Trots op de gruwel
De Verenigde Naties zijn 'extreem bezorgd' over de berichten dat de jihadistische groep ISIS in Irak standrechtelijke massa-executies uitvoert. ISIS, dat mensonterende beelden heeft verspreid, beweert 1.700 soldaten te hebben gedood.
Terwijl de Iraakse regering samen met sjiitische milities aan een antwoord werkt op het ISIS-offensief ten noorden van Bagdad, noemt de VN-topverantwoordelijke voor de mensenrechten, Navi Pillay, zich "extreem bezorgd" over de situatie in het onder de voet gelopen grondgebied. Zeker in en om Mosoel, de op een na grootste stad van Irak, zou ISIS grootscheepse gruweldaden begaan.
"Hoeveel slachtoffers er precies zijn is niet duidelijk", zegt Pillay, "maar de berichten suggereren dat er de voorbije dagen honderden mensen zijn gedood, en dat het aantal gewonden tegen de duizend aanloopt."
Volgens de VN-topvrouw hebben de ISIS-strijders tijdens hun offensief op grote schaal bevriende gevangenen bevrijd en met wapens uitgerust. Vervolgens hebben deze de jacht geopend op soldaten, politieagenten en burgers die ze van collaboratie met Bagdad verdenken. De VN hebben het over "moorden op allerlei wijzen, verminking, gruwelijke behandelingen en foltering". Als de feiten bevestigd worden, dan is Irak alweer het toneel van oorlogsmisdaden.
Rubberkabel
Alsof het de verdenking kracht wil bijzetten, heeft ISIS zaterdag beelden de wereld in getwitterd van massaterechtstellingen of de voorbereidingen daarop. Te zien is hoe tientallen mannen, gesurveilleerd door gemaskerde en tot de tanden gewapende strijders, in vrachtwagens worden weggebracht.
Op andere beelden liggen vele tientallen mannen - doorgaans in burger maar soms in militair uniform - in een massagraf, of worden ze geëxecuteerd.
Na de val van Mosoel, op 10 juni, sprak ISIS van 1.700 terechtgestelde soldaten, "omdat ze sjiiet zijn".
Waar en op welk tijdstip de foto's genomen zijn, en of ze inderdaad betrekking hebben op de slachtoffers in kwestie, is nog onduidelijk. Ook mensenrechtenorganisaties Human Rights Watch en Amnesty International blijven, in afwachting van verifieerbare informatie, sober met commentaar.
"Zolang deze beelden niet geauthenticeerd zijn, is omzichtigheid geboden", zegt Nadim Houry, onderdirecteur Midden-Oosten van Human Rights Watch.
"Maar het vooruitzicht dat ISIS in Mosoel de wreedheden herhaalt die het in andere delen van Irak al heeft begaan, en dat het dezelfde intolerante, mensenrechtenschendende heerschappij installeert als in Syrië, is uiterst verontrustend."
In maart, zo beklemtoont Navi Pillay, beschuldigde de door haar opgerichte Onderzoekscommissie voor Syrië ISIS al van misdaden tegen de mensheid, met name in de provincies Raqqa, Idlib en Aleppo.
Niet eerder dan op 5 juni bevestigde Amnesty ook de horror die zich eind vorige maand in het Noord-Syrische al-Tleiliye voltrok. In het dorp werden vijftien burgers, onder wie zeven kinderen, koelbloedig vermoord nadat ze ervan verdacht waren een pro-Koerdische militie te steunen of het yezidisme te belijden, een bij het zoroastrisme aanleunende religie.
Waar ISIS toe in staat is, liet een kroongetuige door Amnesty optekenen: "Ik ging een huis binnen en zag twee levenloze vrouwen op de grond liggen. Tussen hen in lag een jongen, vermoedelijk zes jaar oud, ook hij was dood. Ik ging verder en zag een man op de grond liggen naast een pick-upvoertuig dat tot bed omgevormd was. Daarin lag een vrouw, samen met drie kinderen, ook dood. De kinderen leken jonger dan tien." Het gros van de slachtoffers had een kogel in het hoofd gekregen.
Eerder, in december 2013, documenteerde Amnesty de praktijken die ISIS in zijn clandestiene Syrische gevangenissen toepast. Zo gooien de jihadisten zelfs kinderen van acht in hun kerkers. Een jongen van veertien kreeg negentig slagen met een rubberkabel nadat hij beschuldigd was van de diefstal van een motorfiets.
Ook op het roken van sigaretten of het drinken van alcohol staan celstraffen met foltering, aldus nog het rapport 'Rule of fear: ISIS abuses in detention in Northern Syria'.
Fatale knop
Overigens is zelfs de door ISIS gevoerde rechtspraak over de hele lijn terroristisch: beklaagden krijgen een 'rechter' te zien die een zelfmoordgordel draagt en de schijn voedt dat hij op de fatale knop zal drukken. De betrokken mannen, vrouwen en kinderen staan intussen doodsangsten uit.
"Ook bij de verspreide beelden is dát het hoofddoel: terreur zaaien." Voor Erin Evers, Irakdeskundige op de hoofdzetel van Human Rights Watch in New York, "heeft ISIS zeker en vast de capaciteit om deze massa-executies te volbrengen. Of dit ook echt gebeurd is, kunnen we nog niet zeggen. We doen er alles aan om contact te leggen met het terrein, maar u begrijpt dat dat geen sinecure is."