Red de baguette
Frankrijk draagt zijn eetcultuur dan wel ongeremde liefde toe, een fundament ervan, het oude vertrouwde stokbrood, dreigt teloor te gaan. De hoogste tijd voor actie, vinden de bakkers. Lode Delputte
Het Observatoire du Pain, een vakvereniging van de Franse bakkers, maakt zich zorgen. De gemiddelde Fransman verorbert nog amper een halve baguette per dag, terwijl hij in 1970 een heel exemplaar tot zich nam, en een eeuw geleden zowaar drie. Vooral onder jongeren is de consumptie fors teruggevallen: min 30 procent in tien jaar tijd. Een pijler van de Franse gastronomie wankelt.
Naar de reden voor de neergang is het niet lang zoeken. Zo slaan ook in Frankrijk steeds meer mensen het ontbijt over. Velen vinden de tijd niet langer om naar de bakker te stappen of brengen brood obstinaat met dik worden in verband.
"Vroeger konden de Fransen zich geen dag, geen maaltijd zonder brood voorstellen," zegt Valérie Mousques-Cami, secretaris-generaal van het Observatoire. "Nu zien we vooral de 20- tot 30-jarigen, Génération Y zeg maar, afhaken. Hun maaltijden verlopen veel minder gestructureerd, veel nomadischer dan die van de generaties voor hen. Brood hoeven ze niet langer de hele tijd en overal, zeker nu ze almaar vaker pizza en pasta verbruiken. Als jongeren een klassiek voedingsproduct schrappen, dan komt brood steevast op de eerste plaats."
Broodnodig
Reden voor het Observatoire om actie te ondernemen. De hele zomer lang voert de belangenorganisatie campagne. Op billboards en sociale media, in tijdschriften en kranten, op radio en tv, overal prijkt dezer dagen de slogan 'Coucou, tu as pris le pain?' - een bravere variant op het Nederlandse 'Schat, staat de Bokma koud?'.
"Het is een slagzin die de sociale dimensie van brood oproept," aldus Mousques-Cami. "In de verbeelding is brood immers iets wat je met anderen deelt, en dan vooral met je familie. Brood is ook een eetwaar die je in huis wilt hebben, 's avonds na de dagtaak."
De baguette heeft dan wel betere tijden gekend, alles is relatief: nog altijd werken onze zuiderburen tien miljard stokbroden per jaar naar binnen, 320 per seconde. 98 procent van de Fransen eet dagelijks een homp, en een meerderheid doet dat bij elke maaltijd. Bij voorgerecht, hoofdgerecht en, vergezeld van een glas wijn, het kaasje achteraf.
"Brood geldt bij uitstek als begeleidend voedsel," zegt Mousques-Cami. "Als we vragen aan welke andere voedingswaren mensen denken als ze zich een baguette voor de geest halen, dan luidt het antwoord steeds weer kaas en wijn."
In opiniepeilingen blijven de Fransen hoe dan ook erg positief staan tegenover hun stokbrood: voor 72 procent volstaat de aanblik ervan om een aangenaam gevoel te ervaren. Het meest houdt Frankrijk van de krokante korst. Maar ook de geur van vers brood en de malse binnenkant ervan roepen subiet verlokkingen op.
Met 32.000 professionals telt Frankrijk nog altijd de grootste dichtheid aan warme bakkers ter wereld, zij het dat dat leger snel krimpt, zeker in de leeglopende dorpen.
Beste bakker op tv
Hoe verknocht de Fransen aan het bakkersambacht blijven, zal vanaf september blijken. Dan steekt televisiezender M6 met de reeks La meilleure boulangerie de France van wal. Daarin betreden 84 vaklui uit alle streken van het land het strijdperk en zullen ster bakkers Gontran Cherrier en Bruno Cormerais oordelen wie de titel 'beste bakker van Frankrijk' in de wacht sleept.
Het bakprocedé, de textuur van het brood, het aroma, de vorm en de kwaliteit van basisingrediënten als bloem, zout, water en gist: Cherrier en Cormerais maken zich sterk dat geen enkel aspect aan hun kennersoog zal ontsnappen.
"Dit gaat dan ook over een ambacht dat de Fransen erg na aan het hart ligt," motiveert een woordvoerder van M6. "Alle Fransen zijn met brood bezig. Waar ze ook wonen, wat ze ook doen, wat hun leeftijd ook is."
stokbrood wordt er nu minder verkocht dan tien jaar geleden
stokbroden zijn dat nog altijd. Alles is dus relatief: de Fransen blijven nog altijd verstokte broodliefhebber