Modewereld reageert onthutst op overlijden ‘ontwerpgenie’ Alexander McQueen (40) Toptalent met scherp randje

Londenl Volgens de politie gaat het niet om een verdacht overlijden. Verscheidene bronnen spreken over zelfdoding, al werd dat bij het ter perse gaan van deze krant nog niet officieel bevestigd. McQueens moeder overleed op 2 februari.

‘Genie van het macabere.’ ‘Madman.’ ‘Bad boy.’ Het zijn maar enkele omschrijvingen waarmee de modepers Alexander McQueen, geboren als Lee McQueen, het voorbije decennium portretteerde. Lee McQueen, die de zoon was van een taxichauffeur en de jongste van een gezin van zes, werd geboren op 17 maart 1969 in het Londense East End. Op zijn derde vertoonde hij al een bijzondere interesse voor mode, en gedurende zijn hele jeugd zou hij kleren ontwerpen en maken voor zijn drie zussen. Hoewel zijn vader van hem verwachtte dat hij loodgieter of elektricien werd, vond McQueen de energie om zijn droom waar te maken in een boek over de modewereld dat hij cadeau kreeg van zijn moeder. Zij overleed op 2 februari jongstleden, liet hij een dag later weten via zijn Twitter-account. Op dezelfde account konden lezers ook volgen hoe hij probeerde in het reine te komen met dat verlies.McQueen stond al vroeg bekend als een eigenzinnige rebel, iemand die niet bang was van schokeffecten. Hij besefte heel snel dat hij homoseksueel was en noemde zichzelf schertsend ‘het roze schaap van de familie’. In latere interviews zei hij dat hij van de buik van zijn moeder recht in de gay parade was gestapt.Op zijn zestiende verliet McQueen de schoolbanken om in de leer te gaan bij de kleermakers op Savile Row, de straat voor het betere maatpak in Londen. Hij bediende er hoogwaardige klanten als de Russische president Mikhail Gorbatsjov en prins Charles. Daar vergaarde hij de technische vakkennis die hem later in zijn eigen collecties van pas zou komen. Ook zijn passage bij het gerenommeerde theaterkostuumatelier Angels and Bermans zou een bron van inspiratie worden. Twintig was hij pas toen hij aan de slag ging bij de in Londen werkende Japanse ontwerper Koji Tatsuno. Daarna trok hij naar Milaan, om er te werken als de assistent van de toen furore makende ontwerper Romeo Gigli. Maar Lee McQueen wil meer. Hij verhuist opnieuw naar Londen, waar hij zich inschrijft aan de befaamde modeschool Central Saint Martins. Met zijn indrukwekkend portfolio mag hij meteen door naar de master class. In 1994 studeert hij af met een collectie waarvan de extravagante modestyliste Isabella Blow zo onder de indruk is dat ze terstond alles koopt. McQueens naam wordt meteen op de modekaart gezet. Het is ook op Blows aanraden dat hij zijn eigen modehuis opricht onder zijn tweede naam, Alexander McQueen. Er groeit een warme vriendschap tussen de twee, tot Blow zich, intussen bijna drie jaar geleden, van het leven berooft door onkruidverdelger te drinken. Een aangeslagen McQueen zal zijn volgende collectie aan haar opdragen.

Met zijn eerste defilés, waarin hij de controverse niet schuwt, bestendigt hij zijn reputatie van ‘enfant terrible’ en hooligan van de mode. Hij lanceert de ‘bumster’, een broek die zo laag van de taille afhangt dat de bilspleet zichtbaar blijft. Zijn shows zijn vaak performances, waarin modellen dansers zijn, of schaakstukken. Zijn stijl kun je nog het best als gothic omschrijven, zijn techniek hoogtechnologisch, het overheersende beeld theatraal, fantasierijk en sprookjesachtig, maar altijd met een scherp randje. Prints van schedels zijn bijvoorbeeld een vaak terugkerend motief. Hij is ook de jongste designer ooit die de titel British Designer of the Year in ontvangst mocht nemen, hij kreeg hem maar liefst vier keer.In 1996 wordt McQueen benoemd tot hoofdontwerper van het Franse couturehuis Givenchy, waar hij landgenoot John Galliano opvolgt. Ondanks zijn bravoure wordt zijn eerste collectie voor het huis slecht ontvangen door de pers. Dat plaatst hem meteen met beide voeten op de grond. McQueen past zijn rebelse houding aan en kanaliseert zijn hang naar controverse in zijn collecties. Legendarisch zijn de shows waarin hij witte katoenen jurken door robotten liet bespuiten met verf, en waarin hij het beenloze model Aimee Mullins de catwalk op stuurde met twee kunstig gegraveerde houten benen.

In 2001 verlaat McQueen Givenchy om zich als creatief directeur opnieuw op zijn eigen label te concentreren, dat intussen was overgenomen door de Italiaanse Guccigroep. Met die financiële steun werkt hij zijn dames- en herenlijn verder uit, lanceert hij een parfumlijn en een tweede goedkopere lijn McQ, en opent hij boetieks in grootsteden als New York en Londen. Internationale sterren als Rihanna en Lady Gaga zijn fan van zijn uitbundige maar altijd elegante stijl.Uit de modewereld klinken de reacties op zijn overlijden unaniem. Alexander McQueen beïnvloedde met zijn tomeloze verbeelding gelinkt aan gedegen vakkennis een generatie ontwerpers. “Een groot vat van goede ideeën”, reageert een aangeslagen Filip Arickx van het Belgische label AF Vandevorst. “Sterfelijkheid was een thema waarop McQueen veel varieerde”, schrijft Elsevierjournalist John De Greef op zijn blog. “De mode mist een waarachtig talent”, zo besluit hij.