VN-ploeg pakt Assads arsenaal aan
Eerst met bulldozers, daarna met chemie: dat is hoe de VN-experten het chemische wapenarsenaal van Syrië zullen vernietigen. Die vernietiging is dit weekend gestart, een stuk sneller dan verwacht.
De inspecteurs van de Organisatie voor een Verbod op Chemische Wapens (OPCW) zijn gisteren begonnen aan een aartsmoeilijke en delicate taak: het hele gifarsenaal in Syrië ontmantelen terwijl er nog volop een burgeroorlog woedt. Volgens schattingen gaat het om duizend ton aan chemische wapens. Deadline is midden 2014. Dan mag er volgens een besluit van de VN-Veiligheidsraad geen chemische bom meer te vinden zijn in het land. Zelfs voor wapenexperten van de Verenigde Naties is dit een ongeziene opdracht. Hoe begin je aan zoiets?
Een van de eerste taken is het onklaar maken van de fabrieken, machines en laboratoria waar de wapens worden vervaardigd. Dit karwei moet op 1 november voltooid zijn. Hier komt vooral brute kracht aan te pas, in de vorm van bulldozers en sloophamers. Lege bommen, raketten of hulzen kunnen met een zwaar voertuig zoals een tank platgereden worden. Makkelijk, ware het niet dat de fabrieken en labo's zich vaak in gebieden bevinden waar er zwaar wordt gevochten. De sloop wordt uitgevoerd door het Syrische leger en overzien door de OPCW-inspecteurs. Naar verluidt telt Syrië zo'n twintig sites.
Na het brute werk volgt de grootste uitdaging: de eliminatie van grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen. Het Pentagon heeft een mobiel, uitermate gesofisticeerd systeem ontworpen om chemische stoffen te neutraliseren zodat ze niet voor militaire doeleinden kunnen worden gebruikt. Door de stoffen met water en andere chemicaliën te vermengen en ze vervolgens te verhitten. Dat zal wellicht net buiten de Syrische grenzen gebeuren. De exacte locatie wordt geheim gehouden.
Snel werken
Chemische bommen zullen volgensThe New York Timester plaatse of op dichtbij gelegen locaties in Syrië ontmanteld worden. Men wil de bommen zo weinig mogelijk transporteren om te voorkomen dat ze gestolen worden door de strijdende groeperingen in Syrië.
Het regime van president Bashar al-Assad zou naast saringas ook beschikken over mosterdgas, VX en ricine. Kleine bommen kunnen ter plaatse in speciale ontploffingskamers vernietigd worden, bij grotere wapens moeten de gevaarlijke stoffen eerst verwijderd worden. Hoeveel de volledige ontmanteling zal kosten, is niet duidelijk.
De OPCW-inspecteurs laten er geen gras over groeien: de eerste machines om wapens te maken zijn afgelopen weekend al vernield. De snelle aanpak moet voorkomen dat de Syrische president terugkrabbelt. En hoe sneller de VN-inspecteurs weer uit Syrië kunnen vertrekken, hoe beter. Assad verleent tot dusver zijn medewerking aan de vernietiging die werd bedongen na overleg tussen Rusland en de Verenigde Staten na de dodelijke gifgasaanval in Damascus. Maar de echte test voor het Syrische regime begint nu pas.
De inventarisatielijst van chemische wapens die het regime vrijgaf is nog niet volledig, zeggen Amerikaanse regeringsbronnen aanThe New York Times. "Het is enorm belangrijk dat ze dat document vervolledigen", klinkt het.