Waarom Marine Le Pen de wind in de zeilen heeft

Het feit dat het Front National de peilingen over de stemintenties voor de volgende Europese verkiezingen aanvoert (24 procent), betekent niet dat het de grootste partij van Frankrijk is. Wel dat voor het eerst een extreem rechtse partij het politieke schaakbord zou kunnen herschikken. Je hoeft de peilingen niet te lezen om te begrijpen waarom het Front de wind in de zeilen heeft. De verleiding om extreem rechts te stemmen heeft in Frankrijk altijd bestaan. Het probleem is dat alle voorwaarden nu verenigd zijn om voor die verleiding te bezwijken. De economische crisis speelt daar natuurlijk in mee, maar is niet de enige factor. Ze zou zelfs kiezers op het laatste ogenblik tot betere gedachten kunnen brengen, uit angst voor onrust in deze hachelijke situatie.

Nee, de redenen die de kiezers aanzetten om zich af te reageren door op het FN te stemmen, liggen elders... en we weten heel goed waar. Terwijl Jean-Marie Le Pen uitpakte met wilde verhalen over de gevaren van de immigratie, slaagt de partij van Marine Le Pen erin de mensen te doen geloven dat zij de laïciteit tegen het islamisme verdedigt. Terwijl Jean-Marie Le Pen Reagan en zijn wilde kapitalisme steunde, slaagt Marine Le Pen erin de mensen te doen geloven dat zij hen tegen de mondialisering zal beschermen. En vooral, terwijl Jean-Marie Le Pen een paria was op het politieke schaakbord, wordt voor Marine Le Pen de rode loper uitgerold.

1. Enerzijds is links aan de macht en stelt het dus onvermijdelijk teleur. Anderzijds heeft rechts met zowel woorden als ideeën de republikeinse dijk doorbroken die zijn electoraat in bedwang hield. De denkbeelden van het Front National zijn in de opmars bij de kiezers van de UMP (partij van onder meer Nicolas Sarkozy, nvdr). Het aantal van die kiezers dat zich een bondgenootschap met de partij van Marine Le Pen kan voorstellen, is verdubbeld tegenover 2002. Dat is voor een stuk de schuld van Nicolas Sarkozy maar ook, in een recenter verleden, van Jean-François Coppé en François Fillon.

Idealistisch links, dat storende thema's liefst uit de weg gaat, denkt de remedie tegen het Front te kennen: nooit de laïciteit verdedigen, altijd doen alsof het land geen enkel probleem heeft met het integrisme of het naast elkaar bestaan van nomadische en sedentaire levenswijzen. Die ontkenning kan het omgekeerde effect hebben. Maar dat betekent niet dat men tegen het Front National moet opbieden en zich door zijn woorden mag laten strikken. In een ideale wereld zou links de lastige thema's met open vizier aanpakken, maar zonder de indruk te wekken dat xenofobie en onrepublikeinse maatregelen iets kunnen oplossen. Links moet uitleggen dat de problematiek complex is en moet zowel het integrisme als het racisme tegen moslims en Roma bestrijden. Intussen - nog altijd in een ideale wereld - moet rechts de verleiding weerstaan om olie op het vuur te gooien. Maar dit is geen ideale wereld. Wij leven in de echte wereld, waar idealistisch links vindt dat het hoort te zwijgen, realistisch links niet altijd op zijn woorden let en rechts alle thema's van het FN naar het centrum heeft overgeplant.

Venijnige commentaartjes

Ook de politieke journalisten dragen een stuk verantwoordelijkheid. Met hun anekdotische analyses en venijnige commentaartjes scheppen ze een bekrompen beeld van de politiek, dat de grootste demagogen in de kaart speelt. Zeker als die demagogen mooie sprookjes vertellen en mensen die er niet in geloven met processen bedreigen. De dreiging waarmee Marine Le Pen zwaait - dat ze iedereen zal vervolgen die haar partij het etiket van extreem rechts opplakt - is niet nieuw. Ze heeft wel het voordeel dat ze bij veel mensen de oogkleppen doet afvallen.

Want als het over racistische of negationistische uitspraken gaat, roept het Front National zich uit tot de kampioen van de vrije meningsuiting. Maar als anderen hun mening zeggen of de waarheid spreken, ziet het die vrijheid opeens niet meer zitten. Het FN als een extreem rechtse partij bestempelen is politiek commentaar en vrije meningsuiting. Mevrouw de voorzitter vindt het misschien niet leuk, maar de feiten bewijzen dat haar partij dat etiket nog altijd verdient.

Niet alleen omdat de wegens racistisch uitspraken veroordeelde Jean-Marie Le Pen nog altijd erevoorzitter is. Maar ook omdat zijn dochter niets van die erfenis verloochent. Niet alleen omdat Bruno Gollnisch de negationisten en de katholieke integristen steunt. Maar ook omdat hij een van de stromingen van het Front National blijft leiden. Niet alleen omdat het Front National samenwerkt met andere Europese extreem rechtse partijen, zoals de Lega Nord in Italië. Maar ook omdat Marine Le Pen zelf in Wenen gaat walsen met antisemitisch Oostenrijks rechts. En omdat haar nicht, Marion Maréchal Le Pen, nog maar net op bezoek is geweest bij haar vrienden van het Vlaams Belang, de extreem rechtse Vlaamse partij die aanzet tot racisme tegen de Walen, dus tegen mensen die Frans spreken. Voor een Franse volksvertegenwoordiger is dat toch wel een beetje gedurfd.