De liefhebbende artiest
De Colombiaan Fernando Botero (84) trekt zich niets aan van de norm. Terwijl het Westen in de ban was van de popart, schilderde hij kleine, vlezige mannetjes. Het leverde hem flink wat kritiek op, maar ook een van de meest herkenbare stijlen uit de moderne kunst.
mathieu dams
Pausje
Kunstcritici zijn er nog niet uit. Is Paus Leo X (naar Rafaël) een belediging voor de Kerk? Of voor Rafaël, wiens meesterwerk Botero hier lijkt te karikaturiseren met dat mollige miniventje? Ís het wel een belediging? Want uiteindelijk ziet Leo X er best grappig uit.
Dit is geen vilein werk. Die waterige oogjes stralen zelfs iets adorabels uit, alsof je dit vlezige pausje wel even op de schoot wilt hebben. Botero schildert op een liefkozende manier. Geeft hij in zijn uitgebreide reeks klerikale figuren her en der commentaar op de schijnheiligheid van het instituut? Zeker. Maar nooit met de voeten vooruit.
Rubens
Op de vraag waarom hij altijd dikkerdjes schildert, antwoordt Botero steevast: "Doe ik niet." Voor hem zijn deze figuren niet dik of dun. Hun volume is louter het gevolg van zijn schilderstijl, met de bedoeling het zinnelijke karakter van zijn werk te versterken. Soms als humor, soms als kritiek. Botero tapt vaak uit het werk van de oude Europese meesters, zoals Rubens. Ook het voluptueuze karakter van zijn personages vindt daar zijn oorsprong.
Mussolini
De zichtbare penseelstreken op Paus Leo X wijzen erop dat dit een van Botero's vroegere werken is. Later zullen ze haast volledig verdwijnen, als Botero steeds gladder gaat schilderen.
In die vroege jaren 60 woont Botero in New York, op dat moment volop in de ban van de popart. Dat hij net dan met zijn kenmerkende kleine, ronde figuren afkomt, zorgt voor onbegrip. Art News schrijft: "Botero's scheppingen zijn foetussen die Mussolini bij een zwakzinnige boerin heeft verwekt."
Ondeugd
De vloer in Dans in Colombia ligt bezaaid met sigaretten en fruit. De ruimte is propvol, de gloeilampjes verraden weinig grandeur. Nee, Botero's voorstelling van een gezellig avondje uit in Colombia is niet bijzonder flatterend.
Merk ook het expressieloze gezicht van het orkestje op, in tegenstelling tot het lustig dansende koppel. Zij verdwijnen zo meteen voor een uurtje naar boven, denk je er als toeschouwer haast automatisch bij, terwijl de muzikanten, die haast opgaan in het decor, op automatische piloot verder blijven spelen.
Botero, die tot vandaag maar één keer per jaar terugkeert naar zijn thuisland, is niet blind voor de ondeugden die hij er ziet. "Kunst maakt het onzichtbare zichtbaar", stelt hij daarover. "De aandacht en energie die in een kunstwerk kruipt, zegt iets wat andere media niet kunnen."
King Kong
Zoals King Kong zich naar de top van het Empire State Building hees, enkel om neer te storten terwijl vliegtuigjes hem genadeloos mitrailleerden, zo portretteert Botero ook de val van drugsbaron Pablo Escobar. In De dood van Pablo Escobar is de titelfiguur larger than life, net zoals de beroemde gorilla.
Als kind van Medellín kan Botero weinig anders dan zijn stadsgenoot portretteren. De artiest heeft geen hoge pet op van de beruchtste drugsbaron aller tijden. Na Escobars dood blijkt dat hij enkele werken van Botero bezat, iets wat die laatste serieus dwarszit. Toch portretteert hij ook de gevallen gangster niet op een overdreven kritische manier. Escobars blik is verslagen, maar in relatieve rust. Hij sterft blootsvoets, op een dak, net zoals in het echt.
Botero zal later nog dit soort thema's verder verkennen. Nadat de misbruiken in de Iraakse Abu Ghraib-gevangenis uitlekken, schildert hij maar liefst 85 werken over die wandaden. "Om het vergif eruit te schilderen", zo zei hij zelf.
Vandaag, op zijn 84ste, houdt hij het bij stillevens.