Met twee kinderen in dodencel

"We gaven u drie dagen om tot inkeer te komen, maar u weigert terug te keren naar de islam. Ik veroordeel u bijgevolg tot de dood door ophanging." Dat was het harde verdict dat Meriam Yahia Ibrahim Ishag twee weken geleden te horen kreeg van een rechter in Soedan. Haar misdaad was haar huwelijk met een christen, drie jaar geleden.

Toen ze de doodstraf kreeg was Ibrahim acht maanden zwanger. Dinsdag beviel ze in de vrouwengevangenis van een dochter, terwijl ze vastgeketend lag in haar cel. De vrouw mag haar dochter, die de naam Maya kreeg, volgens het islamitisch recht nu opvoeden tot ze twee jaar oud is. Pas dan zal ze naar de galg worden geleid. Toch is er nog hoop. De geboorte van haar dochter heeft haar kostbare tijd gekocht en haar man, Daniel Wani, liet verstaan dat het beroep tegen de straf grote kans op slagen heeft.

Sharia

Bovendien is het uitvoeren van dergelijke doodstraffen in Soedan eerder zeldzaam. De strenge islamitische shariawetgeving werd in 1983 in Soedan ingevoerd en volgens een radicale interpretatie is het trouwen van een moslima met een niet-moslim een daad van geloofsafvalligheid. Nochtans blijft Meriam Ibrahim bij haar verklaring dat ze nooit als een moslima is opgevoed. Haar vader was weliswaar een moslim, maar was afwezig bij haar opvoeding zodat ze van haar moeder een christelijke opvoeding kreeg.

Want het verbod op trouwen met een andersgelovige geldt alleen voor vrouwen. "Moslims mogen wel trouwen met joodse en christelijke vrouwen, maar niet met atheïsten of vrouwen uit andere religies", zegt shariaexpert Jan Michiel Otto van de Universiteit Leiden.

Haar man Wani verhuisde eind jaren negentig van Soedan naar de VS. Hij leerde Meriam kennen op een reis naar Soedan in 2011. Door een spierziekte zit hij in een rolstoel, wat het bezoek aan de gevangenis sowieso niet makkelijk maakt. Wani kon zijn echtgenote woensdag een klein halfuurtje bezoeken. Hij trof haar zonder ketens in haar cel aan, samen met de pasgeborene en hun zoon van één jaar die ook in de cel woont.

Flexibel?

Omdat het huwelijk door de rechter ongeldig is verklaard, kan hij geen aanspraak maken op het hoederecht. Zelfs als Meriam de doodstraf ontloopt, riskeert ze nog altijd honderd zweepslagen, aangezien het huwelijk ook als overspel wordt gezien. Die zouden al binnen een paar weken toegediend kunnen worden.

De situatie lijkt een zoveelste illustratie van de onmenselijke shariawetgeving, maar het ligt in realiteit wat complexer. "Hoewel weinig islamitische geestelijken het huwelijk geldig zouden verklaren, is er absoluut geen eensgezindheid of dit zo streng bestraft moet worden", nuanceert Otto.

Sinds de wetgeving in 1991 werd aangepast is er geen geval gekend van een ter dood veroordeelde moslima na een afvallig huwelijk. "De sharia is theoretisch heel radicaal, maar de verbonden rechtswetenschap is dan weer heel flexibel en open tot interpretatie. Het gebeurt trouwens vaker dat een rechter op een lager niveau een strenge straf uitspreekt die dan door een hoger hof wordt geannuleerd. Je mag ook niet vergeten dat de sharia soms gebruikt wordt als politieke terreur, zeker in Soedan, als signaal voor delen van de bevolking die hopen op meer democratie en transparantie."

Het verhaal van Meriam past dus in een bredere politieke evolutie. Wat haar en haar gezin natuurlijk geen minder slachtoffer maakt.