Frans-Duitse verdeeldheid en Griekse onzekerheid kelderen euro
Frans-Duitse verdeeldheid, onzekerheid over Griekenlands toekomst en falende Spaanse banken zetten een domper op de informele Europese Raad, die in het teken stond van groei en werkgelegenheid. Op de internationale markten bereikte de euro zijn diepste punt in 2 jaar.
Voor de eerste keer in meer dan twee jaar crisistoppen kwamen de Franse en Duitse leiders niet overeen, een betekenisvolle breuk in de as die de EU in evenwicht moet houden. Parijs en Berlijn verschillen vooralsnog van mening over de economische recepten om de eurocrisis aan te pakken. De nieuwe Franse president François Hollande wil grootschalige investeringen in groei en werkgelegenheid, de Duitse bondskanselier Angela Merkel zweert bij begrotingsdiscipline en structurele hervormingen.
Zoals aangekondigd stelde Hollande gisterenavond voor om euro-obligaties in te voeren, die het voor zwakkere eurolanden goedkoper zou maken om te lenen. "Geen enkel voorstel mag in principe van tafel worden geveegd", zei de Franse president.
Maar Merkel bleef bij haar veto, omdat Duitsland duurder zou moeten lenen. "Euro-obligaties zijn geen bijdrage tot de groei van de eurozone", herhaalde ze, en kreeg bijval van Nederland en Finland. Merkel hamerde op de nood aan EU-hervormingen, zoals een "grotere integratie van de interne markt, een betere mobiliteit op de arbeidsmarkt, en een betere convergentie van de sociale en arbeidssystemen."
Hollande wees echter op de urgentie om nu tussenbeide te komen. "Elk van ons moet begrijpen dat de eurozone in 2012 weer in een recessie dreigt terecht te komen. De vooruitzichten zijn pessimistisch. Als we nu geen maatregelen nemen om de groei aan te wakkeren zullen we onze doelstellingen om begrotingstekorten te beperken niet halen."
Zowel Merkel als Hollande geloven wel dat op de volgende top, eind juni, een compromis zal worden bereikt. "We zijn hier niet voor een confrontatie, maar voor een discussie", zei de Franse president, vol vertrouwen dat hij veel bijval zou krijgen, "omdat er ook regeringsleiders zijn die niet tot mijn politieke familie behoren die overtuigd zijn van mijn groeistrategie." Eerder op de dag stemde hij de violen gelijk met de Spaanse conservatieve premier Mariano Rajoy tijdens een ontmoeting in het Elysée.
Geen beslissingen
Op de top werden geen formele beslissingen genomen. Die zijn weggelegd voor de EU Raad eind juni. Het enige concrete resultaat van de top werd vooraf al in de marge bekend: er komt een pilootfase voor projectobligaties, waarmee transnationale infrastructuurwerken moeten worden gefinancierd. Ook de Europese Investeringsbank zal een kapitaalsverhoging van 10 miljard euro krijgen, een verdubbeling. België zou daarvoor 450 miljoen euro moeten bijdragen.
De financiële markten zetten zware druk op de Europese regeringsleiders. De euro verloor fors terrein tegenover de dollar en viel onder 1,26 dollar, het laagste peil in bijna twee jaar. Begin deze maand was 1 euro nog 1,32 dollar waard.
Alle Europese beurzen kregen zware klappen. De beleggers reageerden zenuwachtig op de mediaberichten over noodplannen voor een Griekse exit uit de eurozone. Duitse media meldden dat zowel de Europese Centrale Bank als de Duitse Bundesbank een stuurgroep samengesteld hebben om een eventuele exit voor te bereiden.
Het persbureau Reuters meldde dat topambtenaren van de zogeheten Eurogroep Werkgroep afgesproken hebben dat elke lidstaat zich moet voorbereiden op een 'Grexit'. Dat werd door de Griekse minister van Financiën ontkend. Maar de voormalige Griekse premier Lucas Papademos had eerder in een interview met de Wall Street Journal ook al gezegd dat niet kan worden uitgesloten dat voorbereidingen worden genomen om de potentiële gevolgen van een Griekse euro exit in te dammen.
Alleen Duits financiënminister Wolfgang Schäuble had reden tot lachen. Duitsland heeft gisteren geld geleend zonder daarvoor rente te moeten betalen. Bij een veiling van staatspapier met een looptijd van twee jaar viel de rente naar 0,07 procent, zo maakte de Bundesbank bekend. Dat is de laagste rente ooit, wat erop duidt dat beleggers massaal gaan schuilen in Duits papier.
Omdat Spanje en andere zwakke lidstaten ondertussen rentevoeten moeten betalen die oplopen tot 6 procent ontstaat wel een enorme kloof binnen de EU, een verschil dat volgens EP-voorzitter Martin Schulz de eenheid van de unie bedreigt.