Een op de zes bejaarden is ondervoed

NutriAction onderzocht zo’n 5.300 70-plussers, waarvan bijna een vijfde rusthuisbewoners zijn. Het onderzoek NutriAction 2008 werd uitgevoerd in november 2008 en is een gezamenlijke campagne van gespecialiseerde artsen, huisartsen en Nutricia Advanced Medical Nutrition. De resultaten tonen nog maar eens aan dat ondervoeding een onderschat probleem is in ons land. Ondervoeding en mobiliteit gaan hand in hand, zo blijkt ook. Bij de senioren met een Body Mass Index (BMI) lager dan 20 was 47 procent bedgebonden en slechts 26 procent zelfstandig mobiel, terwijl dat bij de senioren met een BMI groter dan 20 respectievelijk 29,7 procent en 43 procent was. Het risico op ondervoeding blijkt iets groter bij vrouwen dan bij mannen, en neemt toe met de leeftijd.“Ondervoeding zal niet alleen leiden tot gewichtsverlies en verlies van spiermassa, maar uiteindelijk ook tot een vermindering van de spierkracht. Daardoor wordt de algemene conditie aangetast, wat een bedreiging vormt voor de autonomie van de persoon, die dan afhankelijk wordt van anderen”, aldus onderzoeksmedewerker professor Maurits Vandewoude.Ondervoeding brengt torenhoge zorgkosten met zich mee. In het Verenigd Koninkrijk is de algemene maatschappelijke kost zelfs tweemaal zo groot als die van obesitas, luidt het. Voor patiënten die bij hun opname in een ziekenhuis ondervoed zijn, zou ongeveer een vijfde meer ziekenhuiskosten gemaakt worden dan voor niet-ondervoede patiënten met een gelijkaardige medische diagnose.Professor-geriater Baeyens erkent het probleem en benadrukt dat ondervoeding een bijzonder complex gegeven is. “Heel wat oorzaken kunnen aan de basis liggen van ondervoeding. In ons land gebeurt het vaak dat bejaarden, door de ontoereikende pensioenen, op het einde van de maand besparen op eten om de huur te kunnen betalen. Als ze al eten willen inslaan is er het vervoersprobleem. De kruidenier om de hoek is verdwenen waardoor senioren naar verder gelegen supermarkten moeten uitwijken. Vaak wordt voor de gemakkelijkheidsoplossing gekozen en laten senioren koken voor wat het is en eten ze drie keer per dag boterhammen met een tas melk.” Volgens Baeyens is er ook een mentaliteitswijziging nodig in rust- en ziekenhuizen, waar het verpleegkundig personeel te weinig aandacht schenkt aan het eetpatroon van de patiënt. “Vaak wordt het eten opgediend, staat de patiënt er alleen voor, en wordt het bord een uur later onaangeroerd terug meegenomen. Verzorging en revalidatie is er belangrijker dan eten. Ondervoeding verdient meer aandacht, in ons land alleen al zijn er anderhalf miljoen 65-plussers.”Zorgnet Vlaanderen, het christelijke netwerk van zorginstellingen, gaat het probleem niet uit weg maar kan de rust- en ziekenhuizen “moeilijk geen controleren”. Volgens Daniël Devos, coördinator van de ziekenhuizen die deel uitmaken van het netwerk, besteedt Zorgnet Vlaanderen voldoende aandacht aan ondervoeding. “De nodige info wordt rondgestuurd naar de zorginstellingen, veel meer kunnen we niet doen. Ondervoeding krijgt door de cijfers van NutriAction wel de nodige aandacht, toch verdwijnt die snel en wordt de routinematige maaltijdvoorziening hernomen. Het probleem ten gronde aanpakken vergt tijd en aanpassing.”