Victoriaanse boeven met een rockattitude

Orwood, Fanny, Lario en Lucrece. Vier vrienden. Vier criminelen ook. Ruwe schetsen van het viertal liggen op zijn bureau of hangen tegen de muur van zijn zonnige tekenstudio in hartje La Palma. Al zo'n 15 jaar bevoorraadt de Vlaming Griffo (alias van Werner Goelen) vanop dat Canarische eiland de Europese stripmarkt. Destijds, toen hij nog in Antwerpen woonde, keerde hij de typische Vlaamse volksstrip al snel de rug toe. "Ik had geen zin om Nys, Sleen of Vandersteen naamloos te assisteren in hun typische Vlaamse strips. En ik wilde voor een groot publiek werken."

Toen Griffo op de redactie van Kuifje terechtkwam, leek zijn bedje gespreid. Met succesreeksen als Beatifica Blues, Samba Bugatti, Giacomo C., Vlad, Mister Black of Klein Mirakel bereed hij niet één genre. Sciencefiction, absurdisme, avontuur, realistische thrillers... Griffo had er weinig moeite mee. "Ik ben een tweeling. Van tweelingen zegt men dat ze tweeledig zijn. Ik gedraag me zo ook. Ik heb een verschrikkelijke hekel aan herhaling, kan me onmogelijk voorstellen mijn hele leven steeds weer dezelfde personages te tekenen. Dan werkte ik aan het Venetiaanse Giacomo C., dan de sf-reeks Beatifica Blues. Het ene stimuleerde het andere. Zo kon ik die werkdruk volhouden. Giacomo C. is bijvoorbeeld altijd heel goed gedocumenteerd qua architectuur en klederdracht. Bij Beatifica Blues en Samba Bugatti was de verbeelding aan de macht. Ik kon doen en laten wat ik wilde. Zelfs daarin was het esthetische niet coherent. Er kon een wagen van de jaren veertig opduiken, liederen van Schubert of klederdracht uit de jaren dertig. Retrosciencefiction was dat."

Armenwijken

Toch kwam één favoriete periode meermaals terug, zoals nu ook weer in zijn nieuwe reeks Golden Dogs: het victoriaanse tijdperk, met name de armenwijken zoals beschreven door zijn lievelingsschrijvers. "Ik heb altijd al een zwak gehad voor de negentiende eeuw van Charles Dickens en Sir Arthur Conan Doyles Sherlock Holmes. Toen ik dat aan scenarist Stephen Desberg vertelde, zei die me dat de negentiende eeuw weer helemaal 'in' is. Denk aan de BBC-series Ripper Street en Sherlock of de comeback van steampunk, een sciencefiction-subgenre dat in de geïndustrialiseerde negentiende eeuw speelt."

Griffo benadrukt dat hij niet op de kar van die hype is gesprongen. "Dat idee spookte al langer door mijn hoofd. En blijkbaar niet alleen bij mij." Verbazen doet het hem amper. "Waarom de negentiende eeuw opnieuw 'hot' is? Het heeft te maken met de crisis en het feit dat we zijn overgeleverd aan de banken en het grote kapitaal. Op een of andere manier bevinden we ons in een tijdperk waarin onze democratische en burgerlijke vrijheden langzaamaan verglijden in een soort van dictatuur die bijna als vanzelf ook een nieuwe upper class met zich meebrengt. Een gigantische splitsing van arm en rijk, zeg maar. Dat was ten tijde van Dickens ook zo. Het is niet moeilijk die parallellen te zien. Ja, het is crisis, maar sta eens stil waarom de dure luxewagens nu beter verkopen dan ooit?! Ook in Ripper Street zie je dat: alle kleine probleempjes waar wij ook mee geconfronteerd worden komen daarin aan bod: de botsing tussen oost en west, religie, vrouwen, sociale wantoestanden en minderheden... Op de BBC hoorde ik onlangs over een vrouw die na zeventien jaar als slaaf bevrijd werd in Ierland." (schudt het hoofd)

Hij zucht wanneer hij opmerkt dat we "de kerk hebben gelaten waar ze moet zijn: in de intieme kring", maar er desondanks de laatste jaren nog nooit zoveel is gesproken over religie. "De scheiding tussen politiek en religie kalft ook weer af. Vroeger zei de burgemeester tegen de pastoor: 'Hou jij ze dom, ik zal ze wel arm houden.' Dat lukte, want mensen die enkel bekommerd zijn om zichzelf in leven te houden en hun kinderen op te voeden, waren nooit politiek geëngageerd. Ideaal om ze zo klein te krijgen." Die afkeer van religie deelt hij met zijn scenarist. "De macht van religie is ook voor hem inherent aan de arme maatschappij. Daar heeft Darwin niet veel aan kunnen veranderen. Religie is en blijft een wapen om mensen te onderdrukken."

Londense onderwereld

De kloof tussen arm en rijk, alsook de invloed van religie, komt ten volle tot uiting in Golden Dogs. Vier vrienden domineren daarin de onderwereld van het Dickensiaanse Londen. De inspiratie ervoor staat ergens verticaal gesorteerd in Griffo's boekenkast: Fanny: Being the True History of the Adventures of Fanny Hackabout-Jones uit 1980 van de Amerikaanse progressieve schrijfster Erica Jong.

Griffo: "Toen Desberg me vroeg wat mijn interesses waren, schoof ik dat boek naar voren. De herkomst ervan is waanzinnig interessant. Het is een soort persiflage op Fanny Hill, een boek van John Cleland uit de achttiende eeuw. Dat werd beschouwd als de eerste Engelse pornografische roman en was een van de felst verboden boeken uit de geschiedenis. Cleland schreef het boek vanuit de debtor's prison, een gevangenis voor mensen die hun schulden niet konden betalen. Hij hoopte er alsnog zijn schulden mee te kunnen voldoen. Desberg kende dat boek. Nu, Clelands boek was onleesbaar, maar Jongs bijna feministische persiflage was echt een fantastische schelmenroman. Je komt er veel te weten over de achttiende eeuw. Over gruwelijke dingen ook wel, zoals vrouwenonderdrukking.

"Ik besloot het boek tot één thema te herleiden: vriendschap. Men zegt dat de grootste vriendschappen ontstaan als je in de dertig bent. Wat na verloop van tijd overblijft, nadat iedereen zijn demonen heeft overwonnen, weet je niet. Naar aanleiding van die insteek kwam Desberg met de bewogen geschiedenis van Led Zeppelin en de bandleden. Golden Dogs heeft dus ook te maken met wat er met die rockgroep is gebeurd. In Golden Dogs gaat het niet om rockmuzikanten, maar om boefjes. Echter, hun kledij is geïnspireerd op de markante kledingdracht van rocksterren."

Hoewel het boek van Erica Jong slechts als onrechtstreekse inspiratiebron diende, wil Griffo later werk maken van een reeks die daar thematisch meer bij aanleunt. "Hout vasthouden, maar als Golden Dogs aanslaat, wordt dat de insteek in het vervolg erop."

Of hij zijn geïsoleerdheid op La Palma niet soms beu wordt of dat het zijn carrière in de weg staat, wil ik nog weten. Griffo glimlacht, wijst op de lichtinval in zijn atelier, wijst naar zijn groene tuin vol palmbomen en cactussen, alsook naar de bergen verderop. Hij tikt met de wijsvinger op zijn voorhoofd. Of ik zot ben. "Kom, we gaan naar mijn favoriete tapasbar in de vallei."

Golden Dogs verscheen bij Le Lombard.