Kanker en de grote klok

Die ochtend in een vroege mail. Of ik voor het weekblad in kwestie iets wou schrijven over het overlijden van Marie-Rose Morel de avond voordien. Waarom ik, dacht ik in een ochtendlijke vlaag van zinsverbijstering. Och ja, ik heb ook kanker gehad.

Ik weet nog waar ik stond toen Marie-Rose Morel me vertelde dat ze kanker had. Aan de deur van studio 3 in de VRT. We hadden net een aflevering van Phara opgenomen. Met Morel hadden we het over haar politieke toekomst gehad. Na de opname nam ze me even apart, ze wou nog iets zeggen. Dat ze baarmoederkanker had. Ik was van de hand Gods geslagen, snapte niet dat iemand nog zin heeft in een tv-optreden als je dat verdict te horen gekregen hebt, zat eigenlijk ook verveeld met de opname want de vragen klopten niet, het gesprek klopte niet. Waarom had ze vooraf niets gezegd? De primeur was voor Het Laatste Nieuws.

Ik weet nog waar ik zat op een zondagavond vijf jaar geleden. Thuis aan de computer, op zoek naar de juiste woorden om mijn collega’s bij Terzake te laten weten waarom ik er de volgende maanden niet zou zijn. De primeur was voor hen. Een dag later stond het in alle kranten. Dat had ik ook verwacht en ik kon er mee leven. De kijker mocht weten waarom ik plots van het scherm verdween. Maar interviews geven deed ik niet. Ik schreef liever zelf, niet meteen, maar na enkele maanden. Dan voor die krant, dan voor die, dan voor die. Kanker en de grote klok, laat ieder voor zich beslissen en respecteer die beslissingen, collega’s.

Van één reactie ben ik ooit zo geschrokken dat ik ze me nog steeds herinner: ‘Borstkanker? Dat zal nogal een boost geven aan je carrière.’ Geen haar op mijn pruik dat toen aan mijn carrière dacht. Geen moment beseft dat je professioneel profijt kon halen uit kanker. Maar als mensen dat denken, wordt alles verdacht. Wint iemand een TV-ster omdat ze - och Here, och God - weer een programma gemaakt heeft na haar behandeling of wint ze die ster omdat dat programma goed was? Wint een partij stemmen omdat een van haar boegbeelden kanker krijgt? Krijgt een partij klappen als de andere boegbeelden niet welkom zijn op de begrafenis? Is er een wetenschapper in de zaal die dat effect kan meten? Kanker met bijbedoelingen, kanker als middel om een doel te bereiken, het zal wel gebeuren, ik ben niet naïef. Maar ik weet zeker dat ook zij die dat doen liever geen kanker hadden gehad. Morel was én politica, én rechts, én vrouw, én jong, én knap, én moeder, maar als het einde nabij is, ben je in de eerste plaats moeder. Dat is puur menselijk, collega’s van RTBF. Als je het niet eens bent met iemands overtuigingen, ga dan in discussie als de mens nog leeft. In een kist kan niemand zich verdedigen.

Deal sluiten

Ik geef toe dat het ook voordelen heeft, BV zijn met kanker. Je krijgt meer aandacht en steun dan de doorsnee kankerpatiënt. Je hoeft het niet uit te leggen, want het heeft in de krant gestaan. Iedereen weet het. Maar elk voordeel heb z’n nadeel, om Cruijff te parafraseren. Het blijft je achtervolgen. Overal word je erop aangesproken. Bij ieder interview hoort een kankervraag. Ik begrijp dat. ’t Is ook een wezenlijk deel van mijn leven geweest de voorbije jaren. Maar ik ben meer dan een wandelende borst, waar stiekem naar gegluurd wordt. Zie je iets? Welke kant zou het geweest zijn?

Ik begrijp ook uw ongemak. Wil ze het of wil ze het niet, vraag ik het of vraag ik het niet: “Hoe is ’t met de gezondheid?” U wil goed doen, attent zijn, ik wil weg van die kanker, er niet meer aan herinnerd worden. Betrokkenheid tonen is herinnering uitlokken. Laten we een deal sluiten. Vraag me gerust en zonder schroom hoe het met de gezondheid is, ik ben gelukkig gezond genoeg om het antwoord kort te houden.

Maar er zijn ook die andere vragen. Of je dit of dat wil doen voor die of die kanker? Als je neen zegt, zit je met een schuldgevoel, want je mag toch iets terugdoen voor al die aandacht die jij gekregen hebt? Voor wat hoort wat. Maar als je ja zegt, blijf je dat kankergeval, een stempel waar je van af wil. Dus moet je schipperen, tussen wederdienst en zelfbehoud, tussen verder leven en terugdenken. Een BV met kanker schept verwachtingen, de verwachting dat je je levenslang zal inzetten voor kankerprojecten. En dus heb ik ook met mezelf een deal gesloten. Achter de schermen wil ik lotgenoten steunen, zonder dat het geweten is. Door mijn job te doen wil ik tonen dat er leven is na kanker, zonder dat het gezegd moet worden. Maar wie me als gezicht of boegbeeld wil, moet weten dat het soms ja, soms neen zal zijn.

Voor de Kom op tegen Kanker-show heb ik ja gezegd, niet als kankergeval, maar als presentator. Ik weet dat u zal denken: “Die heeft ook kanker gehad.” Maar dan hoop ik als een glijmiddel te werken voor al die andere verhalen in de show. Voor al die mensen met kanker die niet in de krant komen én voor een goeie vriendin in het bijzonder die op dit moment voor haar leven vecht, doe ik vanavond wat ik graag doe en gelukkig weer kan doen, bijna vijf jaar nadat ik die mail aan mijn collega’s gestuurd heb.