Iconische ANC-partij krijgt klappen in Zuid-Afrika
ANC verliest bij lokale verkiezingen in Zuid-Afrika. De partij, landelijk aan de macht sinds het einde van de apartheid in 1994, kwam voor het eerst met een landelijk gemiddelde dat ruim onder de 60 procent ligt.
De belangrijkste uitslag was die in Nkandla, de geboorteplaats van president Jacob Zuma in KwaZulu-Natal. Daar won het IFP, een vooral provinciaal sterke partij, en kreeg het ANC slechts 42 procent van de stemmen. Bij verkiezingen in Afrika is een dergelijke uitslag vrijwel ongekend.
Nkandla symboliseert alle klachten die kiezers hebben over het ANC en over Zuma. De president liet hier zijn residentie voor tientallen miljoenen euro's verbouwen en probeerde de belastingbetaler daarvoor te laten opdraaien. De positie van de president staat na de lokale verkiezingen nog meer onder druk dan al het geval was.
Nkandla staat ook gelijk aan grootschalige corruptie, ook op veel andere terreinen. Een verwante klacht is dat de regeringspartij zich veel te weinig ten dienste van de bevolking stelt.
Jonge werklozen
De werkloosheid in Zuid-Afrika staat officieel op 27 procent. Het echte cijfer, menen de meeste kenners, is twee keer zo hoog. Vooral jonge zwarten vinden moeilijk een baan. Het zijn zij die zich, nu zij de stemgerechtigde leeftijd hebben, steeds meer tegen het ANC keren.
Het ANC-verlies betekent winst voor de Democratische Alliantie (DA). De partij, die velen nog steeds dienbaar aan blanke belangen achten, haalde bij de vorige lokale verkiezingen 24 procent van de stemmen, en nu mogelijk 28 procent. De DA was al aan de macht in Kaapstad, maar krijgt daar nu mogelijk Johannesburg, de belangrijkste zakenstad, de hoofdstad Pretoria en Port Elizabeth bij.
Een andere belangrijke winnaar is de nationaal-populistische EFF van Julius Malema, een ex-voorzitter van de ANC-Jeugdliga, die van Zuma-adept is uitgegroeid tot de felste criticus van de president en diens beleid. Het nog jonge EFF kwam iets onder de 10 procent uit.
De allergrootste winst is echter voor de Zuid-Afrikaanse democratie. De aanloop naar de stemronde was voor het land ongekend gewelddadig, met diverse politieke moorden. Maar de vrije en onafhankelijke stem van de kiezer is in de uitslag ongeschonden gebleven.