Elke minuut slaan 24 mensen OP DE VLUCHT
65,3 miljoen. Zoveel mensen zijn in 2015 wereldwijd door oorlogen, conflicten en vervolgingen op de vlucht geslagen. De Verenigde Naties hebben het over een triest record. 'Een ommekeer lijkt er niet aan te komen.'
Voor het eerst sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog zijn meer dan 60 miljoen mensen op de vlucht. Dat slechte nieuws moet het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties (UNHCR) vandaag, op de internationale dag van de vluchteling, nogmaals naar voren schuiven. In het nieuwe Global Trends-rapport staat dat op het eind van vorig jaar 65,3 miljoen mensen noodgedwongen hun huizen hadden verlaten. Vorig jaar alleen al waren er dat meer dan 12 miljoen. Dat komt neer op 24 mensen per minuut. Ter vergelijking: in 2005 sloegen nog 6 mensen per minuut op de vlucht.
De vluchtelingenorganisatie spreekt ook over 'ongeziene risico's'. Daarvoor verwijst ze onder meer naar de talrijke migranten die via de Middellandse zee Europa probeerden te bereiken. Meer dan drieduizend mensen stierven in 2015 tijdens hun oversteek, sinds 2014 zelfs meer dan tienduizend. Ook op het land zag UNHCR het klimaat verslechteren. Er werden hekken opgetrokken, asielcentra in brand gestoken, wetten verstrengd.
Verontrustend is ook de grote jonge groep vluchtelingen: 51 procent van alle burgers die naar het buitenland trokken, was in 2015 jonger dan 18. In totaal werden er vorig jaar 98.400 asielaanvragen gedaan door minderjarigen die alleen reizen.
Vast binnen grenzen
Vluchtelingenexperts noemen de cijfers betreurenswaardig. Ze betekenen volgens hen dat conflicten langer duren en oplossingen op zich laten wachten. Ze merken ook op dat het aantal ontheemden, die binnen de landsgrenzen blijven, groeit; de groep is twee keer zo groot als die van mensen die naar een ander land trekken. Eva Berghmans van Amnesty International: "Dit betekent dat veel mensen vastzitten. Ze hebben de middelen of de kans niet om weg te geraken." Ze haalt Syrië aan als voorbeeld: "In het begin zag je veel vermogenden nog tot in Turkije, Libanon of Jordanië terechtkomen. Maar dat wordt hoe langer hoe moeilijker."
Kris Pollet van de Europese koepel voor vluchtelingenorganisaties (ECRE) merkt ook op dat 86 procent van de vluchtelingen zich in landen met een laag tot gemiddeld inkomen in de regio bevindt en dat de sterke stijging van het aantal asielzoekers en vluchtelingen in de EU in dat perspectief moet worden geplaatst. "De vluchtelingencrisis is niet in Europa maar in het Midden-Oosten, Azië en Afrika."
De man meent niet dat er snel een ommekeer zal komen. "De Europese Commissie heeft onlangs nog gesteld dat de er gemiddelde duur van 25 jaar geldt voor langdurige vluchtelingensituaties. Als je weet dat de oorlog in Syrië in 2011 is uitgebroken, dan weet je ook dat het realistisch is dat op korte termijn weinig zal veranderen." Pollet wijst in dat licht naar onder meer het steeds strenger wordende Europese asielbeleid: "Dat staat haaks op het feit dat mensen langer in nood zijn."
Klimaatvluchtelingen erbij
Ook Berghmans van Amnesty International is niet optimistisch. "Het valt te verwachten dat bij deze cijfers over tien, vijftien jaar ook nog eens die van klimaatvluchtelingen geteld moeten worden."
Berghmans is wel hoopvol over 19 september: dan vindt de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties plaats. Bedoeling is dat alle leden daar samen bekijken hoe ze de vluchtelingenproblematiek gaan aanpakken en vervolgens een zogenaamde 'global compact' ondertekenen.
► Focus 17-19