700. Ook in de afdeling voor bedrijfsklanten en in de ondersteunende diensten verdwenen er een pak jobs. Dat levert flinke kostenbesparingen op. In het tweede kwartaal kwamen de kosten liefst 14 procent lager uit dan een jaar eerder.Over KBC’s transformatieplan wou de nieuwe topman Jan Vanhevel, de opvolger van André Bergen, weinig kwijt. De directie is dat plan nog aan het opstellen. Het plan moet eind september klaar zijn en wordt dan aan de Europese Commissie ter goedkeuring voorgelegd. De filosofie werd eerder bekendgemaakt: een focus op kernactiviteiten en -markten en het afstoten van de risicovolste activiteiten.
Wat brengt de toekomst volgens KBC?
KBC-baas Vanhevel blijft voorzichtig. “Voorlopende indicatoren geven aan dat de economische cyclus stilaan over zijn dieptepunt heen is. De verwachtingen blijven echter dat het een zeer geleidelijk herstel kan worden.” KBC verwacht dat het aantal slechte kredieten in de rest van dit jaar zal toenemen. “We gaan nu zeker niet verklaren dat de problemen met kredieten opgelost zijn”, zei financieel directeur Luc Philips.Aan een verwachting voor de tweede jaarhelft waagde Vanhevel zich niet. “Dat zou vermetel zijn in het midden van een recessie.”
Hoe reageerde de beurs?
Euforisch. De beurskoers zoefde gisteren 22,49 procent hoger, tot 19,99 euro. Daarmee is het koersverlies sinds begin dit jaar grotendeels, maar nog niet volledig, weggewerkt.