'Zeker twaalf Belgen gesneuveld in Syrië'

Laytouss baseert zich onder meer op gesprekken met de getroffen families, met islamitische bewegingen en een handvol ex-strijders. "Er zijn al minstens honderd jongeren van België naar Syrië getrokken. Al kan het ook een veelvoud zijn", vertelt de UA-doctorandus aan De Morgen. "Er zijn ouders die al weken of maanden niets meer van hun zonen hebben gehoord. Dat noemen ze 'verdwijningen'. Bovendien blijven ze maar naar ginder vertrekken. Er zitten zelfs minderjarige jongens van amper vijftien of zestien jaar bij. Kindsoldaten met andere woorden."

Eenmaal in Syrië komen de ongetrainde jongeren vaak in onprofessionele bataljons aan de frontlinie terecht, wat de kans op sneuvelen alleen maar groter maakt. Volgens Laytouss zijn er dan ook al twaalf Belgische strijders omgekomen. "Dat heb ik onder meer van de betrokken families vernomen. Die worden zelf op de hoogte gebracht door vrienden of medestrijders van hun zonen, die dan vertellen dat hun zoon als martelaar is gestorven."

Een jongen zou al amper na twee weken zijn neergeschoten. Of de lichamen van Belgische slachtoffers ooit naar België zullen worden gerepatrieerd, valt nog af te wachten. "Als je sterft als martelaar kun je volgens de islam zonder gebed gewoon ter plekke met je kleren aan begraven worden. Sommige Belgen zijn zelfs zelfmoordkandidaten."

De Belgische veiligheidsdiensten kunnen het getal van twaalf gesneuvelde Belgen niet bevestigen. "Het aantal gesneuvelden ligt hoger dan één, maar twaalf is overdreven", zegt een hooggeplaatste bron bij politie- en veiligheidsdiensten. Daar circuleren lijsten van 75 tot 200 namen van jongens die mogelijk vertrokken zijn. "Dat er al Belgen uit Syrië zijn teruggekeerd is goed mogelijk. Vaak komen die langs grenzen die niet of amper worden gecontroleerd."

De meeste jongeren die vertrekken komen uit Vlaamse steden als Vilvoorde en Antwerpen, al zijn er ook uit Brussel. Laytouss: "Er zijn bepaalde radicale cellen of individuen die jongeren hier actief ronselen voor de Syrische strijd. Op openbare plaatsen, of in moskeeën zonder dat de verantwoordelijken daar iets van af weten."

Maar veel van die jongeren zouden ook uit eigen beweging vertrekken. Uit een soort drang naar avontuur, uit een samenhorigheidsgevoel of uit frustratie bij het zien van de gruwelijke beelden uit Syrië. "Sommige islamitische geleerden zitten dan ook te verkondigen dat het een individuele plicht is om mee te strijden. En bij zo'n 'individuele plicht' moet je volgens die geleerden geen toestemming vragen van je ouders."

Laytouss heeft ook weet van een vijftal Belgen die al uit Syrië zijn teruggekeerd. "Omdat ze inzagen dat het ginder veel te gevaarlijk was, of 'om familiale redenen'. Maar het is niet omdat ze terugkomen dat daar het verhaal stopt. Ik zeg niet dat iedereen terugkeert naar België met een verborgen agenda, maar we moeten toch oppassen."

Interview met Joëlle Milquet >>3