'Vlaamse tv? Naar Hollywood ga ik ja'

Donderdagavond, kwart over zeven. Het centrum voor volwassenonderwijs van het Technicum Noord-Antwerpen. Het is de inschrijvingsavond voor de nieuwe theateropleiding voor allochtonen. De school zorgt voor de locatie. KunstZ, een platform dat zich bekommert om minderheden in de artistieke sector, levert de expertise.

Vijftien geïnteresseerden melden zich aan. Ze krijgen voortaan elke zaterdag les en zullen op donderdag om de twee weken samen naar een voorstelling gaan. Voor Omar Tarhach (22), een Belg met Marokkaanse roots, komt een kinderdroom uit. "Ik wil eigenlijk een voltijdse acteeropleiding doen, maar ik heb mijn secundaire school niet afgemaakt. Ik wil eerst dit doen als voorbereiding, want tot nu toe heb ik nog nooit echt op het toneel gestaan."

De groep is erg gemengd: Georgiërs, Turken, Marokkanen, Afrikanen.... Alex Cordova Castillo (36) komt uit Peru. "Ik ben voor de liefde naar België gekomen", vertelt hij. "Ginds was ik documentairemaker en ik heb ook in twee kortfilms gespeeld. Hopelijk kan ik hier ook zoiets doen. De cursus is in ieder geval een goede motivatie om mijn Nederlands bij te schaven."

Canvas kleurt je dag nog niet

Minstens 12 procent van de gezichten die op het scherm van de zender Eén te zien zijn, moeten gekleurd zijn, zo bepaalde de openbare omroep vorig jaar in november. Op Canvas is de ondergrens zelfs 20 procent. En dat is niet simpel. "Onze fictieproducenten zijn op zoek naar professionele allochtone acteurs", klinkt het bij de VRT. "Die vijver is op dit moment zeer klein, wij juichen dit initiatief zeker toe." Jan Goossens, artistiek leider van de KVS, is dezelfde mening toegedaan. "De discrepantie tussen wie er in de steden rondloopt en wie op de theaterplanken staat, blijft ontzettend groot."

Het probleem zit deels bij de opleiding. Acteren is acteren, zou je denken. Of de kandidaat-acteur nu blank, zwart, geel of paars is. Maar kenners weten dat het niet zo is."De bestaande theateropleidingen vertrekken vanuit tekst," legt opleidingsverantwoordelijke Greet Vissers uit. "Ik werk al een paar jaar met allochtone acteurs. Mensen die nog niet lang in ons land zijn, maar die in hun thuisland een acteeropleiding hebben gevolgd. Als ik een Russische actrice Tjechov zie spelen in haar eigen taal, dan doet ze dat met veel meer muzikaliteit en is ze veel sterker dan wanneer ze hetzelfde in het Nederlands doet. De opleidingen die er nu zijn, verwachten aan de start al vaardigheden van allochtone acteurs die ze gewoonweg niet kunnen bieden."

Michael De Cock van theatergezelschap 't Arsenaal start in november zelf met een project om meer gekleurde acteurs op de bühne te krijgen. Hij is het met Vissers eens. "Feit is dat er een gebrek aan kleur is. Het is al beter dan vijf jaar geleden, maar er is op dit moment nog steeds een hele generatie van acteurs tussen twintig en dertig jaar oud die niet door de poorten van de traditionele opleiding binnen geraken. Dat ligt niet alleen aan de scholen, maar ook aan een gebrek aan rolmodellen."

De Antwerpse aanpak wordt dan ook anders. Ja, er zullen auteurs als Ionesco op het programma staan, maar het script is in eerste instantie niet het meest belangrijke. "Wij vertrekken veel meer vanuit beeld en beweging dan vanuit taal", zegt de opleidingsorganisator. "Uiteindelijk komen we op hetzelfde punt uit, maar de insteek is anders en dat zal een groot verschil maken."

Cliché-Marrokkaan

KunstZ probeert al een paar jaar allochtone acteurs aan werk te helpen. "Ze worden gecast als allochtoon, ja", zegt Vissers. "Dat is een eerste fase waar we door moeten. De opleiding moet een brede basis bieden, moet de cursisten duidelijk magen hoe ze op het toneel moeten staan. We gaan zeker geen 'allochtone' stukken spelen. En als iemand later een clichérol aangeboden krijgt dan is het vooral de bedoeling dat hij die waardig kan spelen."

En dat vindt Tarhach al heel veel. "Op termijn wil ik meer. Ik wil naar Hollywood, echt waar. Een carrière zoals Nicolas Cage of Al Pacino zegt me wel iets. Maar ik zie er niet tegen op om eerst hier 'de Marokkaan' te spelen. Op een degelijke manier dan wel. Er zijn er al genoeg die een slechte vertolking van een allochtoon neerzetten."