Revolte met de VULVA

Het was een klein maar opvallend berichtje in de Franstalige weekendkranten: het Museum voor Schone Kunsten in Brussel verwijderde afgelopen vrijdag een vrouw die haar vagina aan de bezoekers had ontbloot. Een gekke exhibitioniste, werd eerst gefluisterd. Tot bleek dat de dame in kwestie Deborah De Robertis heette.

De Robertis is een performancekunstenares die vooral bekend staat om haar stripacts op openbare plaatsen. Bij voorkeur galerijen en musea. De Luxemburgse artieste zoekt expliciete kunstwerken met vrouwelijk naakt op, die ze dan ter plaatse 'naspeelt'.

Alleen zijn de musea zelden opgezet met haar spontane blootperformances. Zo werd De Robertis in januari nog gearresteerd in het Parijse Musée d'Orsay, nadat ze er Edouard Manets naaktportret van de prostituee Olympia had geïmiteerd. Het museum diende klacht in, De Robertis bracht twee dagen door in een cel in het lokale politiekantoor.

Eerder had ze zich al de woede van de museumdirectie op de hals gehaald. Meer bepaald door in 2014 met ontblote vulva te poseren onder L'origine du monde van Gustave Courbet, om diens beruchte close-up van de vrouwelijke genitaliën na te bootsen.

In het KMSK bracht ze vrijdag een live enscenering van The Interpretation of Dreams (Triumph of the Flesh) van Amerikaans kunstenaar Andres Serrano, waarin een non zichzelf betast. Het Brusselse museum was gisteren niet bereikbaar voor commentaar, maar ook daar leken ze niet bijzonder ingenomen met De Robertis' onaangekondigde performance. Op foto's is te zien hoe een suppoost eerst een vergeefse poging onderneemt om de naakte kunstenares te bedekken en af te schermen. Toen dat niet werkte, werd ze volgens de Franstalige media uit het museum gezet.

Precies wat De Robertis met haar naakte lijf probeert aan te klagen. De artieste vindt het hypocriet dat musea bezoekers lokken met naaktschilderijen en kunst die provoceert, maar dan wel in een kramp schieten als een echte vrouw er haar kleren uittrekt. Dat het KMSK met Serrano's Uncensored Photographs uitpakt met een expo over kunstcensuur, om dan haar gewaagde performance te censureren.

Volgens De Robertis is er weinig veranderd sinds de blote Olympia van Manet in 1865 controverse veroorzaakte. Zijn we vandaag nog even preuts, conservatief en beschaamd als het op vrouwelijk naakt aankomt als anderhalve eeuw geleden. Dat sommigen haar als provocatrice of aandachtzoekster wegzetten, deert haar niet. Met haar onthullende imitaties wil de kunstenares naar eigen zeggen mensen aan het lachen brengen én tegelijk doen nadenken over thema's als censuur, seksisme en schaamte.

'Ik geef die vrouwen een stem'

Tijdens haar acts draagt ze maar één ding: een GoPro-camera op het hoofd. Om de reacties van bezoekers op haar blote poses te filmen. "Zo draai ik de rollen om", zei ze recent. "De toeschouwers denken dat ze naar mij aan het kijken zijn, maar eigenlijk ben ik het die hen registreer. Zo maak ik de vrouwelijke modellen in de schilderijen en foto's actief, in plaats van passieve subjecten en objecten die door mannen worden geportretteerd en door iedereen worden aangestaard. Ik geef die vrouwen een stem."

Naakt is een rode draad in het werk van de kunstenares die in Brussel kunst en drama studeerde, maar ze maakt ook ander werk. Zo werkt ze nu, samen met de Marokkaanse artiest Rim Battal, aan een meer politiek project. Maar meer dan de titel - Je suis présidente - is daarover nog niets bekend.