Gletsjers reageren met vertraging op de opwarming van de aarde
De gletsjers in de Alpen zullen de komende dertig jaar de helft van hun ijs verliezen, ook als de uitstoot van broeikasgassen vanaf nu aan banden wordt gelegd. Gletsjers reageren met vertraging op de opwarming van de aarde, zo blijkt uit onderzoek dat dinsdag verscheen.
Aan de hand van nieuwe computermodellen voorspellen wetenschappers in Zwitserland dinsdag in het blad The Cryosphere dat het volume van de Alpengletsjers in 2050 met 50 procent zal zijn afgenomen ten opzichte van het huidige volume. De mate waarin de emissie van broeikasgassen de komende tijd wordt beperkt, heeft daar nauwelijks invloed op. “Voor de komende decennia verschillen de effecten van gunstige en ongunstige emissiescenario’s niet zo veel”, zegt eerste auteur Harry Zekollari, sinds kort verbonden aan de TU Delft. “De verschillen tussen de scenario’s worden pas groter in de tweede helft van deze eeuw.”
Bij gletsjers duurt het enige tijd voordat de gevolgen van opwarming zichtbaar worden, legt Zekollari uit. “Ze zijn eigenlijk te groot voor het huidige klimaat. De aanpassing aan het klimaat gaat met vertraging. Zelfs zonder verdere opwarming zullen de gletsjers de komende decennia nog ijs verliezen.”
De verschillen tussen sterke en minder sterke beperking van broeikasgassen worden volgens de computermodellen duidelijk zichtbaar in de decennia na 2050. Bij het ongunstigste emissiescenario van het VN-klimaatpanel IPCC (RCP8.5 genoemd), waarbij nauwelijks beperkende maatregelen worden genomen en weinig technologische vernieuwingen worden gebruikt, zal ruim 90 procent van het volume van de Alpengletsjers in 2100 zijn verdwenen.
Alpen bijna ijsvrij in 2100
Zekollari: “De toekomst van de gletsjers, die van groot belang zijn voor het ecosysteem, het landschap en het toerisme in de Alpenlanden, hangt sterk af van de ontwikkeling van het klimaat. Volgens het pessimistische scenario zullen de Alpen aan het eind van de eeuw bijna ijsvrij zijn.” Met het gunstigste scenario (RCP2.6), waarbij een ambitieus klimaatbeleid wordt gevoerd en emissies na een piek snel zullen afnemen, zal in het jaar 2100 ongeveer eenderde van het ijsvolume overblijven.
Zekollari en zijn collega’s hebben voor het eerst een computermodel voor de ruim 3.500 Alpengletsjers gebruikt, waarbij rekening wordt gehouden met de beweging van het ijs en de werking van de zwaartekracht. Dat is een meer precieze methode die tot nu toe alleen is toegepast op individuele gletsjers.
“Het is interessant om te zien dat de gletsjers tot 2050 vrij onafhankelijk van het RCP-scenario reageren”, zegt KNMI-onderzoeker Hylke de Vries. “Dat RCP2.6 daarna minder doorzet is logisch, want de opwarming stopt in dat scenario. Dat er bijna niets meer van de gletsjers overblijft bij RCP-scenario 8.5 klinkt plausibel. In dat scenario zet de opwarming onverminderd door en blijven alleen de allerhoogste toppen in de Alpen nog koud genoeg om gletsjers te houden”, aldus De Vries, die niet betrokken is bij het onderzoek.
Het smelten van de Alpengletsjers is sinds het begin van de jaren negentig versneld. De afgelopen dertig jaar is het volume van het ijs ruwweg met 1 procent per jaar afgenomen. Tussen 2003 en 2017 is het Alpengebied dat door gletsjers wordt bedekt met ruim 11 procent gekrompen. Dat komt neer op ruim 200 vierkante kilometer.