'Flexibel werk is niet noodzakelijk een ramp'

We moeten allemaal flexibeler gaan werken, nachtwerk wordt mogelijk in de e-commerce en jongeren onder de 21 kunnen ook onder het minimum(bruto)loon aan de slag. Het Netwerk tegen Armoede reageert kwaad, de vakbonden kondigen acties aan. Stort deze regering haar bevolking in de miserie?

Niet noodzakelijk. Neem nu de verlaging van het minimumloon voor starters. "Er is een veel te grote groep laaggeschoolden, vaak met een migratie-achtergrond, die nu zonder job zit", zegt armoede-expert Ive Marx (UAntwerpen). "Het aantal gezinnen waarin niemand werkt is nergens in Europa hoger. Het is een van de basisoorzaken van armoede. Zulke maatregelen kunnen hen aan een job helpen."

Meteen duikt het doembeeld van Duitsland op, waar alle minima wegvielen en er een hele klasse van 'working poor' ontstond. Zo'n vaart zal het in ons land niet lopen. "We hebben een traditie binnen onze sociale zekerheid om er niet met de botte bijl in te vliegen", zegt socioloog Wim Van Lancker (UAntwerpen). In het voorstel van de regering blijven grenzen behouden. De jongeren zullen niets van hun nettoloon verliezen. Enkel het brutoloon gaat lager en de overheid past het verschil bij. "Dat is de enige manier die kan werken", zegt Van Lancker.

Ook de flexibilisering van de arbeidsmarkt, de doorn in het oog van de vakbonden, is niet noodzakelijk slecht. "De bonden houden vast aan de rechten van een groep mensen die al goede lonen en bescherming heeft", zegt Marx. "Zowat 65 procent van de bevolking is aan de slag, dat is te weinig. Die andere, meest kwetsbare groep blijft achter. De realiteit is dat er harde keuzes gemaakt moeten worden. Ons huidige sociaal-economische systeem heeft bewezen dat het niet werkt voor de armsten."

Maar dan blijft de essentiële vraag: zijn de jobs die de regering beoogt allemaal even sociaal? Een overzicht van oppositiepartij sp.a toont aan van niet. Van de 70.000 gecreëerde jobs zijn er slechts 9.000 voltijds en voor onbepaalde duur. Ongeveer 20.000 zijn interimcontracten en flexi-jobs, de overige 41.000 banen zijn deeltijds. "Dat varieert van amper twee uur tot dertig uur per week", zegt Kamerlid Monica De Coninck, die de cijfers opvroeg bij de Rijksdienst voor de Sociale Zekerheid (RSZ).

Moeilijk aan de bak

"We mogen ons ook niet verliezen in verregaande flexibiliteit", zegt Van Lancker. "Daarom is het goed dat de bonden tegengas geven. Alleen dan worden er goede afspraken gemaakt, waardoor het welzijn van de werknemer niet in gevaar komt. In dat geval hoeft flexibel werken geen ramp te zijn."

En dan zijn er nog de mensen die niet aan een job geraken. Zeker langdurig werklozen komen maar moeilijk aan de bak. Wie niet werkt, wordt wel degelijk getroffen door het regeringsbeleid. Het budget om de laagste uitkeringen op peil te houden, de zogenaamde welvaartsenveloppe, gaat achteruit. Er zal maar driekwart van het voorziene totaal worden uitgekeerd.

Op zich doet de regering-Michel meer dan de regering-Di Rupo, maar volgens Van Lancker is dat ruim onvoldoende. "Deze ploeg heeft beloofd om de laagste uitkeringen op te trekken tot boven de armoededrempel. Dan moet je net méér doen dan wat voorzien was." Marx: "Dit raakt rechtstreeks de koopkracht van de allerzwaksten. Meer mensen aan het werk krijgen, is niet voldoende om armoede te bannen."

Kamerlid Evita Willaert (Groen) reageert verbolgen. "De voorbije weken ging er veel aandacht naar de strijd om de grootste vermogens, maar dat wil niet zeggen dat we de onderkant van de samenleving zomaar mogen vergeten. Besparen op de welvaartsenveloppe is armoede creëren." In het 3D-verkiezingsplan van CD&V en het regeerakkoord staat dat de welvaartsenveloppe voor 100 procent moet worden benut. Willaert: "Voor één keer is het regeerakkoord blijkbaar niet heilig: als het om de zwaksten gaat."