De ziekenhuizen bloeden, 'de patiënt zal het voelen'

De knipperlichten in de ziekenhuissector staan op rood. Net als de boekhouding bij een derde van die ziekenhuizen. Dat blijkt uit de analyse van Belfius, dat alle algemene ziekenhuizen in ons land als klant heeft. Uit dat beeld blijkt dat de instellingen blijven investeren, maar dat ze wel onder steeds grotere druk staan. De gezondheid van de ziekenhuizen zelf raakt daardoor steeds meer uit balans.

Peter Degadt, gedelegeerd bestuurder van Zorgnet Vlaanderen, merkt op dat er sprake is van een ernstig structureel probleem. "Een gewoon ziekenhuis heeft vandaag een gemiddelde winstmarge van amper 1,2 procent. Dat is ruim onvoldoende. Vorig jaar dook een op de vier ziekenhuizen in het rood, vandaag is dat al een op drie. Dit is niet houdbaar", zegt de topman van de belangrijkste koepel boven de Vlaamse ziekenhuizen.

Loonkosten

De reden van die onderfinanciering? De grote nood aan blijvende investeringen, omdat ze niet anders kunnen om kwalitatief en technologisch mee te blijven, is er één. Ook de loonkosten stijgen, zonder dat daar evenwel een aangepast budget tegenover staat. Om personeel te vinden, en te houden, in een sector die niet als zo aantrekkelijk geboekstaafd staat, zijn een aantal uiteenlopende CAO's afgesloten. Of worden bijzondere beroepstitels in het leven geroepen.

"Dat geeft aan de individuele verpleegkundigen een beter werkkader, en een betere verloning, alleen volgt het budget van de overheid niet die opgelegde afspraken", schetst Degadt. "Ook moeten er meer personeelsleden aangeworven worden, omdat de overheid almaar strengere normen oplegt. Opnieuw zonder dat het werkingsbudget van de ziekenhuizen zelf wordt aangepast."

Een gemiddelde verpleegkundige kost een ziekenhuis nu zo'n 60.570 euro per jaar. Per personeelslid moet een ziekenhuisdirectie op zoek naar ruim 3.600 euro die niet gedekt wordt door het werkingsbudget. Tegelijk stijgen de inkomsten maar met mate. Onder meer door de opgelegde normen van de overheid omtrent het aantal ligdagen dat een patiënt in het ziekenhuis mag blijven.

Het gevolg? "Vandaag zul je dat als patiënt nog niet voelen, morgen wel", zegt Degadt. "Ofwel gaat de patiëntenfactuur omhoog, wat we eigenlijk niet wensen. Ofwel moeten de artsen nog meer bijdragen, maar ook daar zit je tegen een grens." Daardoor bestaat het gevaar dat arsten besparen op de kwaliteit van de zorgverlening.

Degadt: "We vragen geen bijkomende middelen, maar wel meer autonomie in de besteding van die middelen. Nu hanteert de overheid steeds meer de kaasschaaf, maar straks is er geen kaas meer over."

Roadmap

Minister Laurette Onkelinx (PS) erkent het probleem, en wil samen met de sector een oplossing zoeken. "Tegen eind dit jaar wil ik een soort roadmap hebben, waarbij er afspraken kunnen gemaakt worden met welke partners en met welke parameters er een nieuwe financiering op poten gezet kan worden."

Tegelijk erkent Degadt dat de ziekenhuizen ook in eigen boezem moeten kijken. "Het gaat inderdaad niet op om het handje open te houden. We moeten als sector ook ons lot in eigen handen nemen. Onder meer door meer samen te werken. We moeten niet alles zelf willen doen. En ja, een aantal medische prestaties kunnen allicht ook nog wat ontvet worden."

Gezondheidseconoom Lieven Annemans schrikt niet van de rode cijfers. "Een financiering op basis van een vast bedrag per ingreep, gekoppeld aan kwaliteitsmetingen is een piste om de sector gezond te maken."