Schoolfactuur vertelt veel te weinig

1 Frustratie over 'onnodige' kosten

"Een gebrek aan transparantie over de schoolfactuur veroorzaakt irritatie bij ouders", zegt Veerle Vyverman van eCOB, het netoverstijgende expertisecentrum van de ouderkoepels van de drie onderwijsnetten dat samen met Klasse het onderzoek uitvoerde. Een jaar lang hielden op hun vraag 200 ouders van wie de kinderen school lopen in het secundair onderwijs, een schoolkostendagboek bij. "Een atlas die na twee jaar vervangen moet worden door een nieuwe: daar kun je je vragen bij stellen. Ook de opmars van dure invulboeken is voor velen een doorn in het oog."

"Kinderen vinden invulboeken handig. Maar je kunt die niet huren of doorverkopen", aldus een ouder in het rapport. "Geld in de zakken van de uitgeverij", klinkt het elders. "En dan zijn er nog de kopiekosten", zegt Vyverman. "Dat is een heel vage term: vervangen deze kopieën de aangekochte schoolboeken? Voor welke vakken werden ze gemaakt?" Een ouder vermoedt dat de school met kopiekosten andere uitgaven dekt. Het eCOB dringt er bij scholen dan ook op aan om transparanter te communiceren over de schoolfactuur.

2 Meerdaagse 'facultatieve' uitstappen toch niet zo vrijblijvend

Een meerdaagse facultatieve schooluitstap met een prijskaartje van 800 euro: het is geen uitzondering. Vyverman: "Bij sommige ouders rijst de bezorgdheid of die uitstappen wel een didactische meerwaarde hebben. Dat kan een school verhelpen door ouders bijvoorbeeld een uitgebreid reisprogramma te bezorgen en natuurlijk ook zelf de denkoefening te maken of zo'n dure trip wel nodig is.

"Bovendien maken de ouderkoepels zich ook zorgen over de stijgende sociale druk die met deze schoolreizen gepaard gaan. Leerlingen zijn in theorie vrij om thuis te blijven, maar in de praktijk blijkt dit soms erg moeilijk. Geef dus ook de thuisblijvers waardige alternatieven. Ook afbetalingsplannen kunnen een optie zijn."

3 Kosten eindigen niet bij schoolfactuur

Uit de peiling van eCOB en Klasse blijkt ook dat ouders verrast worden door hoge kosten die niet op de schoolfactuur staan, zoals vervoer en de aankoop van een laptop. "Vervoer naar school kost geld, daar kun je moeilijk onderuit", zegt Vyverman. "En ook de digitale evolutie juichen we zeker toe, alleen zitten we nu in een lastige overgangsperiode. Leerlingen moeten én een laptop hebben, én nog altijd schoolboeken aankopen. Die rekening loopt op. Nochtans kan digitalisering de kosten van bijvoorbeeld schoolboeken op termijn drukken. Maar als je digitale kosten verhaalt op de ouders, bedreigt dat de gelijke-onderwijskansen en vergroot je de digitale kloof tussen leerlingen."

4 Groot verschil tussen scholen

Het kostenplaatje tussen scholen blijkt onderling enorm te variëren, zo blijkt uit de peiling. Natuurlijk is de ene studierichting duurder dan de andere, afhankelijk van het nodige materiaal, maar ook gelijkaardige studierichtingen kunnen serieus verschillen. In de ene aso-school betaal je 57 euro voor schoolboeken, in de andere 660 euro. Het verschil: bij de eerste kun je de boeken huren, bij de tweede moeten ze nieuw worden aangekocht. Onderwijsexperts menen dat sommige scholen met opzet de rekening hoog houden, om leerlingen met een bepaalde sociale achtergrond op die manier te kunnen weren - met als resultaat elitescholen waar kansarme kinderen niet welkom zijn.