Koken op tv kent geen vervaldatum
Terwijl op vtm het vierde seizoen van Mijn Restaurant begint, is VT4 van start gegaan met het zesde seizoen van Komen Eten. Koken is niet meer weg te denken in een doorsnee Vlaamse televisieavond. 'Het succes duurt al te lang om nog van een hype te kunnen spreken.'
Koken passé? Wie had gehoopt dit najaar verlost te zijn van alle kookprogramma's, is met een snelle blik op de najaarsschema's van de Vlaamse zenders al snel een illusie armer. Koken blijf troef op de zenders, al dan niet verpakt in realityformats. VT4 pakt opnieuw vier keer week uit met Komen Eten en gooit er ook nog eens De Smaakpolitie tegenaan. Vtm start vanavond met het vierde seizoen van Mijn Restaurant, het succesprogramma dat na een korte pauze terugkomt. En daarnaast zijn er nog een resem andere, 'echte' kookprogramma's à la Dagelijkse kost, Goe gebakken en SOS Piet,waarin het vooral om het leren koken gaat.
"Zolang er fans zijn, blijven we die programma's uitzenden", pareert vtm-programmamanager Luc D'Haene de kritiek. "De laatste finale van Mijn Restaurant had gemiddeld 1.160.000 kijkers. Iedereen leefde nog mee met de finalisten. Wie ben ik om dat te schrappen als zoveel mensen dat graag zien? Boer zkt. Vrouw is aan zijn zevende seizoen begonnen en men blijft ook kijken. De critici zullen er dus mee moeten leren leven."
Niet voor enkele jaren, maar voor heel lang, meent Dirk De Prins, hoofdredacteur van Culinaire Ambiance en jurylid tijdens de eerste drie seizoenen van Mijn Restaurant. "Kookprogramma's zijn wereldwijd een tendens. Of je nu een hotel in Singapore of een restaurant in Rio De Janeiro binnenstapt, overal zie je plasmaschermen waarop kookprogramma's te zien zijn. In Frankrijk is het succes van zo'n programma's zelfs nog veel groter dan hier. De hele wereld kijkt. Dit is geen hype. Of de huidige formats succes zullen blijven kennen, weet ik niet. Dat hangt van veel factoren af. Maar ik ben wel zeker dat eten op televisie een succes zal blijven."
Klopt, vindt ook Maria Lise van Lente, eindredactrice bij het VT4-programma Komen Eten. "We zijn met Komen Eten nu aan ons zesde seizoen begonnen. Dat kunnen we geen hype meer noemen. Dit is een trend. De inschrijvingen blijven binnenkomen, mensen spelen het zelfs na. Bovendien wordt er ook nog altijd over gesproken. Het einde is volgens mij nog niet direct in zicht. Ik heb niet het gevoel dat de mensen het beu zijn."
Leven veranderen
Om het succes van de kookprogramma's allerhande te verklaren, wordt er vaak verwezen naar de bourgondische inborst van de Vlamingen. Wij houden van lekker eten en gaan graag op restaurant. "Koken blijft nu eenmaal een belangrijk deel van de Vlaamse cultuur", meent Van Lente, een Nederlandse die al tien jaar in Vlaanderen woont. "Bovendien moet iedereen eten en heeft iedereen er een mening over, ook al is het maar door vaak naar kookprogramma's te kijken."
Dirk De Prins meent nog een andere reden voor het succes van de kookprogramma's te kennen, al geldt die reden vooral voor de pure kookprogramma's: mensen willen gezond leven en daar speelt voeding een erg belangrijke rol in. "Die boodschap wordt ons elke dag ingelepeld: we moeten onze eetgewoonten veranderen en meer vitaminen, groeten, vezels... eten. Dat speelt ook een indirecte rol waarom de mensen meer met eten bezig zijn en naar kookprogramma's kijken. Iedereen zoekt inspiratie."
Maar bij programma's als Komen Eten en Mijn Restaurant gaat het ook om veel meer dan over een perfect bereide risotto te kunnen voorschotelen. "Die arena van koken en restaurants leeft geweldig in Vlaanderen, maar Mijn Restaurant is veel meer dan een kookprogramma", legt Luc D'Haene uit waarom je niet alle kookprogramma's niet met elkaar kan vergelijken. "Dit gaat ook om de strijd tussen vijf koppels die allen hun droom proberen waar te maken. Dit programma kan hun leven veranderen. Daarnaast heb je ook nog eens de strijd tussen de vijf provincies. Om die redenen kunnen de kijkers erg meeleven wat er in het programma gebeurt."
Is koken dan niet gewoon een alibi om gewone Vlamingen voor de camera te krijgen en te kijken hoe ze op elkaar of de jury reageren? Draait het niet vooral om de kandidaten, veel meer dan om wat ze in de keuken kunnen? Nee, vinden zowel Luc D'Haene als Maria Lise van Lente, de omgeving van het restaurant of wat de kandidaten klaarmaken, blijft ook essentieel. "Koken is een te belangrijk element in Komen Eten", vindt Van Lente. "Met koken breng je de mensen samen en kun je binnenkijken, maar de passie voor het koken blijft centraal staan. Dat is ook vaak het enige element dat de deelnemers met een erg verschillende achtergrond verbindt."