Minister van NMBS fixt het weer

Twintig over negen, op tien passen van de vergaderzaal van de Wetstraat 16. Vicepremier Johan Vande Lanotte (sp.a) trekt zijn liberale collega Alexander De Croo aan de mouw en neemt hem even apart. Ze fluisteren even, De Croo fronst de wenkbrauwen.

Twee passen verder doet de Oostendenaar hetzelfde bij vicepremier Pieter De Crem (CD&V) en minister Koen Geens (CD&V). Hij vertelt ook hen dat Frank Van Massenhove afhaakt omdat zijn gezondheid niet mee wil en hij eraan denkt hem te vervangen door Jo Cornu. De naam van de vroegere Alcatelbaas komt niet onverwacht: bij het eindeloze soebatten over de benoemingen was zijn naam al gevallen.

Enkele minuten later start het gebruikelijke kernkabinet. De agenda wordt afgewerkt, er valt geen woord over het spoor. Tijdens de ministerraad die erop volgt, zegt Vande Lanotte langs zijn neus weg dat er een probleem is met Van Massenhove. De ministers beginnen te konkelfoezen, premier Di Rupo (PS) negeert hun gebabbel. De enige beslissing die de aanwezigen nemen, is dat er na de ministerraad nog een tweede kernkabinet komt. "Vande Lanotte heeft er niet veel saus op gedaan", zegt een vicepremier. "Hij heeft kort en droog aangekondigd dat Van Massenhove niet kon en dat Cornu het wel wou doen."

Geen circus

Op een dik kwartier zijn de vicepremiers eruit: Cornu wordt de nieuwe spoorbaas. "Het was niet het moment om er een heel circus van te maken", zegt een van hen. "Cornu is een goede kandidaat. Niet de makkelijkste mens, de man is een hoekig manager. Maar dat maakt hij goed met zijn bakken ervaring."

Begin vorige week liet Van Massenhove voor het eerst aan Vande Lanotte weten dat er iets scheelde. Pas woensdag, na een teleurstellend ziekenhuisbezoek, beseft hij dat hij onmogelijk de NMBS kan leiden. De twitterende baas van de FOD Sociale Zekerheid had jaren geleden al zware gezondheidsproblemen en moest toen drie maanden thuis blijven.

Deze zomer voelde Van Massenhove zich opnieuw slecht, de voorbije weken vermagerde hij zienderogen. De dokters drongen vorige week aan op bijkomende, grondige onderzoeken om de oorzaak uit te vissen. Die kunnen weken of maanden duren. "Van Massenhove weet op dit moment nog altijd niet wat hij heeft", zegt een ingewijde. "Die onzekerheid speelt natuurlijk mee." De voorbije weken hield Van Massenhove zijn gezondheidstoestand geheim. Hij moest vaak afspraken afzeggen, met de spoorbonden of Jannie Haek, gedelegeerd bestuurder van NMBS Holding, maar hield de werkelijke reden voor zich.

Oude vrienden

Afgelopen woensdag zagen Van Massenhove en Vande Lanotte elkaar in Gent. De twee zijn oude vrienden, ze runden samen de Wetswinkel in de Arteveldestad in hun studententijd. "Het gaat niet", zei Van Massenhove bij die ontmoeting tegen zijn oude kompaan. "Ik kan geen CEO worden." Vande Lanotte gaf hem de raad een officiële brief te sturen naar Jean-Pascal Labille, de minister van Overheidsbedrijven (PS). Donderdag kwam die brief toe bij Labille. Diezelfde dag nog polste Vande Lanotte bij Cornu of hij het zag zitten spoorbaas te worden. Hij belt ook met Labille, die zijn zegen geeft voor Cornu.

Cornu is donderdag niet in het land. Die ochtend is hij op het vliegtuig gestapt, voor een vakantie van veertien dagen op Réunion, een eiland voor de Afrikaanse kust. De redder van Agoria reageert uitermate verbaasd op zijn vakantieplek en vraagt een nacht bedenktijd. Gisterochtend belt hij Vande Lanotte terug en aanvaardt het aanbod.

"Cornu heeft het plan om de vijf jaar van zijn mandaat uit te doen", luidt het binnen de regering. "Hij heeft een cv om u tegen te zeggen. Een Belg die erin slaagt de tweede topman te worden in een Frans bedrijf (Alcatel, TP) kan niet anders dan een goed manager en sterk leider zijn."

Van Massenhove bleef gisteren de hele dag uit beeld. Hij stuurt wel een persbericht rond. "Ik besef dat ik met mijn beslissing heel wat mensen zal ontgoochelen", schrijft hij. "Maar ik heb de diepe overtuiging dat de positieve reacties op mijn aanwijzing minder met mijn persoon te maken hadden dan met de hoop dat er structurele veranderingen zouden komen bij de NMBS. Ik ben zeker dat een nieuwe spoorbaas dezelfde reactie zal krijgen." Waarschijnlijk zal hij zijn mandaat bij de sociale zekerheid, dat tot volgend jaar loopt, uitdoen.

Cornu begint op 13 november aan zijn taak en stemt in met een loon van 290.000 euro, het maximumbedrag voor overheidsmanagers dat de regering eerder afsprak. Het is de eerste keer dat hij een overheidsbedrijf runt. Na Jannie Haek, Michel Van den Broeck, Ellen Joncheere en Frank Van Massenhove is hij de vijfde kandidaat die de socialistische vicepremier opduikelt.