Berlijns verzet tegen eurodeal neemt toe
De Duitse bondskanselier Angela Merkel krijgt in eigen rangen almaar meer tegenwind over de manier waarop ze de eurocrisis aanpakt. In haar eigen coalitie van christendemocraten en liberalen groeit de dissidentie tegen de jongste eurodeal.
Het zijn spannende dagen voor de Duitse bondskanselier. Over een week start het Duitse parlement de bespreking over het tweede reddingspakket voor Griekenland en over de wetgeving die extra bevoegdheden toekent aan het Europees noodfonds voor zwakkere eurolanden. Rond 23 september moet duidelijk zijn of het parlement zich kan scharen achter de afspraken die de zeventien eurolanden daar eind juli over hebben gemaakt.
Merkel is er niet gerust in. Haar voor 7 september gepland bezoek aan Moskou heeft ze afgelast. Niet dat het Duitse parlement de jongste maatregelen van de eurolanden zou wegstemmen, Merkel weet zich verzekerd van de steun van de sociaaldemocraten voor de Europese deal. De SPD zit in Berlijn in de oppositie en is bereid om de nodige stemmen te leveren.
Het probleem voor de bondskanselier zit in haar eigen coalitie. Christendemocraten en liberalen hebben 330 zitjes in de Bondsdag. Daarmee hebben ze negentien stemmen op overschot, want voor de goedkeuring van de eurodeal zijn 311 stemmen vereist. Merkel verklaarde afgelopen weekend dat ze het volste vertrouwen heeft dat ze in haar eigen coalitie zeker 311 stemmen achter het akkoord zal krijgen. Maar het doorgaans goed ingelichte weekblad Focus meldde dat 23 parlementsleden van de meerderheidspartijen van plan zijn om tegen het akkoord te stemmen.
De parlementsleden eisen veel meer inspraak in de manier waarop eurolanden steun kunnen verkrijgen. In ruil voor die inspraak zijn ze eventueel bereid om voor de eurodeal te stemmen. Extra bevoegdheden voor Duitse parlementsleden dreigen evenwel de goede werking van het Europees noodfonds in het gedrang brengen.
Op 21 juli beslisten de euroleiders om de bevoegdheden van het Europees noodfonds uit te breiden. Het fonds krijgt de mogelijkheid om noodlijdende banken te steunen, staatsobligaties van zwakke eurolanden op te kopen en kredietlijnen voor hen te openen. Het is de bedoeling dat de nieuwe maatregelen, na akkoord van de parlementen in de zeventien eurolanden, in oktober in werking treden.
De werking van het Europees noodfonds steunt op waarborgen van de eurolanden. Duitsland heeft daarin het grootste aandeel en draagt voor meer dan 200 miljard euro garanties.
De discussie over het noodfonds zorgt voor toenemende zenuwachtigheid in Berlijn. Die wordt ook in de hand gewerkt door een nakende uitspraak van het Grondwettelijk Hof. Dat velt eveneens volgende week woensdag een oordeel over de wettelijkheid van het reddingsmechanisme dat de zeventien eurolanden vorig jaar voor Griekenland en de euro op poten zetten. Daarover was klacht ingediend door eurosceptici. Het hof gaat ook na of de oprichting van het Europese Stabiliteitsmechanisme, dat vanaf midden 2013 als een permanent noodfonds zal fungeren, strookt met de Duitse basiswet.
Een negatief oordeel van het Grondwettelijk Hof wordt niet meteen verwacht, maar rechters zouden wel kunnen oordelen dat het Duitse parlement meer zeggenschap moet krijgen over het inzetten van Duits belastinggeld voor de redding van zwakkere eurolanden. Onnodig om te zeggen dat zo'n uitspraak de eurocrisis verder kan doen escaleren.