Wat betekent een Chinees verbod op het delven van bitcoins voor het voortbestaan van de cryptomunt?

De Chinese Nationale Commissie voor Ontwikkeling en Hervorming heeft een voorlopige lijst opgesteld met honderden activiteiten die zouden moeten verdwijnen. Een daarvan is het zogenoemde minen (delven) van cryptomunten zoals de bitcoin. Deze virtuele munt kan gemaakt worden door zware, gespecialiseerde computers ingewikkelde cryptografische puzzels te laten verrichten. Het grootste gedeelte van die miners staat in China, omdat daar de energie erg goedkoop is.

Maar China heeft een op zijn minst ambivalente houding ten aanzien van die cryptomunten. Er wordt veel geld mee verdiend, maar tegelijkertijd onttrekt de hele cryptohandel zich aan het door de staat gewenste toezicht. Vandaar dat China al een paar jaar bezig is om de cryptomarkt in te perken. De handel erin werd al eerder – in 2017 – aan banden gelegd, en nu zou dan eventueel ook het minen van de munten verboden worden.

Extreem zwaar

In vroeger tijden - pakweg tot 2014 - kon het delven van de virtuele munten nog winstgevend met gewone computers worden gedaan, maar dat is al lang niet meer zo. Met de toegenomen concurrentie (die volgde op de explosieve koersstijgingen tot eind 2017) kan dit alleen nog worden gedaan met extreem zware computers die maar voor één taak geschikt zijn: mining. Wie als eerste een complexe wiskundige puzzel oplost, krijgt daar als beloning bitcoins voor. De rekenkracht van dezelfde computer is nodig om het bitcoin-netwerk veilig te houden. Rekenkracht in ruil voor geld dus. Hoe hoger de koers, hoe meer computers er meedoen en hoe harder ze aan het werk moeten. Dit werk kost enorme hoeveelheden energie, wat professionele miners dwingt om hun handel op plekken te zetten waar energie goedkoop is. In China dus, waar ruim 80 procent van alle rekenkracht voor bitcoins zou zitten, maar ook in landen als IJsland of Canada.

Mochten de Chinese miners daadwerkelijk gedwongen worden hun activiteiten helemaal te staken, dan nog zal de bitcoin het wel overleven, zegt Teunis Brosens, analist van ING. “Het netwerk is zo ingericht dat het zich aanpast aan de hoeveelheid mining-computers. Als er veel computers wegvallen, wordt het oplossen van de puzzels voor de overgebleven computers veel eenvoudiger.”

Geen gevaar

Ook Jacob Boersma van adviesbureau Deloitte prijst de robuustheid en flexibiliteit van het bitcoinnetwerk. “Als het eenvoudiger wordt om te minen, dan zal het ook snel weer veel nieuwe goudzoekers aantrekken. Het kan dan namelijk interessant worden om met goedkopere computers te gaan delven.” Maar komt de veiligheid en snelheid van het netwerk niet in gevaar als er ineens veel rekenkracht wegvalt? Volgens Boersma valt dat wel mee. Ja, er zal een paar dagen een merkbare vertraging zijn, maar daarna past het netwerk zich automatisch aan. Sowieso is er op dit moment sprake van een grote overcapaciteit aan rekenkracht. De bitcoin blijft dus veilig voor het doen van transacties, aldus Boersma.

Ook het positieve effect van stoppen met delven op het milieu moet volgens hem niet worden overschat: “Het minen gebeurt vooral op plekken waar elektriciteit spotgoedkoop is en nergens anders voor kan worden gebruikt.” Het is voor hem gissen naar de echte redenen van China om dit te doen. Het kan een manier zijn voor China om de teugels aan te trekken en meer controle over de handel en wandel van cryptomunten te krijgen. Brosens sluit nobele motieven niet uit (de bitcoin is een energie-intensieve aangelegenheid), maar denkt vooral ook in de richting van terug te winnen controle: “Cryptomunten onttrekken zich aan staatscontrole, wat zeker in een land als China niet lekker valt.” Een derde mogelijke reden die volgens Boersma rondzingt, is manipulatie van de koers door de Chinezen.

Grote koerswisselingen

Die koers stond ooit – eind 2017 – op 20.000 dollar, zakte in de maanden erna in tot iets boven de 3.000, zit de laatste tijd weer in een opmerkelijke opgaande lijn en is nu weer meer dan 5.000 dollar waard. Voor die stijging is geen duidelijke verklaring. Brosens wijst op een recent rapport waaruit zou blijken dat maar liefst 95 procent van alle bitcoin-handel nep is. Marktplaatsen laten grote volumes zien, maar die zouden het gevolg zijn van geautomatiseerde bots die door grote partijen worden ingezet om de koersen te manipuleren. Boersma onderschrijft de rol van dit soort manipulatie: “Er zijn aanwijzingen dat de koerspiek van eind 2017 deels het gevolg was van kunstmatige opstuwing.”

Veel onduidelijkheid dus over de gevolgen van het eventuele Chinese ingrijpen. Boersma vraagt zich hoe dan ook of het verbod er wel komt: “China roept wel vaker wat, maar de soep wordt meestal niet zo heet gegeten als hij wordt opgediend: maatregelen worden uiteindelijk niet of in afgezwakte vorm ingevoerd.” Voor wat het waard is: de Chinese bevolking mag tot 7 mei zijn mening geven over de lijst met te verbieden activiteiten. De Nederlandse ondernemer en cryptominer Marc van der Chijs kan ondertussen niet wachten: “Als het echt aan banden wordt gelegd, is dat fantastisch nieuws. Minder concurrentie betekent lagere kosten om een munt te minen en dus hogere winsten.”