'Een Maggie voor mobiliteit, graag'
'Zet Maggie op mobiliteit. En de files zouden tenminste aangepakt worden.' Aan het eind van een verschrikkelijke verkeersweek kwam Vincent Van Quickenborne (Open Vld) met dé remedie: een minister met lef en daadkracht zou de files in een vingerknip oplossen. Heeft de Kortrijkse burgemeester gelijk?
Zou een kloon van Maggie De Block (Open Vld), de immer doortastende staatssecretaris van Asiel en Migratie, op mobiliteit het verschil kunnen maken? "Eigenlijk wel", oordeelt verkeersexpert Johan De Mol (UGent). "Er is al duizend keer verteld waar en waarom het fout loopt, maar de politici durven niet. Het beleid moet wegen op de fouten die in de structuur ingebakken zitten. Dat gebeurt nu niet. Het Vlaamse verkeer blijft georganiseerde chaos."
Geert Noels, econoom en ervaringsdeskundige op de fiets en in de auto, treedt hem bij: "Dat we samen stilstaan, is een gevolg van twintig jaar van foute gedragingen en slechte oplossingen. Eén persoon zal dat niet kunnen verhelpen, al zou een politicus met een visionaire aanpak een goed begin zijn."
Vlaams minister van Mobiliteit Hilde Crevits (CD&V) staat dan wel elke week met haar laarzen ergens in de modder, er blijven nog tal van verbeteringen mogelijk aan het wegennet. De Vlaamse regering kondigde gisteren nog aan dat ze zes 'missing links' zal wegwerken via publiek-private samenwerkingen (pps) voor een slordige 750 miljoen euro.
Nog altijd ruim onvoldoende, oordelen experts. "Grondige aanpassingen aan de Kennedytunnel kunnen voorkomen dat de Vlaming permanent stilstaat vanaf Kruibeke", zegt De Mol. "De E313 telt ook te veel en te korte op- en afritten, wat een vlotte doorstroming van het verkeer tegenhoudt."
Meer dynamische verkeersborden inschakelen, de snelheden aanpassen op piekuren, het kwaliteit van het wegdek verbeteren en meer rijstroken op de Antwerpse en Brusselse ring zijn de andere, evidente aanpassingen aan de infrastructuur. Voor een echte mentaliteitswijziging bij de Vlamingen duiken het onvermijdelijke rekeningrijden, in allerlei varianten, en een beter en meer betrouwbaar openbaar vervoer op.
'De anderen'
Als al die oplossingen over het verkeer al duizend keer gezegd en geschreven zijn, waarom komen ze er dan niet? Voor het wegenvignet, de kilometerheffing of het gebruik van de pechstrook door de hulpdiensten zit er een blokkage tussen de drie gewesten. Over het Gewestelijk Expressnet en aanpassingen aan de Brusselse Ring moeten er zoveel niveaus hun zeg doen dat iedereen naar elkaar kijkt en niemand nog beweegt. Ministers die op hun verantwoordelijkheid gewezen worden, kijken steevast naar 'de anderen'.
"Maar zij zouden toch net in staat moeten zijn om de boel te deblokkeren?", werpt De Mol op. Of met andere woorden: een Maggie zou het toch kunnen?
Los van de over elkaar buitelende niveaus legt Noels de oorzaak bij de Belg zelf. Die is te dociel en vriendelijk voor zijn beleidsmakers. "In Nederland zijn er heuse volksopstanden geweest omdat er zoveel doden vielen in het verkeer", analyseert de econoom. "In België blijft zwaar verzet tegen het beleid uit. De Vlaming aanvaardt de files, de onveiligheid en de toenemende verkeersagressie omdat hij passief en vrij onderdanig is. Zo blijven structurele oplossingen uit."
Koning auto
Politici deinzen er ook voor terug aan koning auto te raken. De auto is voor de Vlaming even heilig als een eigen huis. De heftige commotie over de zwaardere belastingen voor bedrijfswagens in 2011 was daar het beste bewijs van.
Die gehechtheid aan de eigen bolide lijkt ook de dieperliggende reden waarom een wegenvignet telkens weer wordt aangekondigd en telkens weer wordt afgevoerd. "De politici zijn gewoon bang", zegt De Mol onomwonden. "Crevits is een proef begonnen die in 2015 afgerond zal zijn. Het gaat om identiek dezelfde proef als de vorige keer. In Nederland werd krek dezelfde studie ook al twee keer uitgevoerd, nota bene door hetzelfde bedrijf. De ministers zouden hier, net als met al hun ander getalm, niet zo makkelijk mee mogen wegkomen."